Karakutu skandalı...

Isparta'da düşen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği uçağın karakutularında yapılan inceleme, ilginç sonuçlar verdi. Pilotların konuşmasını kaydeden ve kazanın sebebini ortaya çıkaracak olan 'kokpit ses kayıt cihazı'nın arızalı olduğu tespit edildi.

'Uçuş bilgileri kayıt cihazı'nın da uçuşla ilgili verilerin sadece bir bölümünü kaydettiği anlaşıldı. Karakutuların yanı sıra Ankara, İstanbul ve Antalya radar görüntülerini değerlendiren 6 kişilik kaza-kırım heyeti, uçağın düşme sebebini de belirledi. Rapora göre pilot, havacılık dilinde 'durum bilincini yitirme' olarak adlandırılan bir sorunla karşı karşıya kalmış. Ufuk çizgisini kaybedince, cihazların verdiği bilgi yerine kendi sezgi ve yeteneklerine güvenmiş. Süleyman Demirel Havaalanı'na yaklaşınca da farklı bir rota izleyerek tepeye çarpmış.

Isparta'da yaşanan uçak kazasının sır perdesi aralandı. Uçağın karakutusu incelenmek üzere Almanya'ya gönderilmişti. İlk bulgulara göre, kazaya pilotun 'durum bilincini yitirmesi' (vertigo) yol açmış. Durum bilincini yitiren bir pilot, uçağın aletlerinin verdiği bilgiye değil, kendi sezgi ve yeteneklerine göre hareket etmeye başlıyor. Pilotlarda sıklıkla yaşanan bu durum, insanoğlunun uçma değil de yürüme üzerine programlanmasına bağlanıyor. Kişi saniyede 1 derece sağ ya da sola döndürüldüğünde yön değiştirdiğini fark edemiyor. Pilotlar bunu kendi aralarında tartışarak, kendi kendilerini cihazlara güvenmek gerektiğine inandırarak çözüyor. Pilot cihazlara güvenmediğinde bu tarz kazalar yaşanabiliyor.

Atlasjet'in World Focus'tan kiraladığı MD-83 tipi uçak, geçen ay sonunda Isparta'da düşmüş ve 57 kişi hayatını yitirmişti. Kaza sonrasında uçağın, Süleyman Demirel Havalimanı'nın 12 kilometre uzağında bir tepeye çakılması büyük şaşkınlık oluşturmuş, uzmanlar uçağın bu tepeye nasıl gittiği sorusuna cevap aramıştı. Kendisinin de daha önce durum bilincini yitirdiğini söyleyen Kaptan Pilot Fuat Ünlü, yaşanılanları şöyle açıklıyor: "Pilotlarda, durum bilincini yitirme sorunu daha çok yorgun olduklarında ortaya çıkar. Genellikle de ufuk çizgisinin görülmediği karanlık ve bulutlu yerlerde meydana çıkar. Pilot bu olumsuzluğun oluştuğu anlarda, uçaktaki durum cyrosuna (uçağın ufka göre pozisyonunu belirten alet) güvenmez. Pilot, sezgi ve yeteneklerine göre hareket etmeye başlar. Uçaktaki cihazlar pilota, düz gitmesi gerektiği sinyalini verir. Pilot ise cihaza güvenmez, kendi sezgilerine güvenerek uçağı farklı bir yöne götürür. Ben de birkaç defa durum bilincimi yitirdim. Ancak, alete güvenerek bu zor durumdan kurtulmayı başardım."

Ünlü, MD 83 tipi uçakların teknolojisinin de eleştiriye açık olduğunu belirterek, "İleri teknoloji ürünü uçaklarda pilot, uçağa belli bilgileri yükler. Uçak da bu bilgiler çerçevesinde uçuşunu yapar, alçalır, yükselir. Oysa MD uçaklarda bu tür teknolojik sistemlerin hiçbirisi yoktur. Bu nedenle pilot, tüm bu işlemlerin gereğini kendisi yerine getirir. Bu da insani hataları büyük ölçüde artırır." diye konuştu. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkilileri, kazanın nedeninin tam olarak ortaya konulması için çalışmaların sürdüğünü belirtti. Yetkililer, "İlk veriler pilotun, durum bilincini yitirdiği üzerine yoğunlaşıyor." dedi.