Tekstilin ‘kalbi’ durdu

Tekstil ve konfeksiyonda Türkiye’nin üretim ve ihracat üslerinden olan Denizli, bu özelliğini kriz yüzünden kaybetmek üzere. İlde 12 tekstil ve konfeksiyon fabrikası kapısına kilit vurdu, 7 bin 48 kişi işsiz kaldı. Tekstilin il sanayisinde yüzde 50 civarındaki payı yüzde 30’a düştü. 15 yeni yatırım ise Denizli teşvik kapsamında olmadığı için Afyon ve Uşak illerine kaptırıldı.

Türkiye’nin tekstil ve konfeksiyon sektöründe öncü illerinden olan Denizli, krizin faturasını çok ağır ödüyor. Aralarında Atak Tekstil, Dempa, Değirmenci Dokuma gibi çok sayıda işçi çalıştıran 12 şirketin kapandığı ilde bir o kadar şirket de batmamak için çaba sarfediyor.

Denizli’de geçen yıl sadece tekstil ve konfeksiyon sektöründe çalışan 7 bin 48 kişi işini kaybetti. Tekstilin toplam istihdamda yüzde 42 olan payı yüzde 30’a geriledi. Denizli’de toplam istihdam ise 148 binden 140 bine indi. Denizli, yeni teşvik yasası yüzünden 15 yeni fabrika yatırımını ise 3 kilometre ötedeki Afyon Dazkırı ile Uşak’a kaptırdı.

Bankalar sıkıştırıyor

Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci’nin verdiği bilgiye göre bankalar yüzünden sanayicilerin sıkıntıları ikiye katlandı. Keçeci, “Herkesin gözünden kaçan bir nokta var. Şirketlerimiz kredi alırken evlerini, tarlalarını ipotek ettirmiş, teminat göstermiş. Bankalar şimdi gayrimenkul fiyatları düştü diye ilave teminat istemeye başladı. Sanayicinin ayakta kalabilmesi için Kredi Garanti Fonu çerçevesinde bu sorun bir an önce çözülmelidir” diye konuştu.

‘Denizlili sanayici darda ve zorda’

Denİzlİ Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci, Denizli’nin durumunun Türkiye’nin durumundan farklı olmadığını söyledi. “Sanayi darda ve zorda” diyen Müjdat Keçeci, şöyle konuştu:

“Denizlili sanayici tek kelime yabancı dil bilmeden, elinde çanta dünyanın diğer ucuna gidip müşteri buldu, işini büyüttü ve bugünlere geldiyse yine zor oyunu bozabilir. Ama bu tek başına yetmez. Sanayicinin sıkıntıdan kurtulması için önlem alınması gerekiyor. Hükümetin özellikle istihdam üzerindeki yükleri ya bir süreliğine kaldırması veya düşürmesi lazım. Yoksa işsizliğin daha büyük rakamlara ulaşması engellenemez.”

İhracatta rota Afrika’ya çevrildi

DENİZLİ’DE sanayi odasına kayıtlı 1.205 şirket var. Bu şirketlerin 600’den fazlası tekstil ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteriyor. Yıllık 3 milyar dolar olan ilin ihracatında en büyük pay bugüne kadar 1.3 milyar dolarla tekstildeydi. Ancak bakır, kablo ve demir-çelik ihracatı krizden ağır darbe alan tekstili yakaladı. Müjdat Keçeci, sanayicinin kriz yüzünden daralan AB ve ABD pazarlarından Afrika’ya döndüğünü belirterek, “250-300 milyon dolarlık ihracat Afrika’ya kaydı” dedi.

‘500 büyük’ içinde 11 tane şirketi var

DENİZLİ, birçok büyük grubun doğduğu il olarak tanınıyor. Zorlu Grubu’nun patronu Ahmet Nazif Zorlu, Atasay Kuyumculuk’un sahibi Cihan Kamer, Goldaş’ın sahibi Sedat Yalınkaya, Nuh Çimento’nun ortaklarından Ahmet Paralı, Sarkuysan’ın sahiplerinden Bektaş Ailesi, Er-Bakır’ın sahiplerinden Erikoğlu Ailesi gibi ekonomi dünyasının yakından tanıdığı isimler Denizli kökenli...

İstanbul Sanayi Odası’nın geçen yıl açıkladığı Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu araştırmasında 11 Denizli şirketi yer aldı. Er-Bakır 27’nci sırada. Nexans, Abalıoğlu Yem Soya, Kocaer Haddecilik, Menderes Tekstil, Pamukkale Kablo, Denizli Çimento, Kardemir Haddecilik, Denizli Basma, Ozanteks Tekstil ve Dentaş Ambalaj sıralamaya giren diğer şirketler oldu.

