6.5 MİLYAR DOLARLIK EĞLENCE SEKTÖRÜNDE KRİZ

CNN Türk ve Hürriyet’in birlikte hazırladığı "Küresel Krizde Yeme İçme ve Eğlencenin Yol Haritası" programında krizin etkisini henüz fazla hissetmediklerini belirten 6.5 milyar dolarlık sektörün temsilcileri 2009 Temmuz’unda başlayacak sigara yasağı, şaraptaki vergi yükü ve artan maliyete dikkat çekip, "Bunlar değişmezse kendi krizimizi yaşarız" mesajı verdi.

CNN Türk ve Hürriyet’in birlikte hazırladığı ’Küresel Krizde Yeme İçme ve Eğlencenin Yol Haritası’ programında 6 milyar dolarlık Türk yeme içme ve eğlence sektörün temsilcileri dünyayı saran kriz döneminde sektörün henüz gözle görülür bir darbe yemediğini anlattı. 2009 temmuzda tamamen yaygınlaşacak sigara yasağı, alkollü içki üzerindeki vergi yükü ve artan maliyetlerin sektörün üzerindeki yükü ağırlaştırdığını ifade eden sektör temsilcileri, "Sigara yasağı için farklı modeller deneyin. Şarabın ÖTV’sini de indirin. Dünya krizi henüz bir darbe vurmadı ama bazı şeyler değişmezse biz kendi krizimizi yaşamaya mahkum oluruz" mesajı verdi.

Hürriyet Gazetesi Ekonomi Servisi’nden Ayşegül Akyarlı Güven’in sorularıyla katkıda bulunduğu programa Eksen Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Erol Kaynar, Doors Group Yönetim Kurulu Başkanı Levent Büyükuğur, Fey Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı emre Ergani ve TURYİD Başkanı Barış Tansever konuk oldu.

1 milyon kişiye istihdam

Türkiye’de 6 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan yeme içme eğlence sektörü doğrudan 500 bin, dolaylı olarak da 1 milyon kişiye istihdam sağlıyor. Sektörün kalbi sayılabilecek Amerika’da ise yeme içme ve eğlence denildiğinde 550 milyar dolarlık pazar ortaya çıkıyor. ABD’de sektör 12.5 milyon kişiye istihdam sağlıyor.

18 bini İstanbul’da olmak üzere yaklaşık 50 bin restoran ve barın faaliyet gösterdiği sektörde her hafta 7-8 firma kapanıyor. Faaliyetlerini sürdüren lokantacıların ise yüzde 70’inin zararına çalıştığı belirtiliyor. Era Research and Consultany’in krizin Türk halkına nasıl yansıdığını ortaya koyan araştırmasına göre eğlence giderlerinde kısıtlamaya gittiğini söyleyenlerin oranı yüzde 0.2’de kalıyor.

Büyük potansiyel var

Turizm Restoran ve Klüp Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Yönetim Kurulu Başkanı Barış Tansever, milli gelirin yüzde 1.5’ini sağlayan yeme-içme ve eğlence sektörünün büyük potansiyel taşıddığına dikkat çekerek, şunları söyledi: "Asgari ücretin pazarlıklarındaki en büyük tartışmaları yeme içme sektörü yapıyor. Pazar 550 milyar dolara ulaşıyor. Bu Türkiye’deki potansiyelini gözler önüne seriyor. 10 bin 125 dükkanın yer aldığı İstanbul’da turizm belgesine sahip 125 mekan toplam verginin yüzde 20’sini ödüyor.

Çünkü bu gibi mekanlarda ödemeler kredi kartıyla yapılıyor. Ancak, bu mekanların yurtdışındakilerle rekabet edebilir hale gelebilmesi için özellikle şarap üzerindeki ÖTV’nin düşürülmesi gerekiyor. 10 Euro’luk şarap vergi ve marjlarla masada 100 Euro’ya servis ediliyor. 6.5 milyar dolarlık büyüklüğe sahip yeme içme eğlenceyi ve 20 milyar dolarlık turizmi 44 milyon YTL’lik şarap ÖTV’siyle baltalamayın ."

Orta gelirliye hitap eden ön plana çıkacak

2008’i çok zor geçirmediklerini ancak 2009’da daha çok etkileneceklerini ifade eden Fey Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Emre Ergani, şunları söyledi: "Bu yılbaşında rezervasyonlarda heyecan yok. En yakın arkadaşı işten çıkmış birinin imkanı bile olsa dışarıda eğlenmesi mümkün olmuyor. Ancak, çok da büyük bir darbe yediğimizi söyleyemem. Benim öngörüm bu krizde daha ucuz mekanların öne çıkacağı yönünde. Artık gemisini yürütebilen kaptan ön plana çıkacak.

Yüksek hesaplı yerlerde düşüş bekliyorum. Zaten McDonald’s’larda artış da var. Bu bize çok net bir ders veriyor. Artık daha fiks fiyatlı işlere yönlenmek zorundayız. Orta gelir grubuna yönelmek zorundayız. Çünkü şu anda krizle birlikte zaten orta gelir grubunun dilimi de küçülüyor. Üst grup ise iyice daraldı."

Lüks restoranlarda kárlılık düşüyor

BİRÇOK ürünün ithal olduğu lüks restoranlarda kárlılığın giderek düştüğünü dile getiren Doors Gropup Yönetim Kurulu Başkanı Levent Büyükuğur, şöyle konuştu: "Bu dönemde sektörde kira sabitleme pazarlıkları başladı. Ancak onlar daha çok krizdeymiş gibi bir hava estiği için bu pazarlıklar daha çok tekstilde yaşanıyor. Gelir düzeyi yüksek olanlara hitap eden mekanalarda adisyonlarda düşüş var. Ucuza çıkılan yerlerin cirosu ise yükseliyor. Bizim Lehman ortaklığıyla gelişen Kichenette’leri yurtdışına açma planlarımız sürüyor. İşe önce Dubai’den başlamayı planlıyoruz."

Krizde eğlendirirken çok zorluk çekmiyoruz

ÇOK büyük sıkıntılar yaşanmasa da yılbaşında krizden olumsuz etki beklediklerini ifade eden Eksen Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Erol Kaynar, şöyle konuştu: "Henüz büyük bir gerileme yok. Ama Türkiye’yi sadece Nişantaşı, Etiler gibi görmemek lazım. Çünkü Türkiye çok büyük bir ülke. Daha büyük sıkıntılar da görülebilir belki. Biz çok kazanan insanlar değiliz. Bu çok kazanan insanların inanışına da inanmıyoruz. Biz zaten fazla eğlenen insanlar da değiliz. İşimiz eğlendirmek. Krizde eğlendirmek konusunda daha fazla zorluk çekmiyoruz."