Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni bu yıl dördüncüsü düzenlenecek olan Türk-Yunan Medya Konferansı'na katılmak üzere bugün İstanbul'a gelecek.

Bakoyanni, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile görüşecek.

Ziyaret öncesi Bakoyanni bir süre önce yaşanan savaş uçakları krizini değerlendirdi.

Bakoyanni, "Ege üzerindeki gerginliği azaltmak ya da ortadan kaldırmak için her türlü insiyatifi almalıyız. Sorunlarımız var. Bu doğru ama yine de adım adım ilerlemeliyiz. Hedefimiz bu tür sorunları aşmaktır" dedi.

Bakoyanni, Ege sorununun çözümü için Uluslararası Adalet Divanı'na (Lahey) gidilmesi gerektiğini söyledi.

Nur Batur'un Yunan Dışişleri Bakanı Bakoyanni ile yaptığı röportajın tam metni:

Yıllardır süren it dalaşları sonunda savaş uçakları çarpıştı. Yakınlaşma politikası sona mı eriyor? 

Büyük bir üzüntü içindeyiz. Genç bir pilotumuzu kaybettik, bu genç adamın iki çocuğu da yetim kaldı. Hala Ege üzerinde gerginliğin devam ettiğini gördük, aramızdaki tüm sorumlu insanlar da bu konuda çok üzgün. Başka bir trajik ölümü kabul edemeyiz. Halklarımız buna tahammül edemez.

Krizin daha da büyümesini Abdullah Gül'le yaptığınız telefon görüşmesi önledi. En azından nihai bir çözüm bulunana kadar bu olaylar önlenebilir mi? 

Bu siyasi irade gerektirdiği kadar siyasi cesaret de gerektiriyor. Sizi temin ederim ki,Yunan hükümeti bölgede barış, istikrar ve ekonomik gelişmenin desteklenmesine samimi olarak inanıyor. Ege üzerindeki gerginliği azaltmak ya da ortadan kaldırmak için her türlü inisiyatifi almalıyız. Bazı adımlar atılabilir. İyi komşu olarak yaşamalıyız. Halklarımız da birbirine dostça bakıyor. Geleceğe bakıyoruz. Zaten geleceğe de eskiden farklı olarak bakıyoruz. Karşılıklı güvensizlik yaşıyoruz. Sorunlarımız var. Bu doğru ama yine de adım adım ilerlemeliyiz ve hedefi de kaybetmemeliyiz. Hedefimiz bu tür sorunları açmaktır. Avrupa Birliği perspektifinin, Avrupa geleceğinin bu tür sorunlara cevap vereceğine inanıyorum.

Yani yakınlaşmanın sona ermediğine inanıyorsunuz? 

Hayır sona ermedi. Bu politikaya inanıyorum. Hep inandım. Siyasi liderliğin bir vizyonu olmalıdır. Türkiye ile Yunanistan arasında başka bir gerçeğe dayanan bir vizyonu olmalıdır. Bunun için çalışacağız.

Çarpışma it dalaşlarının artık bititme zamanı geldiğinin ciddi bir uyarısı olmadı mı ? Artık hava sahası ve FIR sorununu çözmek gerekmiyor mu? 

Evet sorunlar duruyor. Güven artırıcı önlemler uygulayabiliriz. Kolay değil. Ama gerginliği azaltmak için çalışacağız. Adım adım mevcut olan olumlu zemin üzerinde yürümeliyiz. Ekonomik ve turistik ilişkilerimiz iyi. İnsanlar artık daha rahat temas kuruyorlar. Birkaç yıl öncesine göre çok daha fazla birbirlerini tanıdıklarını hissediyorlar. Türkiye'ye AB kapısını açmak Yunanistan ve Yunan liderliği için çok önemli bir adımdı. O zaman Yunanlıların "Avrupalı demokratik bir Türkiye istiyoruz " diyeceğine Avrupalar inanmadı. Yolun sonunda Türkiye'nin AB'ye tam üye olmasını istiyoruz. Zor olacağını biliyoruz. Türkiye'nin sorumlulukları olduğunu ve içte birçok değişiklik yapması gerektiğini biliyoruz. Ama hem Türk halkı hem de Yunan halkı için de kazanç olacak. Çünkü ikimiz de AB içinde olacağız.

