Sanayi ve emtiada bumerang etkisi

Sanayinin can damarları ölüm sarmalına girdi

Krizle birlikte bir çok sektörde yaşanan daralma ve talep düşüşü emtia fiyatlarını da alt üst etti. Erdemir Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Oğuz Özgen'in "ölüm sarmalı" olarak nitelediği talebe bağlı ani fiyat düşüşlerinin yarattığı tehlike, tüm sektörlerin kabusu oldu.Demir çeliğin yanı sıra alüminyumdan, buğdaya, pirinçten ve çimentoya kadar birçok emtiada krizin açtığı yara giderek derinleşiyor.

Geçen yıl haziran, temmuz aylarıda rekorlar kıran emtia fiyatları krizin etkisiyle sektörlerden siparişlerinin bıçak gibi kesilmesiyle düşüş trendine geçti. Ekim ayından bu yana bazı emtia kalemlerinde görülen yüzde 70'lere varan fiyat düşüşlerinin henüz dip noktayı görmediğini belirten uzmanlar, önümüzdeki dönem için de endişeli. Emtia piyasalarındaki değişimin tıpkı domino taşı etkisi gibi birçok sektörde de ağır hasarlar yaratmasından korkuluyor.

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Başkanı Adnan İğnebekçili, mevcut şartlarda önemli bir iyileşme olmadığı takdirde, 2009 yılında yurtiçi çimento talebinin yüzde 10-12 oranında küçülerek 37-38 milyon ton seviyesine düşeceğini tahmin ediyor. Fiyatların bir yılda yüzde 27,7 gerilediğine dikkat çeken İğnebekçili, "Düşen fiyatların bilançolarımızda yarattığı tahribata ek olarak 2008 yılında hızla artan enerji maliyetleri şirket karlılıklarımızı daha da kötüye götürüyor" dedi.
Demir-Çelik Üreticileri Genel Sekreteri Veysel Yayan, geçtiğimiz yıl bin 500 dolara kadar çıkan uzun ürünlerin fiyatının, 350 dolara kadar da indiğini belirtiyor. Pirinç Değirmencileri Derneği Turgay Yetiş ise son bir ayda siparişlerde yüzde 30 azalma olduğunu, fiyatların cazip olmasına rağmen tüketimin düştüğünü ve önümüzdeki dönemde de bir düzelme beklemediklerini söylüyor.
Assan Alüminyum Ticaret Genel Müdür Yardımcısı Bahadır Özer de "Alüminyum hammadde fiyatları 3 bin dolardan, çok kısa bir zamanda bin 340 dolara düştü. 2009 senesinde gerek iç gerekse dış pazarda inşaat ve otomotiv sektörlerinde yüzde 30 ila 50 arasında bir daralma olacağını tahmin ediyoruz. Daralma en çok inşaat ve otomotiv sektörlerinde, daha sonra beyaz eşya sektöründe kendini hissettirir, ambalaj sektöründe ise yüzde 5 civarında bir talep daralması yaşanacağını öngörüyoruz" diyor.

GÖRÜŞLER

Fiyat düşüşünün önü kesilemiyor
Bahadır Özer / Assan Alüminyum Ticaret Genel Müdür Yardımcısı
2008 Eylül'ünden itibaren dünyada mali krizin emtia borsalarına olumsuz etkisiyle alüminyum hammadde fiyatları 3 bin dolar seviyesinden bin 340 dolar düzeyine çok kısa zamanda düştü. Bu fiyat düşüşü özellikle küresel talepte yaşanılan dramatik düşüşlerden kaynaklanıyor. Diğer bir yandan küresel alüminyum stokları artıyor. Talep düşüşünü kompanse edebilmek için üretim kısıntılarına gidilmesine rağmen bu fiyat düşüşün önü henüz kesilemedi. İç satışlarımız yıllardır ortalama yüzde 10 büyürken geçen yıl yüzde 7 seviyesinde daraldı.

