Sebze meyve fiyatları 'kuraklık fırsatçıları' nedeniyle el yakıyor. Pazar ve marketler bamya, taze fasulye, biber, barbunya, domates gibi birçok ürünleri halden aldıkları fiyatın iki katına satıyor.

Sanayi Bakanlığı, perakendecilerin mayısta çıkarılan hal yasası eleştirilerine daha fazla dayanamayıp değişikliğe gitti. Yayımlanan genelge ile marketlerin üretim bölgelerinden gelen ürünleri tüketim bölgelerinde ikinci kez hale sokmaları şartı kaldırıldı. Ancak marketler mallarını beyan ederek belediyeye yüzde 2'lik rüsum vergisini ödeyecekler.

Buna göre örneğin Antalya'dan mal getiren İstanbullu market, İstanbul'da hale hiç uğramadan ürünü deposuna boşaltabilecek. Belediyeye ödenmesi gereken rüsum vergisi için ise marketin beyanı gerekecek. Yasada yapılan değişiklik ise komisyoncuların tepkisine neden oldu. Son genelge ile aldatıldıklarını belirten İstanbul Meyve Sebze Komisyon ve Tüccarları Derneği (İMESKOM) Başkanı Burhan Er, "Yasanın önceki hali hem hal emlakının satışının önünü açmış hem de üretim bölgesinden gelen ürünlere tüketim bölgesinde hale girme zorunluluğu getirmişti. Genelgeyle yapılan değişiklik sadece hale giriş zorunluluğunu kapsıyor. Bu düşündürücü" dedi.

Beyan marketin inisiyatifinde

Yasadan önce de marketlerin hallere girmediğini belirten Er, "Tüketim bölgelerinde hale girme zorunluluğu ile bu iş kayıt altına alınmış olacaktı. Şimdi şüpheli bir durum ortaya çıktı. Beyan esası ise tüm inisiyatifi markete bırakıyor. İsteyen beyanda bulunmayabilir ya da 200 ton ürünü 100 ton gösterebilir" diye konuştu.

Türkiye Sebze Meyve Komisyoncuları Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan ise market beyanlarının iyi denetlenmesi gerektiğine dikkat çekerek "Bazı hallerde sıkışıklık yaşandığı için marketler için olumlu bir düzenleme fakat beyanın markete bırakılmış olması denetlenmesi gereken bir durum" dedi. Tavşan, yasanın baştan ele alınması gerektiğini dile getirdi.

Değişiklik, marketleri ise memnun etti. Perakendeciler Derneği Başkanı Erdal Tüfekçi, son genelge ile market sahiplerinin zaman ve fire kayıplarının azaldığını söylerken Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkan Yardımcısı Servet Topaloğlu da genelgenin en büyük avantajının bürokrasiyi azaltması olduğunu söyledi. Topaloğlu şöyle devam etti: "Bu genelge aslında bizim için kötünün iyisini kabul etmek oldu. Çünkü son yasa, anlamsız bir sürü bürokrasi ve zorluk içeriyordu. Üretim bölgesinde hale git, vergi öde, oradan çık tüketim bölgesinde hale gir, yine vergi öde. Bunlar bizi çok zorluyordu. Şimdi en azından ikinci kez hale girilmeyecek."

Genelgenin tek olumsuz tarafının beyan esasını getirmiş olması olduğunu belirten Topaloğlu, "Herkesi kontrol etmek mümkün olmuyor. İstismara açık bir uygulama olacak. Biz en başından itibaren iki kez hale girmeye itiraz etmiştik. Yasadan önceki sistem gayet iyi idi. Üretim bölgesinde hale girdikten sonra ikinci kez hale girmeye hiç gerek yoktu. Şimdi ek olarak hale girilmeyecek ama beyan esasıyla rüsum ödenecek" dedi.