Türkün dükkânı kapanıyor

Yılın ilk çeyreğinde yeni şirket kuruluşlarının durma noktasına geldiği, kapanan şirket sayısında ise hızlı bir artış olduğu belirlendi.

Bu seyir özellikle mart ayında güçlendi. Yeni açılan şirket sayısı geçen yılın aynı ayındaki açılış sayısının altına inerken, kapananların sayısında yüzde 53’le rekor bir artış yaşandı. 

Reel sektörde canlılık ve ekonomide büyümenin göstergesi kabul edilen şirket kuruluş kapanışlarına ilişkin veriler, bu alanda mart ayında bozulmanın daha da arttığını ortaya koydu. TOBB verilerine göre mart ayında yeni açılan şirket sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.61 azalarak 9 bin 762’ye gerilerken, kapanan şirket sayısı yüzde 53.07 oranında rekor bir artışla 4 bin 64 oldu. 

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Ticaret Sicili verilerine göre, bu yılın ilk üç ayında açılan şirket sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.15’lik bir artışla 29 bin 923 olurken, kapanan şirket sayısı yüzde 22.94’lük artışla 13 bin 67’ye ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde 29 bin 8 yeni şirket açılırken, mevcut şirketlerden 10 bin 629’u kapanmıştı. 

Kapanan sayısındaki yüksek artışta, bazı illerdeki sicil kayıtları düzeltme dolayısıyla aktif olmayan şirket kayıtlarının silinmesinin de etkili olduğu, bununla birlikte açılan şirket sayısındaki azalış ile kapanan şirket sayısındaki artışın çok yüksek oranlara ulaştığı dikkat çekti.

Başkanlar ne diyor?
Van TSO Başkanı Zahir Kandaşoğlu, "Olumsuz hava, terör olayları işlerimizi sıkıntıya soktu. 2 fabrikamı kapattım. Bankalar kredi vermiyor. Çekle mal alamıyoruz, çeklerimizi kabul edilmiyor. Güvensizlik var. Türkiye genelinde ekonomi kötü, büyük sıkıntı içindeyiz" dedi.
Konya SO Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil de"Siyasi sorunların ekonomiye etkisi aşikâr. Konya ekonomisinde çok sarsıcı bir yavaşlama söz konusu değil” dedi.

Konya, Kastamonu ve Muğla'da yaprak dökümü
Mart ayında 81 ilde kapanan şirketler, açılanların yarısına yakın bir sayıya ulaştı. 9 bin 762 şirket açılırken 4 bin 64 şirket kapandı. 81 ilin 74'ünde, kapanış sayısında yüksek oranlı artış izlenmesine karşın açılan şirket sayısı kapananları geçiyor. Ancak 7 ilde durum dikkat çekici biçimde kötü. Bu 7 ilin 3'ünde kapanan şirket sayısı açılan şirket sayısını geçmekle kalmadı, adeta açılan şirket sayısını katladı.
İlk üç ay itibariyle de dikkat çekici gelişmeler var. Adana, Çorum, Kastamonu, Konya, Muğla, Van'daki şirket kapanışları mart ayında hızlanmış olmakla birlikte ilk üç ay itibariyle de açılan şirketlerden fazla.


İstanbul görece canlı açılan 3.464, kapanan 878
Tokat'ta martta açılan şirket sayısı (44) kapananlardan (14) fazla. Ancak ilk üç ay itibariyle durum kötü. Bu ilde ocak - mart döneminde 114 şirket açılmışken 148 şirket kapanmış. 4 ilde açılan kapanan şirket sayısı açılan sayısına yakın. Iğdır'da 25 şirket açılırken 22 şirket kapanmış. Düzce'de 69 şirket açılırken 62 şirket kapanmış. Bingöl ve Gümüşhane'de de durum benzer. İstanbul'da durum görece iyi. Mart ayında 3.464 şirket açılmış. Kapanan şirket sayısı 878. Ocak - mart itibariyle de 10 bin 759 şirket açılmış. Kapanan sayısı 3 bin 239.

Ardahan ekonomisi çöküyor mu?
Ancak en dikkat çekici durum Ardahan'da izleniyor. Bu ilde mart ayında 4 şirket açılmışken 3'ü kapanmış. Ocak - mart döneminde ise toplam 21 şirket açılmışken, 961 şirket kapanmış. Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Latif Tosunoğlu, "Ardahan perişan dedik inanmadılar" dedi. İlin ekonomisini canlandırmak için Tiflis demiryolu hattı ile ilgili taleplerin dikkate alınmadığını anlatan Tosunoğlu, "Devlet yok, özel sektör yok. Ardahanlı burada niye dursun? Teşvik yasası çıktı tek çivi çakamadık" dedi.
Tosunoğlu, şirket kapanışlarında artış olmakla birlikte yüksek rakamda sicil temizliğinin de etkisi olduğunu belirtti.