Sanayici 2009’dan da umudu kesti

Denizli Sanayi Odası’nın 1.205 üyesinden 214’nün yanıtladığı anket, ilde krizin yarattığı tahribatı ve sanayicinin ileriye dönük umutsuzluğunu özetliyor. Bugüne dek yapılan anketler içinde en olumsuz tabloyu ortaya koyan Denizli Sanayi Odası Genel Görünüm Anketi 2009’dan satır başları şöyle:

- 2007 sonunda işletme başına ortalama ücretli çalışan sayısı 180 iken, bu rakam 2008’de 171’e geriledi.

- 2008 yılında toplam SSK’lı istihdamı 7 bin 549 kişi azalarak 148 bin 109’dan 140 bin 560’a indi ve bu istihdam kaybının neredeyse tamamına yakını tekstil ve konfeksiyon sektöründe yaşandı.

- Böylece 140 bin 560’lık toplam rakamıyla Denizli istihdamı, 2.5 yıl geriye gitti.

- Ankete katılan her 2 sanayiciden 1’i 2008’de ’İstihdamım azaldı’ dedi.

- 2009 yılı beklentileri ise daha kötü: 2009’da ’İstihdamım azalacak’ diyenlerin oranı yüzde 60.48’e erişiyor.

- 2008’de üyelerin yüzde 42.74’i üretiminin yüzde 42.98’i iç satışlarının ve yüzde 43.81’i yeni siparişlerinin azaldığını kaydetti.

- 2009’da üretimde yüzde 58.40, iç satışlarda yüzde 61.02, dış satışlarda yüzde 57.14 ve yeni siparişte yüzde 62.86 azalış bekleniyor.

- Bu arada Denizlili sanayicilerin yüzde 42.86’sı global krizin 1 yıldan uzun süreceği endişesini taşıyor.

Bursa’da son iki ayda 13.773 kişi işsiz kaldı

Tofaş, Oyak Renault ve Bosch gibi önemli otomotiv fabrikalarının üretim yaptığı Bursa’da, yılın ilk 2 ayında 13 bin 773 kişi işten çıkarıldı. Türk-İş 8. Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, “Bu veriler şunu gösteriyor; Bursa’da iki ay boyunca her iş günü, 265 kişi işini kaybetti” dedi.

OYAK Renault, Tofaş, Bosch gibi önemli otomotiv ve yan sanayi fabrikalarının üretim yaptığı Bursa’da, yılın ilk 2 ayında 13 bin 773 kişinin işten çıkarıldığı bildirildi.

Türk-İş 8. Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, küresel ölçekte faaliyet gösteren, üretimlerinin yüzde 80’inden fazlasını ihraç eden otomotiv şirketlerine ev sahipliği yapan Bursa’da istihdamdaki kan kaybının boyutlarının “kaygı verici” olduğunu söyledi. Kanca, krizin özellikle son çeyreğine damgasını vurduğu 2008 yılında, kentte 56 bin 700 kişinin işini kaybettiğini anımsatarak, Bursa’da geçen yıl işe yerleştirilenlerin sayısının ise sadece 7 bin 815 kişiyle sınırlı kaldığını hatırlattı.

Bu yılın Ocak ayında ise 8 bin 401 kişinin, her iş gününde 323 kişinin işsizler ordusuna katıldığını belirten Kanca, bu dönemde sadece 238 kişinin istihdam edildiğini bildirdi. Kanca, şu bilgileri verdi:

“Şubat ayında da 5 bin 372 kişi işten çıkarıldı. Bu da her iş günü 206 kişinin işini kaybetmesi demek. İstihdamdaki erime trendi aynen devam ediyor. Bu veriler şunu gösteriyor; Bursa’da iki ay boyunca her iş günü, 265 kişi işini kaybetti.”

‘Sosyal denge bozuluyor’ uyarısı

İŞSİZLİK rakamlarının kaygı verici olduğunu söyleyen Mehmet Kanca, “Hem işverenler hem de hükümet edenler, istihdamdaki erimeyi çok ciddiye almalı” dedi.

Kanca, işini kaybeden insanların, borcunu ödeyemediğini, sağlık hizmetine ulaşamadığını ifade ederek, bu süreçte sosyal dengenin giderek bozulduğunu ve suç işleme oranını artıran bir ortamın oluştuğunu dile getirdi.

Çağlar: Teşvik verin, bu yıl 2 bin kişiyi işe alayım

NERGİS Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cavit Çağlar, Nergis ve Sifaş’tan çıkarılan 1.600 işçinin tazminatlarını bugünden itibaren “defaten” ödemeye başlayacaklarını bildirdi.

İşçilere 31 milyon TL ödeyeceklerini kaydeden Çağlar, Başbakan Erdoğan’a ise şu çağrıda bulundu: “49 ile uyguladığınız Teşvik Yasası’nı bize de uygulayın. Bu uygulandığı takdirde 2009 için en az 2 bin kişiyi işe almayı taahhüt ediyorum. 2010, 2011 ve 2012 ‘de her yıl için biner kişiyi işe almayı taahhüt ediyorum.”