PKK saldırılarında ölen Türk askerlerinin sayısının artması üzerine sınır ötesi operasyonlar dahil, çeşitli önlemler tartışılırken Kuzey Irak’ta TC vatandaşı 9 bin 500 Kürdün barındığı Mahmur Kampı’nın kapatılması konusu da gündeme geldi. Bu amaçla 2004 yılında Türkiye, Irak ile BM arasında üzerinde anlaşmaya varılan ancak yürürlüğe giremeyen Geri Dönüş Mutabakatı’nın hayata geçirilmesi konusunda iki ay önce Cenevre’de bir toplantı yapan taraflar arasındaki temasların sürdüğü öğrenildi. 

ANKA’nın edindiği bilgiye göre, Kuzey Irak’ta bulunan ve halen 9 bin 500 kadar Kürt kökenli Türk vatandaşının yaşadığı Mahmur Kampının kapatılmasına olanak sağlayacak, Türkiye, Irak ile BM arasındaki Geri Dönüş Mutabakatı’nın yürürlüğe girebilmesi için taraflar arasında temaslar yapılıyor. 

TÜRKİYE ARTIK MEKTUP İSTEMİYOR
İki yıla yakın bir sürede hiçbir gelişme olmadığı mutabakatın tarafları, canlandırılması için iki ay kadar önce İsviçre’nin Cenevre kentinde bir görüşme yapmışlardı. Konuya yakın kaynaklar, taraflar arasındaki temaslarını sürdürdüğünü belirtiyorlar. 

ABD’nin aktif katkısı ile 2004 yılında üzerinde anlaşmaya varılan Geri Dönüş Mutabakatı ile, 1990’lı yıllarda Türkiye’den kaçarak Irak’a geçen binlerce kişinin barındığı Mahmur Kampı boşaltılırken Türkiye’ye geri dönüşlerini teşvik etmeye amaçlanmıştı. 

BM’nin hükümet dışı kuruluşların aracılığıyla insani yardımı sürdürdüğü kampta kalan ve bir bölümü PKK militanlarının akrabaları olduğu belirtilen insanların Türkiye’ye dönüşlerinin, PKK için bir “darbe” olacağı düşüncesiyle teşvik edilmesi istenmişti. Bu arada, mutabakatın gerçekleşmesi ile geri dönüşleri sağlanacak insanlar üzerindeki PKK etkisinin kalkacağını da savunulmuştu.
 
Ancak, uzun ve çetin müzakereler sonucunda 2004 yılında ortaya çıkan mutabakat, şimdiye kadar yürürlüğe giremedi. Konuya yakın kaynaklar, Türkiye’nin 2004 yılında mutabakatı uygulamak için dönemin ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell’in imzalı bir destek mektubunu talep ettiğini, diğer tarafların ise, mektup talebinin mutabakatın gerçekleşmesini geciktireceğini savunduklarını söylüyorlar.
 
Sonunda mektup gerçekleşmeyince mutabakatın hayata geçirilmediği ifade ediliyor. Ancak, Türkiye’nin artık ABD Dışişleri Bakanı’nın imzasını taşıyan bir mektubu istemediği kaydediliyor. 

İKİ FARKLI YAKLAŞIM 

Mahmur Kampı sorunu ile ilgili olarak Türkiye’de iki farklı yaklaşım bulunuyor. Bazı yetkili ve uzmanlar, kampın bir “terör yuvası” olduğu gerekçesiyle hemen kapatılması gerektiğini savunuyorlar. Başkaları ise, kampın kapatılmasının tek başına sorunu çözmeyeceğini, kamptan ayrılmak zorunda kalanların Irak’ın başka yerlerine yerleşeceği için önce “gönüllü” geri dönüşlerin mutlaka teşvik edilmesi gerektiğini söylüyorlar. 

Geri Dönüş Mutabakatı’nın sadece Mahmur Kampı’ndaki insanlar için değil aynı zamanda Kuzey Irak’ın çeşitli yerlerinde yaşayan binlerce insanı da kapsaması öngörülmüştü. Kuzey Irak’ta toplam TC vatandaşı 15 bin kadar kişinin yaşadığı hesaplanıyor.
 
Mahmur Kampındaki PKK’nın etkinliğinin ise sürdüğü ifade ediliyor. Kampta kalan insanların Türkiye konusundaki bilgi ve haberleri temel olarak PKK organlarından aldıklarına dikkat çekiliyor. Buna karşın, Mahmur kampında sivillerin yaşadığı bir kamp olma niteliğini koruduğu, kampta yaşayanların bir bölümünün de Türkiye’ye dönmeyi arzu ettiği belirtiliyor.