Kayıt dışını önlemek için çalışmalarını sürdüren Maliye Bakanlığı, farklı kesimlerden temsilcilerin katıldığı alt komisyonlar oluşturuyor. Bu yöntemle incelenecek sektörlerin başında ise belge düzeni alışkanlığı bulunmayan halk pazarları geliyor.

İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, bu kapsamda İzmir'in en büyük pazarı Hatay Perşembe Pazarı'nda denetime çıktı. 56 vergi memuruyla yapılan incelemede, fiş kesmeyenlere her ürün başına 139 YTL usulsüzlük cezası verildi. Vergi kaydı olmayanlar hakkında da tutanak tutuldu. Bu kişilere de bir yıllık kazançları üzerinden ceza kesilecek. Diğer yandan pazar yerlerini kiraya verenlerin ise kayıtları alındı. Bu doğrultuda yer sahiplerinin kira geliri verip vermedikleri incelenecek. Kayıtsız işçi çalıştıranlar da Çalışma Bakanlığı'na bildirilecek. Gelir İdaresi Başkanı Osman Arıoğlu, pazaryerlerine yönelik sıkı denetimlerin süreceği mesajını verdi. Her vergi dairesinin, sorumluluk alanı içindeki pazarlara sık sık denetim yapacağını belirten Arıoğlu, köklü bir düzenleme için kanun değişikliğine gidileceğini aktardı. İzmir Vergi Dairesi Denetim Grup Müdürü Özcan Tuna da, denetimlerin bütün pazarlarda yıl boyunca yapılacağını açıkladı. Tezgâh sahiplerinin, satış yapanlardan farklı kişiler olduğunu tespit ettiklerini kaydeden Denetim Grup Müdürü, buraları kiraya verenlerin gelir beyannamesi vermesi gerektiğini aktardı.

Büyük şehirlerde pazarcılık, dükkânda esnaflık yapmaktan daha cazip görülüyor. Çünkü buralarda vergi, kira, elektrik, su gibi giderlerden muaf olunuyor. İstanbul, Ankara ve İzmir'de haftada 587 pazar kuruluyor. Sadece İstanbul'da 40 binin üzerinde kayıtsız pazarcı var. 10-15 kişiyle şirket gibi çalışan, fakat kanunen şirket olmayan büyük pazarcı grupları oluşmuş durumda. Pazar alışverişlerinde kredi kartı kullananlara dahi rastlanıyor. Çeşitli semtlerdeki pazarlarda yeri olduğu halde tezgâh açmayanların sayısı da giderek artıyor. Bu kişiler, belediyelere aylık ödeme yaparak yerlerini daha yüksek bedelle kiraya veriyor. İzmir'deki Bostanlı Pazarı'nda yeri olan bir kişi, Karşıyaka Belediyesi'ne ayda 40 YTL işgaliye parası öderken 4 metrekarelik yerini kiraya vererek ayda 4 bin YTL kazanabiliyor. İzmir'de en gözde pazarlar arasında gösterilen Bostanlı, Hatay, Özkanlar ve Şirinyer pazarlarında bir tezgâhın el değiştirmesi durumunda hava parası 20-25 bin YTL'yi buluyor. İstanbul'da ise Bostancı çarşamba, Etiler Ulus perşembe, Yeşilköy çarşamba ve Bakırköy cumartesi pazarlarında hava parası İzmir'dekilerin iki katını buluyor. Basit usulde deftere tâbi olanların yılda ödediği vergi 100 ile 600 YTL arasında değişiyor. Herhangi bir yerde kaydı olmayanlar ise sadece belediyelere 40-65 YTL arasında işgaliye parası ödüyor.