THY, KRİZİ İYİ YÖNETİP, YATIRIMA DEVAM ETMELİ

Uzmanlar, dünya havacılık liginde ilk 30 şirket arasında gösterilen THY'nin Amsterdam kazasıyla rehavete kapılmadan büyüme planlarını hayata geçirmesi uyarında bulundu. Uzmanlar, pilotlara ve kabin memurlarına bundan sonra daha kararlı bir eğitim politikası uygulaması tavsiyesinde de bulundu.

İstanbul-Amsterdam seferini yapan Türk Hava Yolları (THY) uçağının geçirdiği kaza bir anda Türkiye gündemine otururken, son 10 yılda yaptığı atılımla dünyanın en büyük 30 havacılık şirketi arasına giren THY de mercek altına alındı. Cumhuriyet'in 10. yılında "Hava Yolları Devlet İşletmesi" adıyla kurulan, 3 uçaklık mini filosu ve 19 kişilik yolcu kapasitesi ile hizmet vermeye başlayan THY, bugün yılda yaklaşık 5 milyar dolar ciroya sahip, 12 bin çalışanı bulunan ve dünyanın her köşesine günlük seferler gerçekleştiren küresel bir şirket haline geldi. THY'nin Türkiye'nin en büyük ve başarılı şirketlerden biri olduğunu vurgulayan havacılık uzmanları, "Türkiye'nin önemli bir değeri olan THY'nin küresel imajı son kaza nedeniyle yüzde 10 zayıflar ama orta ve uzun vadede başarısında değişim olmaz. Rehavete kapılmadan büyüme planları hayata geçirilmeli" değerlendirmesinde bulundu.

En uzak nokta hedefi

Dünyada bugün 200'den fazla havayolu şirketi faaliyet gösterirken, pazarın önemli bir kısmını en büyük 15 şirket oluşturuyor. THY yönetimi de son 5 yıldır kurdukları büyüme stratejisini bu 15 şirket arasına girmek olarak tanımlıyor. Dünyanın hem doğusunda hem de batısındaki en uzak noktaya ulaşmak için filosunu yenileyen THY, küresel rekabet ortamında "ben de varım" diyerek uluslararası havacılık ittifakı Star Alliance'ın da üyesi oldu. Küresel krizin baş gösterdiği 2008'de tüm dünyada havacılık sektörü yüzde 10 daralırken, THY yüzde 21 büyüdü. 5 yıl önce 76 olan dış hat sayısını geçen yıl 110'a çıkaran ve filosunda 128 uçak bulunan THY, 2003 yılında 10 milyon olan yolcu sayısını 2008'de 22 milyona çıkarmayı başardı. Krize rağmen agresif büyümeye devam eden THY, hem bölgesinde hem de okyanus aşırı uçuşlarda en çok tercih edilen markalardan biri haline geldi. THY ayrıca, bağımsız denetleme kuruluşu Skytrax şirketince "Kalitesi Onaylanmış Havayolları' (Quality Approved Airlines) 27 havayolu arasına girdi.

Son iki yılda sınıf atladı

2009'da 5 milyar dolar ciro ve 26,7 milyon yolcuya ulaşmayı amaçlayan şirket, büyümesine paralel olarak 5 yıl önce 640 olan pilot sayısını 2008'de 1600'e, kabin memuru sayısı da 1700'den 3 binin üzerine çıktı. Havcılıktaki iddiasını son olarak dünyaca ünlü sinema sanatçısı Kevin Costner'in oynadığı reklam filmleri ile pekiştiren THY'nin 2009'da reklam harcamaları için 38 milyon dolarlık bütçe ayırdı. "THY'nin gelişimi ile Türkiye'nin gelişimi paralel bir seyir izledi" diyen Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Genel Sekreteri Musa Alioğlu, 70'lerdeki Türkiye ile 2000'lerdeki Türkiye arasındaki farkın THY'nin 30 yıllık hikayesi için de geçerli olduğunu kaydetti.

THY'nin temellerinin atıldığı 1933'ten 1990'lı yıllara kadar "kendi çapında" bir havayolu şirketi olarak hizmet verdiğini belirten Alioğlu, şirketin 1990-2000 yılları arasında bir gelişim ivmesi kazandığını, 2000'li yılların başından itibaren ise müthiş bir büyüme yakaladığını söyledi. Özellikle son 2 yılda THY'nin sınıf atladığını ve dünyada birinci ligde mücadele eden 30 havayolu şirketinin arasına girdiğini dile getiren Alioğlu, "THY'nin bu gidişle 2023'te dünyanın en büyük ilk 10 şirketi arasına girebileceğine kesin gözüyle bakılabilir" dedi. Alioğlu, belirlenen hedeflere ulaşırken yaşanabilecek olumsuz olayların THY'nin mevcut değerini etkilememesi gerektiğini ifade ederek, "Bundan sonra THY yönetimi, hem kabin memurlarına hem de pilotlara yönelik daha sıkı ve kararlı bir eğitim politikası uygulamalıdır" dedi.

Havacılık uzmanı Uğur Cebeci ise THY'nin büyük bir hızla operasyon ağını genişlettiğine dikkat çekerek, "Sao Paolo, Washington, Osaka, Tokyo, Singapur, Naorobi vs. Dünyada günlük THY uçuşu düzenlenmeyen bir tek Avustralya kaldı. Bunun nedeni de bu hat için yeterli yolcunun olmaması" diye konuştu. Hızlı büyümenin personel eğitimi konusunda bazı sıkıntılar yarattığına dikkat çeken Cebeci, THY'nin bu nedenle son zamanlarda yabancı pilot alımına gittiğini söyledi. Cebeci, Amsterdam kazasının THY'nin imajını en fazla yüzde 10 etkileyeceğini söyledi.

KOZLU DÖNEMİNDE KAMU ÖN PLANDAYDI

Musa Alioğlu, Cem Kozlu'nun THY Yönetim Kurulu Başkanı olduğu dönemde THY hizmetlerinin "kamu görevi" bilinci ile yapıldığını belirterek, "Kozlu döneminde her adım çok dikkatli atıldı. O zamanlarda THY'nin büyümek gibi bir derdi de çok yoktu. Şimdi ise, agresif bir büyüme stratejisi izleniyor. Bu dönemde bazı eksiklikler var demek istemiyorum ama Kozlu döneminde daha ölçüp biçip kararlar verilirdi" diye konuştu. İki döneminde kendine has farklı yönleri ve başarıları olduğunu vurgulayan Alioğlu,"İki dönemin de başarılı ya da başarısız olduğunu söylemek doğru olmaz. Ama şu bir gerçek ki o dönem ile bu dönem arasında iki farklı yönetim tarzı var" dedi.