Yani ekonomik, sosyal ve kültürel alanda yakınlaşma politikasının şimdiye kadar başarılı olduğuna inanıyorsunuz? 

Evet başarılı olduğuna inanıyorum. Ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda yakınlaşma gerçekleşiyor. Özellikle ekonomik yakınlaşma çok önemlidir. Çünkü bu AB'nin de temelini oluşturuyor. Size ilk Avrupa Sözleşmesi'nin kömür çelikle ilgili olduğunu hatırlatmak istiyorum. İkinci Dünya savaşı geride yıkıntılar bıraktı. Avrupa'daki iki büyük rakip Fransa ve Almanya bu yıkıntıların üzerine ekonomik işbirliği fikriyle gittiler. Bizim için de ekonomik alandaki yakınlaşma önem taşıyor. Eğer bana siyasi yakınlaşmadan mutlu muyum diye sorarsanız . Hayır. Hava Ege semalarında gerginlik var. Şu ana kadar gerçek anlamda sorunları çözmek için büyük bir adım atamadık. Keşke şimdiye kadarkinden çok daha iyi sonuçlar elde edebilseydik. Yakınlaşmanın hedefi siyasi sorunları çözmek için zemin oluşturmaktı.

Çözüm için gereken atmosferin başlangıcına ulaşabildik mi? 

Şu anda ulaşabildik mi bilmiyorum..Ama Yunan hükümetinde siyasi iradenin olduğunu biliyorum. Daha iyi ilişkileri kurmak için siyasi irademiz var. Herhangi bir art niyetimiz olmadığını bilmenizi istiyoruz. Bu çok açık ve dürüst bir siyaset olacak. Birlikte çalışabileceğimize inanıyoruz. Avrupa Birliği de bizim için devrede olacak ve bu vizyonla yürümeye değdiğine inanıyoruz.

Yunan Milli Bankası'nın bir Türk bankasını satın alacağını herkesden daha önce bildiğiniz bir gerçek. Siz nasıl baktınız? 

Bence çok olumlu bir gelişmeydi. Türkiye'de de bazılarının Avrupa'ya güvensizlikle baktığını biliyorum. "Birçok yasamızı değiştireceğiz ama sonunda bazı ülkeler yine de AB'de tam üye olarak istemeyecek" diyenler var. Karar verileceği zaman ekonomik durum çok önemli olacak. Çünkü işadamları hükümetlerden talimat almazlar, ama o gün olumlu bir ortamda oldukların görecekler. Bu hem Türk ekonomisi için önemli olacak hem de Türkiye'deki gelişme açısından da önem taşıyacak.

Bazı Yunanlılar bu kadar büyük bir yatırımın Türkiye'ye yapılmasından rahatsız oldu. Siz de kaygılandınız mı? 

Hayır kaygılanmadım. Türkiye'de de bazı endişeler olduğunu duydum. Bazıları daima diğerlerini bir tehlike olarak görebilir. Ama cesaretle devam etmeliyiz.

Siyasi sorunlara dönersek, Ege'de paket çözüm için Uluslararası Adalet Divanı'na gidebilir miyiz ? Eski Yunan Cumhurbaşkanı da gidilmesi gerektiğini söylüyor. 

Yunanistan'ın pozisyonu 25 yıldır hep aynı. Biz kıta sahanlığı konusunda bir uzlaşmaya varılabilmesi için çalışılması taraftarıyız. Daha henüz o noktaya ulaşamadık. Oraya yaklaşmış bile değiliz. Yunanistan Uluslararası Adalet Divanı'nın yetkisini kabul etti, ama Türkiye kabul etmedi. Üç yıldır görüşüyoruz, bu görüşmeler halen devam ediyor. Gizli görüşmeler olduğu için şu anda daha fazla bir şey söylemek istemiyorum ama sorunu çözmek için yolları bulmalıyız.

Yani sonuçta Adalet Divanı'na gitmekten mi yanasınız? 

