Teşvik paketi sınıfta kaldı

Teşvik paketini yetersiz bulan ve terör riski almak istemeyen tekstilci, Doğu ve Güneydoğu'ya yatırım konusuna sıcak bakmadı. Bugüne kadar sadece iki şirket teşvik alıp bölgeye yatırım yaptı

Hükümetin, İstanbul, İzmit, Ankara gibi gelişmiş illerinde yer alan tekstil yatırımlarını özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde bulunan illere taşıması kapsamında oluşturduğu teşvik paketi sınıfta kaldı.

İstanbul’da faaliyet gösteren çok sayıdaki tekstil fabrikası ve atölyesinden sadece 2’si şirket Hazine Müsteşarlığı’na başvuruda bulunarak, teşvik belgesi aldıkları ortaya çıktı.

8 ay içinde sadece 2 taşınma talebi alan Hazine Müsteşarlığının, yatırımları Doğuya taşınmasına ilişkin teşvik paketinin süresi bu yıl sonunda doluyor.
Hükümet, geçen yıl ortasında Türkiye’nin batı illerinde tekstil, hazırgiyim ve deri sektöründe faaliyet gösteren fabrikaların Doğu’ya taşınması durumunda SGK prim desteği, nakliye masrafı gibi destek paketi önerisinde bulundu.

Ancak, Hazine Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğünden elde edilen bilgiye göre, şirketler fabrikalarını terör nedeni ile Doğu illerine taşımaya yanaşmazken, taşınma kapsamında verilen teşviklerden yararlanmak için 2 şirketin başvuruda bulunduğu ve teşvik belgesi aldığı belirtildi. Taşınmanın gerçekleştiği iller ise Muş ve Malatya gibi Doğu’nun diğer illere göre daha gelişmiş ve terör olaylarının az yaşandığı illeri oldu.

Yeni teşvik rağbet görmedi
Hükümetin, geçtiğimiz yıl ortasında bölgelere ve sektörlere yönelik hazırlamış olduğu ve Doğu bölgelerine yatırımını taşıyan şirketlere destekleri içeren “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” yatırımcılar tarafından yeterince ilgi görmedi. Bu kapsamda sanayici 31 Aralık 2009 tarihinde yürürlük tarihi dolan 5084 sayılı teşvik kanunun süresinin uzatılması talebinde bulundu.

Ancak, hükümet yeni teşvik sisteminin hayata geçirilmesi için bu taleplere kulak tıkarken, yeni sisteme yönelik bir başvurunun olmaması üzerine 5084 sayılı Kanun kapsamındaki teşviğin süresini uzatmak için kolları sıvadı. Ancak, geçtiğimiz günlerde basın açıklamasında bulunan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 5084 sayılı Kanun sadece ‘SGK prim desteğini’ içeren kısmının süresinin 2012 yılına kadar uzatıldığını açıklaması işdünyasında soğuk duş etkisi yarattı.

Muş’a yatırıma Çağlayan iknası
Yeni Teşvik sistemi kapsamında bulunan Batı illerindeki tekstil atölyelerini, Doğu illerine taşıyana teşvik uygulaması ise hüsrana uğrattı. İstanbul’da faaliyet gösteren sadece 2 atolye Doğu’nun Paris’i olarak bilinen Muş ve Malatya illerini tercih ederken, Muş’a atolyesini taşıyan şirketin Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın iknası ile harekete geçtiği kaydedildi.

Hey Tekstil Genel Müdürü Aynur Bektaş, 5084 sayılı Teşvik Kanunun süresinin bütün destekleri içererek uzatılması gerektiğini aksi halde yararlı olamayacağını belirtirken, yeni teşvik sistemi kapsamında bulunan tekstil fabrikasını doğuya taşıyana teşvik uygulamasının yeteri kadar ilgi görmemesinin nedenini teşviklerin yetersizliğine bağladı. Batman gibi terörün yoğun olduğu illerde de tekstil yatırımı bulunan Aynur Bektaş, şunları söyledi:”

‘Taşınma maliyetini karşılar’
Bu teşviklerle doğuya gidilmez. Sadece taşınma maliyetinin karşılanması yetmez. Ayrıca işgücü maliyeti de çok önemli bir etken. Doğu’ya gerçek teşvikler lazım. İşçi dağda fındık topluyor elleri nasır tutmuş ve ellerinin nasırının temizlenmesi ve şişlerin azalması aylar sürüyor.

Tekstili dikerken ellerindeki nasırlar kumaşlara takılıyor. Makinenin altına elleri sığmıyor. Yani yatırımcıların tekstilcilerin sadece atölyesini taşıması yeterli olmuyor. Yetişmiş işçiyi bulmak da çok önemli bir sorun. Yani İstanbul’da ödediği ücret ve maliyetler ile Doğu illeri aynı olmaması lazım.”

Bu yıl sonunda süre doluyor
Yeni teşvik sisteminde tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamülleri sektörlerinde faaliyette bulunan, asgari 50 kişilik istihdam sağlayan işletmelere 31 Aralık 2010 tarihine kadar geçecek sürede 1’inci ve 2’inci bölgelerden 3’üncü ve 4’üncü bölgelere taşınması halinde 5 yıl süreyle Kurumlar Vergisi oranı yüzde 20 yerine yüzde 5 oranında uygulanacak.

5 yıl süreyle mevcut istihdam da dâhil olmak üzere bu tesislere taşındıkları bölgede (3’üncü ve 4’üncü bölgeler) uygulanan SSK işveren primi desteği sağlanacak. Bu tesislerin 3. ve 4. bölgelere nakliye giderleri Hazine tarafından karşılanacak. Süresi uzatılması istenen 5084 sayılı eski teşvik sisteminde ise Türkiye genelinde gelişmişlik ayırımına sokmadan, ‘Enerji maliyetleri, SGK prim desteği, yer tahsisi’ gibi bir çok desteğin verilmesini içeriyordu.