Türk Hava Yolları personeline uygulanan anketteki "Kuran'ın buyurdukları bir bir çıkmaktadır, kendi cinsimden olanları oldukça çekici bulurum, kıyamet gününe inanıyorum" gibi sorular tedirginlik yarattı.

Türk Hava Yolları'nın uçuş personelinden sonra şimdi de VIP ve CIP'teki yer personeline uyguladığı kişilik anketi çalışanlar arasında tedirginlik yarattı. Personelin zorunlu olarak cevaplaması istenen anketteki dini, siyasi ve cinsel tercihlere yönelik soruları çalışanlar tepkiyle karşıladı. "Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri" adını taşıyan anketi yanıtlamayı bazı çalışanlar reddetti.

ÇALIŞANLAR TEDİRGİN
Toplam 566 sorudan oluşan 22 sayfalık anketi, VIP ve CIP'e gönderildi. Bu bölümlerde toplantı odalarına çağrılan personele bu kitapçık dağıtılarak ad ve soyadlarını yazmaları da istenerek soruların cevaplanması isteniyor. Anketin başlangıç sayfasında "Her soruyu okuyarak kendi durumunuza göre DOĞRU ya da YANLIŞ olup olmadığına karar veriniz. Soru sizin durumunuza uymuyor veya bu konuda bir şey bilmiyorsanız cevap kağıdı üzerine hiçbir işaret koymayınız. Kendiniz hakkında kendi kanınızı bildireceğinizi hatırınızdan çıkarmayınız" ifadeleri yer alıyor.

"BU STANDART TESTTİR"
THY ise bu testin daha önce de kokpit ve kabin ekibi seçiminde uygulandığını açıkladı. THY yönetimi "Uygulanan MMPI (Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri) uluslararası standartlarda bir kişilik envanteri olup pek çok hastane, klinik ve konuyla ilişkili firmalarca uygulanmaktadır" açıklamasınıyaptı. Testin amacı şöyle açıklandı: "Bu çalışmanın amacı THY'nin özellikle VIP ve CIP yolcularına daha iyi ve kaliteli hizmet vermek, bu amaçla da çalışanlarımız arasında bu işe en uygun personeli bilimsel bir yöntemle tespit etmektir."

FARKLI ALANLARA HİTAP
Anketi THY için hazırlayan Psikiyatrik Eğitim Araştırma Danışma ve Tedavi Merkezi'nden Dr. Mustafa Güveli, uyguladıkları testin Türkiye'de uygulanan en önemli iki testten birisi olduğunu söyledi. Dr. Mustafa Güveli, testin 1998 yılında yayınlanan MMPI değerlendirme kitabından alındığını söyleyerek "En az 30 yıllık bir testtir. Bu test çalışanların eğitimlerini iyileştirebilmek için kişisel profillerini çıkarmaya yöneliktir. Bu sadece bir araştırmadır. Daha önce de insan kaynaklarıyla hostes alımında işe uygun kişileri yerleştirmek amacıyla benzeri bir profil analizi yapmıştık" dedi. Mustafa Güveli tedirginlik yaratan sorular için ise şu açıklamayı yaptı: "İçeriğinde bulunan dini, siyasi ya da cinsel içerikli sorular tamamen orijinaldir. Çünkü bireyin kişilik özellikleri içerisinde dini kaygıları ya da cinsel sorunları da önemlidir. Bu sorular bireyin kişilik özelliklerinin farklı alanlarına hitap ediyor." 

Çalışanları tedirgin eden sorular

* Kuran'ın buyurdukları bir bir çıkmaktadır.

* Büyük abdest yapmada ya da tutmada hiçbir güçlük çekmem.

* Kendi cinsimden olanları oldukça çekici bulurum.

* Namazımı hemen hemen muntazaman kılarım.

* Kıyamet gününe inanıyorum.

* Flört etmeyi severim.

* Günahlarımın affedilmeyeceğine inanıyorum.

* Öbür dünyada şeytan ve cehennem olduğuna inanırım.

* Allah'ın varlığına inanırım.

* Cinsel davranışlarımdan dolayı hiçbir zaman başım derde girmedi.

* Cinsel hayatım doyurucudur.

* Rüyalarımın çoğu cinsel konularla ilgilidir.

* Yalnızca bir tek doğru din olduğundan eminim.

* Karşı cinsten olanları çekici bulurum.

* Kuvvetli siyasi fikirlerim vardır.

* Mastürbasyonda kendi cinsimle ilgili hayal beni tahrik eder.

* Bence insan hiçbir zaman alkollü bir içkiyi ağzına almamalıdır.

* Peygamberimiz göğe çıkma gibi mucizeler göstermiştir.

* Homoseksüelliği çok iğrenç buluyorum.

* Haftada birkaç kere Kuran okurum.

* Sadece bir tek dinin doğruluğuna inananlara tahammül edemem. 

Anketin 30 yıllık geçmişi var...

1940 yılında geliştirilen Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri testi 1972 yılında elden geçirildi. Testin orijinali Hıristiyan denekler için oluşturuldu. Ancak test uygulanacağı yere göre adapte ediliyor. Örneğin Türkiye için İncil yerine Kuran kullanılıyor. Testin 10 alt ölçeği var. Bunlar: Hipokondri, depresyon, histeri, psikopatik sapma, maskulinite, feminite, paranoya, psikasteni, şizofreni ve sosyal içedönüklük. Bunların ilk 9'u hastalıkları belirlemek için geliştirilmiş. Bu nedenle psikopatolojik gruplara göre ayrılmış.
Hipokondri: Davranış bozukluklularından birisi, kişinin kendinde olmayan hastalıkları görmesi.
Depresyon: Sürekli mutsuzluk hali
Histeri: Aşırı hayal gücü veya korkuları ifade eden nevrotik zihinsel hastalık.
Psikomatik Sapma: Ruhsal sorunların fiziksel sorun şekilde ortaya çıkması...
Paranoya: Hayali düşmanlar yaratma..
Maskulinite-Feminite: Erkeksi yada kadınsı davranış gösterme.
Psikasteni: Ruhsal güçsüzlük, irade zayıflığı ve aşırı kararsızlık.
Şizofreni: Olaylar kişiler arasında bağlantı kurmakta güçlük çeken, gerçeklikten kopma noktasına gelen, belirtileri ve sonuçları hastalığın tipine göre değişen hastalık.
Hipomani: Manik depresif olma. Normalden abartılı şekilde yaşanması...
Sosyal İçedönüklük: İçe kapanıklılık, sosyal ilişkilere girememe hali.. 

Önce muayene sonra test

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi psikiyatri bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. İbrahim Balcıoğlu: Bu kişilik tespiti konusunda yapılan tek test değil. Pek çok test var bu konuyla ilgili. Roccaa ya da Benton gibi testler en çok bilinenler. Bunlardan bazıları yazılı yapıldığı gibi bazıları görüntüyle de yapılabilmekte. Genelde bu tür testler çeşitli kurumlar tarafından kritik yerlerdeki işlere eleman alırken yapılır. Ancak öncesinde kişiler öncelikle bir psikiyatrist tarafından muayene edilir. Psikiyatrist gerekli görür ise kişinin durumunu anlamak için bu testleri uygular. MMPI de bu testlerden biridir. Dolayısıyla daha çok klinik araştırmalarda kullanılan bir testtir. Kişiliklerini tanımaya çalışan bir testtir. Kişinin cinsel ya da dini duyguları konusunda bir ön fikir verebilir ama kesin bir bulgu vermez. Onun için daha farklı testlerin yapılması gerekir. Bu testlerden ahlaki bir değerlendirme de çıkmaz.