Döviz kurlarında sıcak para çıkışı nedeniyle mayıs ayından sonra yaşanan yükselmenin, faiz ve enflasyon oranları üzerinde yol açtığı etkinin Türkiye ekonomisinin büyüme hızını bu yılın ikinci yarısından itibaren önemli ölçüde yavaşlatması beklenirken, Türkiye'nin bu yılın ilk çeyreğinde milli gelirinde 9 milyar dolarlık bir artış için 8.4 milyar dolarlık cari işlemler açığı vermek zorunda kaldığı belirlendi.

İlk kez bir çeyrekte Türkiye yaratılan, milli gelirin yüzde 10'undan fazla bir cari açıkla karşılaştı.

ANKA'nın Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden yaptığı belirlemeye göre Türkiye ekonomisinin büyümek için cari işlemler açığına olan bağımlılığı bu yıl iyice belirginleşti. Türkiye özellikle 2004 yılından başlayarak hem yarattığı milli gelire hem de milli gelirinde kaydettiği artış için giderek da yüksek oranlarda cari işlemler açığı vermeye başladı.

Genel olarak cari işlemler açığının büyümenin bir sonucu olduğu kabul edilirken, özellikle 2005 yılı ve bu yılın ilk yarısında büyümenin cari işlemler açığının bir sonucu olduğuna yönelik bir görüntü oluştu.

BÜYÜME HIZINDA DÜŞÜŞ BEKLENTİSİ

Türkiye'nin yüksek düzeyde cari işlemler açığı vermesi sıcak para girişi nedeniyle YTL'deki değerlenmeden önemli ölçüde etkilendi. YTL'nin değerlenmesi ihracatı ve turizmi olumsuz etkileyip döviz gelirlerindeki artış hızını düşürürken, tüketim malı ve ara malı ithalatını da artırarak döviz giderlerini büyüttüğü için cari işlemler açığı hızla arttı. Sıcak para girişi yüzünden cari açığı rahat finanse edebilen Türkiye'nin bu sıcak paraya dayalı büyüme ivmesini bu yılın ikinci yarısından itibaren kaybettiği tahmin ediliyor. Döviz kurlarındaki yükseliş ve sıcak para çıkışının sürmesinin bu yılın ikinci yarıdan itibaren Türkiye'nin 2002 yılından bu yana sürdürdüğü yüksek büyüme hızını düşürmesi bekleniyor.

HEP DAHA FAZLA AÇIK GEREKİYOR

2002 yılında Türkiye milli gelirinde bir önceki yıla göre 58.3 milyar dolarlık bir büyüme sağladı. Bu büyüme için Türkiye toplam 1 milyar 524 milyon dolarlık cari işlemler açığı verdi. 2003 yılında ise Türkiye milli gelirini 58 milyar 407 milyon dolar artırarak 239 milyar 235 milyon dolara çıkarırken 8 milyar 35 milyon dolarlık bir cari açık vermek zorunda kaldı. 2002 yılında yüzde 2.6 olan cari açığın, milli gelirdeki artışa oranı, 2003 yılında yüzde 13.8'e yükseldi.

Cari açığa bağımlı büyüme 2004 yılında biraz daha belirginleşti. Milli gelirin toplam 60 milyar 240 milyon dolar artarak 299 milyar 475 milyon dolar olduğu, 2004 yılında cari işlemler açığı 15 milyar 647 milyon dolara kadar yükseldi. Açık milli gelirdeki artışın yüzde 26'sı, milli gelirin ise yüzde 5.2'si kadar bir büyüklük oluşturdu.

Özel nihai ve yatırım harcamalarının önemli ölçüde arttığı 2005 yılında ise Türkiye'nin milli geliri 61 milyar 401 milyon dolar büyüdü. Bu büyüme için Türkiye ekonomisi toplam 23 milyar 31 milyon dolar açık verdi. Açık milli gelirdeki büyümenin yüzde 37.5'i kadar bir büyüklük meydana getirdi. 360 milyar 876 milyar dolara yükselen milli gelirin yüzde 6.4'ü kadar bir cari açık verildi.

Bu yılın ilk üç aylık döneminde ise Türkiye milli gelirinde geçen yılın ilk çeyreğine göre 8 milyar 999 milyon dolarlık bir artış sağladı. Ancak bu artış için toplam 8 milyar 397 milyon dolarlık bir cari işlemler açığı vermek zorunda kaldı. Cari açık aynı dönemdeki milli gelir artışının yüzde 93.3'ü kadar bir büyüklük oluşturdu.

Tarihsel veriler genel olarak yılın ilk çeyreklerinde Türkiye'nin özellikle turizm gelirlerinin düşüklüğü yüzünden diğer çeyreklere oranla yüksek bir cari işlemler açığı verdiğini gösteriyor. Ancak, bu yılın ilk çeyreğindeki cari işlemler açığının milli gelirde artan kısma ve milli gelirin toplamına olan oranı önceki yılların ilk üç aylık dönemlerinin de oldukça üzerinde seyrediyor.

2003 yılının ilk çeyreğindeki cari açık aynı dönemdeki milli gelirin yüzde 7.3'ü, milli gelirdeki büyümenin ise yüzde 59.4'ü kadar bir büyüklük oluşturmuştu. Türkiye'nin 2002 yılının aynı dönemine göre 5.1 milyar dolar artırarak 41 milyar dolarlık bir milli gelir yarattığı 2003 yılının birinci çeyreğinde 3 milyar dolarlık cari açık oluşmuştu.

2004 yılının ilk çeyreğinde açık aynı çeyrekteki 60.3 milyar dolar olan milli gelirin yüzde 9'una kadar yükseldi. Milli gelir artışının 19.3 milyar dolar olduğu 2004 yılının ilk çeyreğinde cari işlemler açığı ise 5.4 milyar dolara yükselmişti.

Geçen yılın ilk çeyreğinde Türkiye 71.3 milyar dolarlık bir milli gelir yarattı. Milli gelirdeki artış ise 11 milyar dolar olurken, 6.2 milyar dolarlık cari işlemler açığı verildi. Cari açık milli gelirin yüzde 8.7'si, milli gelirdeki artışın ise yüzde 56.3'ü kadar bir büyüklük oluşturdu.