HANGİ SEKTÖRLER ETKİLENECEK
İnşaat, Otomotiv, Beyaz eşya, Ambalaj sanayii


Avantajımız Afrika ve Ortadoğu pazarı
Hüseyin Çevik / Konya Ticaret Borsası Meclis Başkanı
Sanayi bölgesi olan Marmara'daki yemek fabrikalarında otomotiv sektöründeki dev işçi çıkarmalardan dolayı yemek sanayinda daralma görünüyor. Bu ekmek fiyatlarına yansıyor. Emtia fiyatları geçen yıl tavan yaptı. Geçtiğimiz yıl dünyadaki ekmeklik buğday 500 dolar civarında, makarnalık buğday ise 650-700 dolar civarındaydı. Bu yıl ekmeklik buğday 150 ila 220 dolar, makarnalık ise 350-400 dolayında seyrediyor. Bizim ihracatımız Ortadoğu ve Afrika'ya Avrupa'ya un olarak ihracatımız olmadığı için diğer sektörlere nazaran daha şanslı bir konumdayız.

HANGİ SEKTÖRLER ETKİLENECEK
Gıda, Hayvancılık, Gübre sanayii


Riski azaltamadık, felaketle karşılaştık
Veysel Yayan / Demir Çelik Üreticileri Genel Sekreteri
Geçtiğimiz yıl uzun ürünler bin 500 dolara kadar çıkmıştı, 350 dolara kadar da indi. Bu dörtte bir seviyesine düşmesi anlamına geliyor. İhracat rakamlarından da bu gidişatı izlemek mümkün. 2008 yılının mayıs, haziran, temmuz, ağustos ayında ihracatımız 2.5 milyar dolar. Kasım ayı ise 820 milyon dolar civarında. Yani 3'te bir seviyesinin altında. Hurda ve nihai ürün stoklarında yaşanan kayıplar da buna ekleniyor. Bu düşüş 6-8 aylık bir dönemde olsa kademe kademe yedirilerek kuruluşların üzerindeki risk azaltılarak azaltılabilirdi.

HANGİ SEKTÖRLER ETKİLENECEK
Otomotiv, İnşaat, Beyaz eşya, Makine imalat


Siparişlerde yüzde 30 azalma var
Turgay Yetiş / Pirinç Değirmencileri Derneği
İç piyasada çok ciddi azalma var, son bir ayda siparişlarde yüzde 30 civarında azalma var. Önümüzdeki dönemde düzelme beklemiyoruz. Kimsede para yok, marketlerde alıverişte fiyatlar cazip olmasına rağmen tüketim düştü. Paranın bollaşması gerekiyor, para da bollaşmadığına göre beklentiler boşa çıkıyor. Pirinç fiyatları 2 bin ila 2 bin 250 civarında değişiyor. Son dönemde bir artış oldu. Fiyat arttıkça pirinçte talep düşüyor. Fiyat artıyor çünkü Türkiye'ye ithal edilen malların fiyatında artış var. Döviz arttıkça ithal malların fiyatı artıyor.

HANGİ SEKTÖRLER ETKİLENECEK
Gıda


Pamuk üreticisi borç sarmalında
Barış Kocagöz / İzmir Ticaret Borsası Başkan Yardımcısı
Zaten son 3 senedir tekstilde kriz vardı, bu son global kriz yüzünden işler daha kötüye gitti. İç pazarda çok sıkışma ve tahsilatlarda çok büyük problem var. Her gün bir fabrika kapanıyor veya kapasite düşüyor. Pamuk üreticisi batmış durumda, borç altında kıvranıyor. Türk pamuğu kalitesine göre dünyanın en ucuz pamuğu, dün 2 TL'den işlem gördü. 2003'den bu yana aynı kaldı ama maliyetler yüzde 500 arttı. Üreticinin aleyhine bir denge var. Ona rağmen çok yüksek talep yok çünkü tekstil o kadar kötü durumdaki. 2002 yılında 950 bin ton üretim vardı bu yıl beklentimiz 470 bin ton. Yarısını kaybettik.

HANGİ SEKTÖRLER ETKİLENECEK
Tekstil, Hazırgiyim, Hayvancılık , Yağ sanayi