ABD'nin, Akdeniz'deki bir NATO gücünün görev alanının Karadeniz'e de genişletilmesini öngören planı, Türkiye'nin Montrö Anlaşması'na ilişkin yoğun kaygılarını dile getirmesinin ardından geri çektiği öğrenildi. 

Bu gelişmenin, Washington tarafından Türk tarafına aktarıldığı belirtildi. Türk yetkililer, bu gelişmeyle birlikte, Türkiye'nin Montrö'ye ilişkin kaygılarına ABD'nin de hak verdiğini ve son adımın, Türk-Amerikan ilişkilerine katkıda bulunacağını söylediler. 

ABD, teröre ve suçlara karşı mücadele amacıyla 2001'de doğu Akdeniz'de NATO bünyesinde oluşturulan Aktif Çaba Operasyonu'nun görev alanının Karadeniz'i de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönünde geçen yıl gayri resmi bir plan önermişti. Ancak Türkiye, Karadeniz'de böyle yeni bir NATO gücünün görev yapabilmesi için Montrö'nün değişmesi gerektiğine işaret ederek, bu duruma karşı çıkıyordu. 

Türkiye, son bir yıldır yürüttüğü görüşmelerde, 1936'da imzalanan Montrö Anlaşması'nın, yabancı savaş gemilerinin Karadeniz ve Boğazlardaki faaliyet ve geçişlerine ilişkin getirdiği sınırlamaları hatırlatıyordu. 

Türkiye ayrıca, en başta kendisi aracılığıyla NATO'nun zaten Karadeniz'de bulunduğunu ve bölgede halen Türk Deniz Kuvvetleri'ne bağlı görev yapan Karadeniz Uyum Operasyonu'nun yanı sıra kıyıdaş ülkelerin oluşturduğu Blackseafor adlı gücün yeterli olduğunu dile getiriyordu.

2. Soğuk Savaş başlıyor

Amerika’nın enerji konusunda Rusya’nın etkisini kırma yolunda Orta Asya’da yaptığı girişimler, Rus basını tarafından "ikinci soğuk savaş başlıyor" yorumlarına neden oldu. Amerikan basını da ABD’nin yeni boru hattı projelerinde Türkiye’nin öne çıktığını belirtti.
Enerji konusunda özellikle geçtiğimiz kış yaşanan gerilimden ve Rusya’nın baskın tutumundan sonra Amerika Birleşik Devletleri, enerji piyasasındaki Rus etkisini kırmak için harekete geçti. ABD Başkanı Yardımcısı Dick Cheney, bir süredir Orta Asya’da yeni boru hatları konusunda ikna turları düzenliyor. 

Ancak Cheney’in bu girişimleri Rusya’nın tepkisine neden oldu. Rusya’nın önemli gazetelerinden Kommersant, Cheney’in Kazakistan ziyareti sırasındaki özlerini "İkinci bir soğuk savaşın başlangıcı olarak nitelendirdi. Gazete, soğuk savaşın bu kez "ideoloji için değil enerji mücadelesi ve artan etki alanı için başlayacağı" değerlendirmesinde bulundu.

'İnsan hakları yok ama günlük 1,2 milyon varil petrol var'

Amerika’da yayınlanan New York Times gazetesi de Cheney’in Rusya’yı "Petrol ve doğal gazı gözdağı ve şantaj aracı olarak kullanmakla suçladığını" bu yüzden Kazakistan’ı ziyaret ederek Kazak petrollerini Rusya’ya ulaşmadan Batı’ya göndermek için ikna etmeye çalıştığını yazdı.
Gazete, Kazakistan’ın insan hakları konusunda kötü bir karnesi olduğunu, Kazak Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in tartışmalı bir seçimin ardından üçüncü kez altı yıl için devlet başkanlığına getirildiğini aktardı. Haberde ancak Kazakistan’ın geçtiğimiz yıl günde 1,2 milyon varil petrol ürettiği ve bu miktarın 2015’te günde 3 milyon varile çıkmasının beklendiği yazıldı.

Türkiye öne çıkıyor

New York Times gazetesi, Amerika’nın senaryolarında Rusya’nın by-pass edilmesi ve Azerbaycan üzerinden Türkiye’ye gönderilmesinin bulunduğunu aktardı. Haberde, Hazar petrollerinin ve doğalgazın Türkiye üzerinden dağılmasının ABD için bir zafer olduğu değerlendirmesinde de bulunuldu.