İran'ı kurtaran imza!

Batılı devletleri uzun süredir endişelendiren İran'ın nükleer programı üzerindeki tarihi uzlaşma Türkiye ile Brezilya'nın çabalarıyla sağlandı. Tahran'da imzalanan anlaşmaya göre, 1,200 kilogram uranyumun takası Türkiye'de yapılacak.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran Dışişleri Bakanı Menuçehr Mutteki ve Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim, uranyum takası konusunda üzerinde uzlaşılan mutabakat metnini imzaladı. İran, Türkiye ve Brezilya'nın ortak girişimiyle varılan anlaşma çerçevesinde, 1,200 kilogram uranyum takas edecek.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ramin Mehmanparast, "İran'ın [düşük oranda zenginleştirilmiş] yüzde 3.5'luk uranyumunun tutulacağı yer Türkiye olacak" dedi.

Mehmanperest, varılan anlaşmanın bir hafta içerisinde BM nükleer denetim birimi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) bildirileceğini söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, üçlü anlaşmanın imzalanmasının ardından "P5+1" grubu ülkelerine, ülkesinin nükleer programı konusunda yeni görüşmeler yapılması çağrısında bulundu.

Ahmedinejad, "P5+1 ülkeleri için, Uranyum takası anlaşmasını takiben, İran ile dürüstlük, adalet ve karşılıklı saygıya dayanan görüşmelere girme vakti geldi" diye konuştu.

YAPTIRIMA GEREK KALMADI

İmza töreni, Ahmedinejad, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula Da Silva ve Başbakan Recep Tayip Erdoğan'ın huzurunda yapıldı.

Davutoğlu, imza töreni sonrası Mutteki ve Amorim ile birlikte düzenlenen basın toplantısında, bu anlaşmayla birlikte İran'a daha fazla yaptırım uygulanmasına da gerek kalmadığını söyledi.

Dışişleri Bakanı Davutoğlu, "İran tarafından bugün imzalanan takas anlaşması, Tahran'ın yapıcı bir yol açmak istediğini gösteriyor... Daha fazla yaptırım ya da baskı uygulanması için zemin kalmadı" diye konuştu.

Davutoğlu, Türkiye'nin, tüm sorunların diplomasi ve diyalogla çözülebileceğini bir kez daha gösterdiğini sözlerine ekledi.

Erdoğan, dün gece yapılan temaslarda takasın Türkiye'de gerçekleşmesi üzerinde uzlaşma sağlanmasının ardından Azerbaycan ziyaretini erteleyerek, İran'a geçmişti.

İran'dan gelecek uranyumun İstanbul'daki Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde saklanması bekleniyor.

SON ŞANS GÖSTERİLİYORDU

Yürütülen görüşmeler, İran'ın nükleer programı üzerinde uzlaşma sağlanması için son şans olarak gösteriliyordu.

Geçtiğimiz hafta içinde İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Brezilya'nın arabuluculuk teklifini "prensipte kabul ettiklerini" söylemişti.

Diplomatik görüşmeleri yürüten ve “P5+1" grubunun yaptığı öneriye göre, İran'ın stoklarından 1,200 kilogram uranyumu zenginleştirilmek üzere Rusya ve Fransa'ya göndermesi üzerinde uzlaşma sağlanmıştı.

Düşük ile yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumun takasının Türkiye üzerinden yapılabileceği gündeme gelmiş ancak daha sonra İran bu değiş-tokuş işleminin kendi toprakları üzerinde yapılması konusunda ısrarcı olmuştu.

Bunun üzerine BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ve ABD'ye ek olarak Almanya’dan oluşan P5+1'in yürüttüğü görüşmeler tıkanmıştı.

İSRAİL'DEN TEPKİ

İran'ın nükleer silah geliştirmesinden endişe duyan ülkelerin başında gelen İsrail, Tahran'ı Türkiye ile Brezilya'yı "manipule etmekle" suçladı.

AFP ajansına konuşan üst düzey bir İsrailli yetkili, "İranlılar, takasın Türkiye topraklarında gerçekleşmesi kabul etmiş gibi görünerek Türkiye ile Brezilya'yı manipüle ediyor" dedi.

İran'ın geçmişte de benzer taktikler uyguladığına dikkat çeken yetkili, daha sert yaptırım olasılığının masadan kalkmasının ardından Tahran'ın da tavır değiştirdiğini öne sürdü.