Hak ihlallerinde endişe verici artış
AB'ye uyum kapsamında yapılan düzenlemelere rağmen insan hakkı ihlalleri hız kesmedi. Çatışma ve işkencede yaşamını yitirenlerin sayısı geçen yıl 1515'i buldu. İfade özgürlüğüne yönelik cezalar da dikkat çekici boyutlara ulaştı.
Türkiye'nin insan hakları alanındaki kötü sicili, ABD'nin geçen hafta yayımladığı yıllık İnsan Hakları Raporu'yla yeniden tartışma konusu oldu. Raporda Türkiye yargısız infaz, gözaltı şartları ve dini azınlıklar konularında eleştirilirken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden (AİHM) Türkiye aleyhine çıkan kararlar da Türkiye'nin insan hakları karnesinin kırıklarla dolu olduğunu ortaya koydu.
Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin'in, CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk'ün, işkence ve kötü muamele nedeniyle AİHM'ye yapılan başvurularla ilgili soru önergesine verdiği yanıt, 2002-2008 yılları arasında Türkiye'nin 13 milyon 632 bin 341 TL tazminata mahkûm olduğunu ortaya koydu.
Bakan Şahin, işkence ve kötü muamelenin önlenmesi ve bu yöndeki iddiaların ortadan kaldırılabilmesi için ilgili mevzuatta gerekli tüm yasal değişikliklerin tamamlandığını, yargı ve denetim mekanizmaları oluşturulduğunu öne sürdü. Ancak gerek Türkiye'deki insan hakları kuruluşları gerekse de ABD'nin yıllık raporu, Şahin'in tam tersini söyledi. Mazlum-Der'in raporuna göre Türkiye'de geçen yıl çatışma, faili meçhul cinayetler ve işkencede toplam 1515 kişi yaşamını yitirdi.
1 Mayıs ve Çeber olayı
Şahin, ceza infaz kurumu çalışanları tarafından hükümlü ve tutuklulara işkence yapıldığı iddiaları için "Son derece istisnai olup, iddiaların üzerine ciddiyetle gidilmektedir. İşkencenin sorumluları hakkında her türlü adli ve idari işlem yapılmaktadır" dedi. Şahin'in bu açıklaması da havada kaldı. Çünkü, ABD İnsan Hakları Raporu'na da giren verilere göre, 2003-2008 arasında hakkında soruşturma açılan 2140 güvenlik görevlisinden sadece yüzde 2'sine disiplin cezası verildi. 60 polis hakkında da işkence iddiasıyla soruşturma açıldı, fakat hiçbiri ne hüküm giydi ne de görevden el çektirildi. Üstelik Engin Çeber'in gözaltında ve cezaevinde gördüğü işkence sonucu yaşamını yitirmesi nedeniyle Şahin, Adalet Bakanı olarak Çeber Ailesi'nden özür dilemek zorunda kaldı. 1 Mayıs'ta uygulanan polis şiddetinin yanı sıra İzmir'de Baran Tursun'un, Antalya'da ise 18 yaşındaki Çağdaş Gemik'in "dur" ihtarına uymadıkları iddiasıyla polis kurşunuyla can vermeleri kamuoyunu uzun süre meşgul etti.
AİHM'den ceza yağmuru
Şahin, işkence ve kötü muamele nedeniyle AİHM'ye yapılan başvurular hakkında da bilgi verdi. Bu bilgiye göre, AİHM'ye 2002'de 24, 2003'te 29, 2004'te 35, 2005'te 38, 2006'da 54, 2007'de 55 ve 2008'de 27 başvuru yapıldı. AİHM'den en yüksek tazminat cezası 1 milyon 814 bin 962 euro ile 2004 yılında geldi. Türkiye tazminat cezalarının yanı sıra ifade özgürlüğü alanında da kötü bir sınav verdi. Mazlum-Der'in derlediği bilgilere göre, 2008 yılı içerisinde düşüncesini ifade ettiğinden dolayı vatandaşa verilen ceza miktarı 556 yılı buldu.
