Paran kadar dava aç!
Hak, hukukta nakit dönemi! 1 Ekim'de yürürlüğe giren yeni düzenlemeye göre artık hukuk mahkemelerinde açılacak tüm davalarda masraflar peşin ödenecek. Vatandaş sıkıntılı, hukukçular tepkili: Amerikan modeli, anayasaya aykırı
Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), 1 Ekim 2011 itibarıyla yürürlüğe girdi. Yasanın 120. maddesine göre artık hukuk ve aile mahkemelerindeki tüm masraflar peşin yatırılacak. Nakit ödenecek meblağ içerisinde tanık, bilirkişi ve keşif ücretleri de var. Amaç, taraflarca aksatılan giderler nedeniyle uzayan dava sürelerini kısaltmak.
- Yeni düzenleme hukuk mahkemesinde dava açan bir kişinin, davadaki taraf sayısının 5 katı kadar tebligat parasını peşin ödemesi gerekiyor. Örneğin, 20 hisseli bir arsada hak ihlaline uğradığını düşünen bir hissedarın açacağı davanın taraf sayısı da 20 olacak. Bu durumda davacının, taraf sayısının 5 katı olan 100 tebligat parasını ödemesi gerekecek. Tebligat ücretinin 6 TL olduğu dikkate alındığında ödenmesi gereken toplam para 600 TL'ye ulaşacak.
NE KADAR TANIK O KADAR ÖDEME
- Dikkat çeken bir başka değişiklik de tanık ücretlerine ilişkin. Eski uygulamada, duruşmaya çağrılan tanık isterse ücret ödeniyordu. Yeni düzenlemede ise davacı, dilekçesindeki sayı kadar tanıklık ücretini peşin yatıracak. Dava dilekçesinde tanık sayısı belirtilmemiş olsa dahi davacıdan, en az üç tanık ücreti ve tebligat parası yine peşin alınacak. Yeni tarifedeki tanıklık ücreti 15 -30 TL olarak belirlendi. Bu durumda davacıdan en az 45 TL tanıklık ücreti, 18 TL de tebligat ücreti alınacak. Mahkeme, tanık dinlenmesine yer olmadığı kararı verirse, peşin olarak alınan bu paralar ancak dava sonuçlanınca iade edilecek.
BİLİRKİŞİ TARİFESİ DEĞİŞKEN
- Keşif harcının peşin alınması da yine itiraz konusu. Zira keşif harcı tutarı 200 TL civarında, keşif ulaşım gideri ise tarifede 75 TL olarak düzenlenmiş. Bilirkişi ücreti de mahkemelere göre 150 Tl ila 300 TL arasında değişiyor. Bu durumda dava açan bir kişinin, keşif harcı ve ulaşım gideri olarak 275 TL, bilirkişi gideri olarak da 150 ila 300 TL'yi nakit yatırması gerekecek. Mahkeme, keşif ve bilirkişiye ihtiyaç duymazsa, bu paralar dava sonuçlanınca iade edilecek.
İşte o madde
MADDE 120- (1) Davacı, yargılama harçlarıyla her yıl Adalet Bakanlığı'nca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. (2) Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması halinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.
Anayasaya aykırı durum
DAR gelirli vatandaşı zora sokacak düzenlemeye hukukçular da tepkili:
- İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal: Son dönemde yargının hızlandırılması konsepti ortaya çıktı. Kural olarak iyi bir şey ama hızlı trenle hızlandırılmış tren arasındaki ilişki bunda da var. Yargıyı hızlandıracağım diye adalete, erişimi hızlandırırsanız daha zararlı olur. Eski sistemde bir keşif, bilirkişi ücreti yatırılacak olduğunda mahkeme 'davacının yatırmasına' diye karar veriyordu. Bu, ihtiyaç duyulduğunda yatırılıyordu. Şimdi peşin alınacak. Ekonomik bakımdan sıkıntısı olan vatandaşların adalete erişimine engel olabilir. Anayasa'nın 36. maddesindeki hak arama bölümüne aykırı bir durum ortaya çıkar.
Bunun adı ABD modeli
- Avukat Ali Rıza Dizdar: Adalet zenginlerin mahkemesi haline gelir. Bu durum anayasaya aykırı. Adamın parası yok yatıramayacak. Dava açamayınca suç oranları artacak. Mahkeme yerine çetelere gider insanlar. Uygulama, yabancı hukuk şirketlerinin de Türkiye'ye gelmesine neden olur. Bu, Amerikan modelidir. Hukuk şirketleri bir yüzdelik pay alıp dava açıyor. Sakıncalı bir durum.
- Emekli Hakim Salih Savaşer: Yasa, dava sürelerinin kısalması yönünden faydalı olur. Dava açmak isteyen vatandaş acısından bakıldığında, peşin avans sistemi eleştirilebilir
zihni sinir IP: 95.7.58.xxx Tarih : 6.10.2011 22:44:21
benim ortaya koyacağım şu olacaktırki bu sistem sayesine mahkemelere hiçbir iş düşmeyecektir hakimler ve savcılar rahatlamış olacaklardır ama avukatlarda parasız kalacaklardır nasılki araba pazarları gibi yerlerde pazarlıklar yapılıyor aynen mahkemeye girmeden adliye binaları önünde pazarlamalar kurulacaktır ve davalı ile davacı arasında kurbanlık alımı misali eller tokalaşarak pazarlık yapılacaktır ve al kardeşim sana bu kadar ver kardeşim bu yeter diyerek husumet içinde olanlar aralarında anlaşarak girecekleri davalarda yüklü para harcamalarından kurtulmuş olacaklardır ve hemde aralarında hemen anlaşmış olacaklardır şu aklımla kendimle iftihar ediyorum
ahmet IP: 78.178.72.xxx Tarih : 5.10.2011 23:34:11
bir gün önce hükümet adına konuşan başbakanımız "biz geldiğimizden beri empreyalizmle savaşıyoruz" demişti acaba bizim başbakanımızın kafasındaki emperyalizim farklımı zira böyle bir yargı modeli dünyanın en empreyalist ülkesinde var sosyal devletlerde hak hukuk mümkün olduğu kadar eşittir zengine işleyen bir yargı önümüzdeki yıllarda daha da sıkıntılı geçeceğe benzere eli ayağı bağlanan halk hakkını alamayınca amerikadaki gibi en yakın markete saldırıp hakkını marketten alacak sahibinden alacak nasıl olsa market sahibinde para var açsın dava diyecek davaları azaltmak için onları hızlandıralım değil milleti dava açıp hak aramaktan yıldıralım zihniyeti getirecekler çözüme bakın maşallah kırkbirbuçuk kere adalet bakanımı düşündü bunu acaba
