İstanbul'da Bilgi Üniversitesi'nde yapılan 'İmparatorluğun Son Döneminde Osmanlı Ermenileri: Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunları' başlıklı konferans dün gece tamamlandı.

Mayıs ayından 23 Eylül'e ertelenen konferans, İstanbul 4. İl İdare Mahkemesi kararıyla durdurulmuştu.

Ardından ertesi gün, Boğaziçi Üniversitesi yerine Bilgi Üniversitesi'nde düzenlenmişti.

Konferansta 50’ye yakın bilim ve düşünce insanı, gazeteci, yazar söz aldı.

Cumartesi sabahı çok yoğun güvenlik önlemleri altında ve kampüs dışında biriken göstericilerin sloganları arasında, 'Demokrasi açısından Ermeni sorunu' ve 'Resmi Söylem Ne Diyor?' başlıklı sunumlarla başlayan konferansta, araştırma ve yazılar çok geniş bir yelpaze içinde sunuldu.

İstanbul’da yayımlanan AGOS gazetesinin Genel Yayın Müdürü Hrant Dink, duygusal bir konuşma yaparak, böyle bir konferansın yapılabilmesinin çok önemli olduğunu ve Türkiye demokratikleşmedikçe Ermeniler'in 'iyileşmeyeceğini' söyledi.

Gazeteci Etyen Mahcupyan da "Biz burada, Türkler'in bu konuyu ne kadar konuşup konuşamadığını konuşuyoruz. Ermeniler konuşuyor. Esas, Ermeniler'in Türkler'e yardım etmesi gerekiyor, daha fazla konuşabilsinler diye" dedi.

Konferansın son oturumunda söz alan Avrupa Parlamentosu'nun Almanyalı milletvekillerinden Cem Özdemir, "Konferansın yapılması dışarıdan Türkiye'ye bakışı olumlu etkileyecektir. Konferans yapılamasaydı, tepkiler çok çok olağanüstü olacaktı. Avrupa'da Türkiye'nin AB'ye girmesini istemeyenlerin eline koz verilmiş olacaktı" şeklinde konuştu.

Konferansın ardından Bilgi, Sabancı ve Boğaziçi Üniversitesi rektörleri ortak bir basın toplantısı düzenlediler.

Sabancı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Tosun Terzioğlu, "Konferans akademisyenlerin fikirlerini anlatabilmeleri ve üniversite özerkliği açısından önemliydi" dedi.

Gerek katılımcılar, gerekse izleyiciler toplam 24 saati aşan oturumlarla tamamlanan konferansta Türkiye’de Ermeni sorununun tartışılması tabusunun yıkıldığını belirtirken, bundan sonra 'soykırım' kavramının siyasal ve hukuki anlamlarının da kapsamlı bir toplantıyla tartışılmasını önerdiler.

Prof. Oran: 'Tabu yıkıldı'

Konuşmacılar arasında yer alan Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Baskın Oran, bu konferansla bir tabunun yıkıldığını söyledi.

BBC Türkçe Bölümü'nün sorularını yanıtlayan Prof. Oran, "Bu toplantı Türkiye Cumhuriyeti'nin demokrasi tarihinde kocaman bir kilometre taşıdır. Bundan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak" dedi.

Baskın Oran sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye Cumhuriyeti'nin son tabusu son iki gün içinde yıkıldı. Bundan sonra Ermeni meselesi konuşulacak. Bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti'nin Ermeni meselesindeki resmi tezi neredeyse gülünç denebilecek kadar saçmaydı.

"Bu yüzden tüm dünya bu tezle alay etti; sadece Ermeni diasporasının tezini kabul etti. Şimdi ise resmi tezden başka Türkiyeli tezler ortaya çıkacak ve Ermeni diasporasının 'Bu bir soykırımdır' diyen tezi, tekelci niteliğini yitirecek."

Prof. Oran, bu toplantının Türkiye'nin 1915'te yaşananları soykırım olarak tanımasını isteyenlerin elini güçlendireceği kaygılarına da şu yanıtı veriyor:

"Benim bildirimin yarısı Sevr paranoyası, yarısı da Ermeni diasporasının ne kadar yanlış yaptığı üzerineydi. Diaspora, soykırım diye diye bırakın bunun tanınmasını, bu konunun düşünülmesini bile engelledi.

"Diasporanın ikinci hatası ise sürekli 3 T'de ısrar etmesiydi. Yani tanıma, tazminat ve toprak. Batı Ermenistan dedikleri yer Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Kürtler'in yaşadıkları bir bölge. Ermenistan'a niçin verilecek?

"Neyin tazminatı? Techir dahil Birinci Dünya Savaşı içinde işlenen suçlar Lozan Anlaşması'yla affa uğratıldı. Onun için bu işin sorumluluğu Türkiye'nin üzerinde değildir.

"Ama özel hukuk içinde, ellerinde tapu bulunan bazı kişiler tazminat davası açabilir. Genel bir tazminat yükümlülüğünden ise bahsedilemez."