Çinlinin dükkânı açılıyor
EKONOMİ SERVİSİ
Birçok sektör, başta Çin olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinden gelen ucuz ithal ürünlerin eline geçti. Türkiye’nin çarşı-pazarında tam anlamıyla 'Uzakdoğu istilası' yaşanıyor. Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) yaptığı araştırmada, Uzakdoğu ülkelerinden Türkiye’nin yaptığı ithalatın, son 5 yılda beşe katlandığı belirtildi.
Türkiye’nin 2002 yılında 3.6 milyar dolar olan Çin, Tayland, Tayvan, Malezya, Endonezya ve Güney Kore’den yaptığı toplam ithalatın 2007’de 23.3 milyar dolara çıktığı ifade edilen araştırmada şöyle denildi:
"Türkiye 2002 yılında toplam ithalatının yüzde 6.9’unu söz konusu ülkelerden yapıyordu. 2007 yılında ise bu oran yüzde 13.7’ye yükseldi. Türkiye’nin bu ülkelere karşı 2002'de 2.8 milyar dolar olan dış ticaret açığı 2007'de 21.7 milyar doları buldu.
2002 yılında Türkiye’nin dış ticaret açığının yüzde 17.9’u bu ülkelerden kaynaklanıyordu. 2008'de bu oran yüzde 35’e ulaştı."

İthalatın nedeni ucuzluk
Başta Çin olmak üzere Uzakdoğu'dan ithalatın hızla artmasında, bu ülkelerden yapılan ithalatın maliyetinin düşük kalması etkili oluyor. Araştırmaya göre çanta, bavul ve saraciye ürünlerinin kilosu için Uzakdoğu'da ortalama 14.7 dolar. Diğer ülkelerde 45.7 dolar. Bisiklet ithalatında Uzakdoğu ülkeleri kilo başına 2.8 dolar, diğer ülkeler 7.8 dolar. Diğer ülkelerden alınan motosikletler için kilo başına 20.6 dolar ödeniyor. Uzakdoğu'nun fiyatı 4.4 dolar. Uzakdoğu'dan kilosu 20.4 dolara alınabilen saatler diğer ülkelerde 104.9 dolar.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren ATO Başkanı Sinan Aygün, "Uzak Doğu’nun ucuz ürünleri birçok sektörü çökertti. Birçoğunu da yakında çökertecek" dedi.

100 oyuncağın 93’ü Uzakdoğu’dan
Araştırmanın bulguları şöyle:
- Türkiye’nin bavul, çanta ve diğer saraciye ürünleri ithalatının miktar olarak yüzde 93.4’ü Uzakdoğu’dan gerçekleştiriliyor. Oyuncak piyasası Uzakdoğulu üreticilerin kontrolünde. 2007 yılında ithal edilen her 100 oyuncağın 92.7’sinin bu bölgeden geldi.
Bisiklet ithalatının yüzde 92.5’i Uzakdoğu’dan yapıldı.
- Müzik aletleri ithalatının miktar olarak yüzde 87.5’i Uzakdoğu’dan.
- Spor malzemeleri ithalatının miktar olarak yüzde 86.2’si Uzakdoğu ülkelerinden yapıldı.
- 2007'de ithal edilen her 100 motosikletten 79’u Uzakdoğu’dan geldi. Uzakdoğu'nun motosiklet ithalatındaki payı yüzde 79 oldu.
- 2007'de 1.5 milyar doları bulan TV ve radyo alıcıları ithalatının değer olarak yüzde 62.4'ü Uzakdoğu’dan.
- Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri ithalatının miktar olarak yüzde 77.1’i Uzakdoğu'dan yapıldı.
- İthal edilen saatlerin miktar olarak yüzde 73.8’i değer olarak yüzde 35.4’ü Uzakdoğu’dan geldi.
- Her 100 ayakkabıdan 73’ü bu bölgeden ithal edildi. Uzakdoğu’nun ayakkabı ithalatında payı miktarda yüzde 73.4, değerde yüzde 64.3 oldu.
- Elektrik ampulü ve lambalarıyla diğer aydınlatma cihazları ithalatının yüzde 70.1’i Uzakdoğu'dan yapıldı.
- Radyo ve TV vericileri ve telefon, telgraf teçhizatı ithalatının miktar olarak yüzde 67.6’sı Uzakdoğu'dan gerçekleştirildi.
- Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına göre belirlenen 144 sektörün 79’unda Uzakdoğu ülkelerinden yapılan ithalat payı yüzde 10’un üzerine çıktı.