Ne yanındayız ne karşısında

ABD ILIMLI İSLAM'I DESTEKLİYOR MU?

ABD’nin ılımlı İslamı desteklediği yolunda Türkiye’de yaygın bir kanı var. Pek çok insan buna inanıyor. ABD, ılımlı İslamı destekliyor mu?
Ilımlı İslam terimi benim kullandığım bir terim değildir. Bizim politikamızı ve yaklaşımımızı şu şekilde ifade edebilirim. Biz, bizim değerlerimizi ve dünyadaki amaçlarımızı paylaşan ülkelerle birlikte çalışmak isteriz ve Türkiye bu ülkelerden biri. Ortak bir şeyler paylaştığımız diğer ülkeler de var dünyada. Dünyada, yine bazı ülkeler var ki komşu bölgelerde bulunan diğer toplumları tahrip edici ve radikal biçimde değiştirmek isteyenler var. Aynı zamanda devlet dışındaki aktörler, radikal birtakım hareketler de var.

Biz, bu kişilerle ilgilenmiyoruz ve onları radikal aşırıcılar olarak değerlendiririz. Hele, El Kaide gibi terörizme başvuran bu tür gruplar olduğunda onlarla mücadele ediyoruz. Bu konuyla ilgili bir şey daha söyleyebilirim. Bu terim bazen Batı dünyasında bir kısaltmaymışçasına kullanılan bir terim. Kendileri sevdikleri bir kavramı, El Kaide gibi sevmedikleri bir şeyden ayırabilmek için bu terimi kullanıyor.

AKP ILIMLI İSLAM PARTİSİ Mİ?
Bu çerçevede AKP’yi de ılımlı İslamı temsil ettiği için destekleyen ABD’liler var. Örneğin Washington Post daha geçen hafta AKP için “moderate Islamic party” (ılımlı İslam partisi) tabirini kullandı. Bu partinin başarısında ABD’nin hayati çıkarları olduğunu belirtti. Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Holbrooke da Malezya ve Türkiye’den ılımlı İslam demokrasileri diye söz etmişti. Bu yaklaşımlar karşısında Türkiye’de laik insanlar ABD’nin niyeti konusunda şüphe duymakta haksızlar mı?

Ne demek istediğimi tekrar edeyim. Washington Post’un yazısına yorum getirmek istemem aslında. Bence yaptıkları şu: Çok dikkatle ele alınması gereken komplike bir hususa değinebilmek için böyle bir kısaltma gibi bir ifade tarzı kullanmak adına bu terimi kullanıyorlar.

Bu yanıtlarınızdan, ABD’nin resmi bakışı olarak, laik Türkiye modelini desteklediği sonucunu çıkarabilir miyiz?

Dışişleri Bakanı Rice, 14 ya da 15 Nisan’da Washington’da yaptığı konuşmada bunu çok net belirlemişti. ABD, demokrasiyi ve demokratik değerleri kuvvetle desteklemektedir. Biz, Türkiye’nin demokratik değerleri ve laikliğe ilişkin ilkelerini hem desteklemekte hem de saygı göstermekteyiz.

"GÜLEN'İN NE YANINDAYIZ, NE KARŞISINDA"
Bir sorum da Fethullah Gülen’le ilgili olacak. Gülen’in ABD’de yaşıyor olması, Türkiye’deki laik kesimde acaba ABD bu hareketi destekliyor mu yönünde yorumlara yol açıyor. Siz bu harekete nasıl bakıyorsunuz? Gülen’in ABD’de yaşamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bildiğimiz gibi bizim sistemimizde, dini konularla devlet işleri arasında çok keskin bir anlayış vardır. Sanırım, en doğru şekilde şöyle ifade edilebilir. ABD, Gülen hareketini ya da kendisinin inançlarını ne desteklemektedir ne de karşı çıkmaktadır. Biz, vize verirken ideolojik bir testten geçirmiyoruz insanları ya da din anlayışlarına göre de bu vizeyi vermiyoruz. Bizden farklı olan kişilere de bizi destekleyenlere de bizim için önemli olan kişilere de bu uygulama yapılıyor.

"PJAK'LA İLİŞKİMİZ YOK"
ABD’nin, PJAK konusundaki tutumu nedir? İran’a karşı PJAK’ı zaman zaman kullanmak istediği görüşü de var Türkiye’de?

ABD’nin PJAK ile hiçbir ilişkisi yoktur. Hiçbir şekilde onunla çalışmamakta ve onu desteklememektedir. PKK ve PJAK arasındaki ilişkilerin sıkılığına dair ben de çok farklı yorumlar duydum. Bu iki grubun ne kadar yakın olduğuna dair doğrudan bir bilgim yok. Benim görüşüme göre, aşağı yukarı aynı grup sayılırlar ve bu yüzden de onlarla hiçbir ilişkimiz olamaz.

SİHİRLİ BİR FORMÜLÜMÜZ YOK
PKK’nın tasfiye edilmesi amaçlanırken, ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasal adımlar atılmalı deniliyordu. ABD’nin bu siyasal adımlardan kastı ve beklentisi nedir? ABD bu tür telkinlere devam edecek mi?

Bunun detayları Türkiye’nin ve Türk yetkililerin tanımlaması gereken şeydir, ama bizim yaklaşımımızı size söyleyeyim. Terörizmle mücadelede, bizim ve diğer mücadele edenlerin yapmaya çalıştığı şeylerden biri de kitleleri terörizmden ayrı tutabilmek. Afganistan’da bizim ve diğerlerinin, Türkiye de dahil yapmaya çalıştığımız şeyler arasında bunlar vardı.

İmar ekiplerinin yaptığı çalışmalar. Ekonomik kalkınma yardımını bu bölgeye kanalize etmeye çalışıyoruz. Bölgeye eğitim ve güvenliğin artırılması ve halka destek verilmesi için çalışılıyor ki, Taliban ve El Kaide gibi gruplar halkı sömürmesin, onlardan yararlanmasın, 2002 yılında olduğu gibi. Türkiye’nin güneydoğusu Afganistan değildir ama ekonomik açıdan az gelişmiş bir yer.
Pek çok Türkün bana söylediği şey de şu. Güneydoğu’daki bazı unsurlar, Türkiye’deki genel siyasi hayatın çok dışında tutuluyor, dışlanılıyor, marjinalize ediliyor. Bunun ne kadar gerçek olduğuna siz karar verebilirsiniz.

"PKK 20 YILDIR HALKI SÖMÜRÜYOR"
Bizim gördüğümüz kadarıyla, Türkiye’de, Kuzey Irak’ta, Suriye’de ve İran’daki bazı koşullar nedeniyle PKK 20 yıldır halkı sömürebilmiş. Bu yüzden Türkiye bu tehdit karşısında, hem PKK ile askeri yöntemlerle mücadele etmeye çalışırken, bir taraftan da buna bulaşmamış, etkilenmemiş unsurları da ayrı tutabilir, teröristlerin sömürdüğü koşulları ortadan kaldırmak yönünde adımlar atabilirse, bu sorun da daha radikal bir şekilde çözülebilir. Tekrar etmem gerekirse, yazılı bir planımız ya da sihirli bir formülümüz yok. Bu, Türk yetkililerin belirleyeceği bir şey.