Ulusal marker'da büyük skandal

Akaryakıtta kaçakçılık ve kayıt dışılığı önlemek için uygulamaya konulan ulusal marker'ın kopyalandığı öne sürülüyor.

Şok iddiaya göre bazı şirketler kopya kimyasal mührü kullanarak, akaryakıtlarını işaretledi ve piyasaya sürdü. Konunun intikal ettiği Enerji Bakanlığı, inceleme başlattı.

Devleti, yıllık 8 milyar dolar gelirden eden kayıt dışı akaryakıtla mücadele için uygulamaya konulan (kimyasal mühür-işareTR) mühür-işareTR) 'kopya' şoku yaşanıyor. Ankara'yı sarsan iddiaya göre marker'i kopyalanamaz yapan DNA şifresi, cihaz eksikliği yüzünden kimyasal karışıma eklenemiyor.

Oysa bu cihazı almak için gerekli bütçe de hazır. Enerji Bakanı Hilmi Güler, konuyla ilgili "İnceliyoruz" açıklamasında bulunurken, marker'in mucidi ve tedarikçisi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), uygulamanın başarıyla yürütüldüğünü ve şifre kırılma gibi bir durumun söz konusu olmadığını açıkladı. Marker'ı geliştiren ve aynı zamanda proje sorumlusu olan Doç. Dr. Duran Karakaş ise konu resmî makamlara iletildiğinden konuşmak istemediğini söyledi. Karakaş, kısa bir süre önce projeden istifa etmişti.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ile TÜBİTAK'ın ortak yürüttüğü proje çerçevesinde, Ocak 2007 itibarıyla benzin ve motorine ulusal marker eklenmeye başlandı. Söz konusu yakıtları, 'kayıtlı' hale getiren kimyasal bileşeni araştırma kurumu üretiyor ve ana dağıtıcı şirketlere veriyor. İddianın temelinde söz konusu kimyasal mührü, 'taklit edilemez' hale getiren 'DNA şifresi'nin eklenmemiş olması yatıyor. 'Kopyalandı' tezini savunanlar, "Marker'a yapılan şifre DNA'sını ekleyecek cihazlar yetersiz, yenileri alınmalı." diyor.

TÜBİTAK: Marker taklit edilmedi

İşareTR'nin güvenliği konusunda, bütün ihtimallerin dikkate alındığını ve birkaç aşamalı güvenlik sistemi oluşturulduğunu vurgulayan yetkililer ise 'DNA sentezleyici cihaz' konusuna değinmiyor. Rivayete göre denetimlerde kullanılan bir ölçüm cihazı ile marker birlikte kaybolmuş. Aradan geçen süre zarfında yapılan bazı denetimlerde 'kopya işareTR'ye rastlanmış. TÜBİTAK ise kontrol cihazının kaybolduğu yönündeki iddiaları reddediyor.

Sadece bir cihazın, 'adli bir süreç' nedeniyle mahkeme tarafından korunduğu bilgisini veriyor. İddialarla ilgili Zaman'ın sorularını cevaplandıran kurum, şu açıklamayı yaptı: "Kurumumuz tarafından ulusal marker'ın güvenliği konusunda, tüm olasılıklar dikkate alınarak birkaç aşamalı güvenlik sistemi oluşturulmuş olup, ulusal marker'ın taklit edilmesi ya da şifresinin kırılması gibi bir durum söz konusu değildir. 11 Haziran 2007 tarihinde ülke çapında başlatılmış ve halen devam etmekte olan ulusal marker denetimleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından koordineli olarak yürütülmektedir.

Denetimler sırasında, ölçüm sonuçları geçersiz çıkan numunelere ilişkin 'numune alma işlemi', İzleme Merkezi'nden alınan teyit doğrultusunda yenilenmekte ve tekrarlanan ölçümler sonucuna dayanılarak gerekli işlemler yapılmaktadır. Belirtmek isteriz ki, bugüne kadar, ulusal marker'ın taklidi niteliğinde bir akaryakıt numunesi kurumumuza ulaşmamıştır. Herhangi bir kontrol cihazının kayıp olması gibi bir durum söz konusu olmayıp, bahsi geçen cihaz adli bir süreç nedeniyle mahkeme tarafından korunmaktadır."

Ulasal Marker'la ilgili en önemli unsuru güvenlik oluşturuyor. Kimyasal mühür, özel bileşenler eklenerek taklide karşı koruma altına alınırken, taklide karşı şifre olarak DNA Marker'ı geliştirildi. İddialara göre halen satışa sunulan İşareTR, taklide karşın özel bir formülasyon içeriyor; ancak bunların taklit edilmesi pek de zor değil.

Bu konudaki iddiaları içeren dosyanın hem TÜBİTAK'ın bağlı olduğu bakanlığa hem de Enerji Bakanlığı'na iletildiği ifade ediliyor. Edinilen bilgiye göre dosyalarda, DNA sisteminin Şubat 2007 itibarıyla hazır hale getirildiği, ancak kullanılmadığı ifade ediliyor. Bu yüzden de geçen yıl bazı bayilerden alınan numune ürün analizlerinde taklit marker'a rastlandığı ileri sürülüyor. Ayrıca geçen yıl sonu Enerji Üst Kurulu'ndan bir heyetin, TÜBİTAK-UME'ye giderek, "Marker'ın kopyalandığı, marker'a DNA şifresi eklenmiyor duyumları alıyoruz?" sorularını yönelttiği, UME yetkililerinin de DNA sentezleyici cihazı ihalesiz alamadıkları cevabını verdikleri kaydediliyor. Ancak projeyle ilgili bütün masraflar üst kurul üstlendiği için bu cevap şaşkınlıkla karşılanmış.