Yunanistan ilke olarak herhangi bir anlaşmazlığı uluslararası hukuka dayanarak barışçı bir şekilde çözmeyi amaçlıyor. Uzun yıllardır politikamız bu. Biz divanın yetkisini kabul ettik ama Türkiye şimdiye kadar kabul etmedi. Bu durumda ortak bir zemin bularak Divan'a gitmek tek yol.

Ama Türkiye Ege'deki bütün sorunları bir paket olarak Divan'a götürmeyi kabul etti... 

Tam öyle değil.. Henüz o noktada değiliz..Açıkçası henüz o noktadan oldukça uzaktayız. Görüşmeler devam ediyor. Bakalım ne sonuç verecek. Sonucu ilk öğrenecek siz olacaksınız.

Peki nihai çözüm bulmadan trajik olayları nasıl önleyeceksiniz. Gül'le bu konuyu görüştünüz mü? 

Hayır ama gerginliğin azalması için anlaşabileceğimiz güven arttırıcı önlemler yolunu bulmaya çalışacağız.

Yunanistan'da Türk iç politikasını da yakından izleniyor. Laiklik tartışmalarına nasıl bakıyorsunuz. Türkiye'de laikliğin geleceğiyle ilgili kaygınız var mı? 

Birçok kaygı var. Tartışılıyor. Yunan Dışişleri Bakanı olarak Türkiye'nin iç politikasıyla ilgili bir yargıda bulunmak istemiyorum. Ama bir Yunanlı olarak şunu söyleyebilirim. Biz demokrasiye inanıyoruz. Esas cevap demokrasidir. Güç halkın elindedir. Halk karar verebilir. Bir ülkede demokrasi güçlendirilirse, hiçbir korku olmaz. Geçmişte Yunanistan'da bizim de sorunlarımız oldu. AB, bizden de halkın özgürlüğü açısından Kopenhag kriterlerini uygulamamızı istedi. Bütün bunlar cumhuriyetimizi güçlendirdi. Bu yüzden endişeli değilim. Toplumun demokrasiyi güçlendireceğine inanıyorum.

Uzun yıllardır politikanın içindesiniz. Bazılarının dediği gibi, sizce İslami demokrasi olabilir mi? 

Hristiyanlık gibi İslam da bir din. Herkes istediği dine inanır. Birbirimizin dinine saygı göstermek de son derece önemli. Boğaziçi Üniversitesi'nde yaptığım konuşmada da söyledim. Patrikhane'nin İstanbul'da olması Türkiye için bir artı değer. Buna yürekten inanıyorum. Halkının çoğunluğu Müslüman olan bir ülkede, bir Kilisenin başının, Patriğin, dini özgürlüklerinin olabilmesi. Gerçekten artı değer olduğuna inanıyorum. Türkiye hem İslam hem de Avrupa ülkesi olabilir. İslam dindir. Demokrasiyle işleyebilir.

Yani devlet ve din işleri ayrı olarak mı diyorsunuz? 

Zaten Mustafa Kemal Atatürk döneminden beri Türkiye'nin temel politikası din ve devleti ayırmak oldu. Bence dinden korkmamak lazım. Peygamberin karikatürü yüzünden büyük sorun olduğu zaman Yunanlılar başkalarının dinlerine saygı gösterilmesinin çok önemli olduğunu anladılar. Halkının çoğunluğu İslam olan Avrupalı ve demokratik bir Türkiye olabilir. Bu sorun olmaz..

Kıbrıs sorununa gelelim. Annan Planı, sorunun çözümü için büyük bir fırsat olarak görüldü ama referandumda Kıbrıslı Rumlar reddetti. Çözüm fırsatını kaçırdık mı? 

Kıbrıs'ta birçok kez çözüm fırsatını kaçırdık. Ama halkın isteklerine saygı göstermeliyiz. Plana 'evet' diyen Kıbrıs Türk toplumunun kararına saygı duyuyorum. Ama 'hayır' diyen Kıbrıs Rum toplumunun kararına da saygı duyuyorum. İki toplum için de geçerli olacak ve her ikisinin de 'evet' oyu vereceği bir çözüm bulmalıyız. Çünkü onlar birlikte yaşayacak. Kıbrıs AB üyesi. Bu nedenle genç neslin birbirini tanıması daha büyük önem taşıyor. Siyasi irade varsa çözümü de buluruz. Cumhurbaşkanı Papadopulos'un BM Genel Sekreteri Kofi Annan'la görüşmesinden sonra düşük düzeyde BM'nin bazı girişimleri başladı. Yeniden daha iyi hazırlanmış bir şansımız olacak.

Yani BM'nin yeni bir insiyatifi yeni bir yol mu açacak diyorsunuz? 

Bu inisiyatifin Kıbrıs'da bir Avrupa gerçeği olduğunu göz önüne alması lazım. Bunu dikkate alan farklı bir insiyatif. Ben inançlı bir Avrupalıyım. Avrupa'nın barut fıçısı olarak da adlandırılan bölgemizde, Batı Balkanlar'da çoğunlukla azınlıklar var. Farklı dinlerde insanlar birlikte yaşıyor. Farklı kültürlerin başarıyla birlikte yaşamasının yollarını bulmalıyız.

Kuzey Kıbrıs'a uygulanan ekonomik ambargo kaldırılırsa Kıbrıs'daki çıkmaz aşılmaz mı? Ekonomik açıdan Türkler dünyadan izole olarak yaşıyorlar... 

AB içinde ticaretle ilgili bir yönetmelik tartışılıyor. Dünyadan izole olduklarını düşünmüyorum. Birlikte yaşamalılar.

Eğer Kıbrıslı Rumlar kabul etseydi Türkler zaten birlikte yaşamayı kabul etmişti... 

Bakın siz Türksünüz ben de Yunanlıyım. Muhtemelen hatanın nerede yapıldığında anlaşamayacağız. Ama birşey de anlaşabiliriz. Avrupa içinde işleyebilir bir çözüm bulmaları için onlara yardım edebiliriz. Bunda anlaşabiliriz. Bu da çok önemli bir adım olur.

Sayın Bakan son bir soru sormak istiyorum. Eğer Kıbrıslı Türkler de Karadağlılar gibi referanduma gider ve bağımsızlık kararı çıkarsa nasıl bakarsınız? 

Bence çok büyük bir hata olur. Karadağ'daki durumla Kıbrıs'daki durum mukayese edemezsiniz. Eski Yugoslavya'nın değişmesinden sonra Karadağ bağımsız bir ülke olma hakkını elde etti. Kıbrıs'dan tamamen farklı bir durum. Kıbrıs'da mutlaka çözüm olmalı. Lefkoşe duvarı sonsuza kadar kalamaz. Gençken Berlin duvarının sonsuza kadar kalacağını düşünürdük. Kalmadı. Lefkoşe duvarı da ortadan kalkmalı. Bir Avrupa ülkesinde işgal ordusuna ihtiyaç yok. Halk kalkınmak ve gelecekte istiktar istiyor. Buna yönelmeliyiz.

Ümit ederim dileğiniz gerçekleşir ve Kıbrıs'da yeni bir yolun açılması için Papadopulos'un politikaları değişir. 

Papadopulos'un da iki bölgeli, iki toplumlu iyi bir çözüm istediğini düşünüyorum. Süreci devam ettirmelerine yardım etmeliyiz. Burada Ankara büyük rol oynayabilir. Geleceğin daha farklı olacağına inanıyoruz.

Türk-Yunan Medya konferansını Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'le birlikte açacaksınız. Medya iki ülke arasında dostluk köprüleri kurmak için nasıl bir rol oynayabilir? 

Çok önemli rol oynayabilir. Biliyorum medya krizden hoşlanır. Yani büyük çarpıcı haberler. Büyük haberler genellikle kötü haber oluyor. Ama iyi haberlerin de çok önemli olduğu düşünülmeli. Halkları biraraya getiren haberler çok önemli. Medya bunda çok önemli bir rol oynayabilir. Bu konferansın İstanbul'a düzenlenmesinden çok memnunum.

Türk halkına mesajınız var mı? 

Türk halkına dostluk ve barış mesajı gönderiyorum. Avrupa içinde geleceği birlikte kurabiliriz. Yeter ki iki ülkenin siyasi liderliği de Avrupa birliği şemsiyesi altında, bu yönde çalışsınlar.