Son günlerde PKK'nın bombalarını patlatmak için cep telefonlarını uzaktan kumanda aracı olarak kullanması nedeniyle Jandarma Genel Komutanlığı'nın talebi üzerine İçişleri Bakanlığı Türkiye'deki bütün telefonların dinlenmesine imkan veren bir kanun tasarısı hazırladı. Genelkurmay Başkanlığı'nın sinyal kısıtlama talebinin yanında İçişleri Bakanlığı'nın da telefon dinlemelerinin kapsamının sınırsız hale gelmesini istediği ortaya çıktı.

Gelişigüzel telefon dinlemeleri nedeniyle patlak veren skandallar üzerine, yasal bir düzenleme yapılarak telefon dinlemeleri mahkeme kararına bağlanmıştı. Ancak Jandarma Genel Komutanlığı'nın sınırsız dinleme talebi, geçmiş dönemlerdeki uygulamayı yeniden gündeme getirdiği için rahatsızlığa neden oldu.

İçişleri Bakanlığı, telefon dinlemenin kapsamını genişletmek için bir kanun tasarısı hazırladı. Buna göre, kişi ve telefon numarası ile sınırlı olan telefon dinlemeleri, bütün cep telefonlarını dinleyecek şekilde genişletilecek. Bu talebe Telekomünikasyon Kurumu, “haberleşme hürriyetine kısıtlama” görüşüyle tepki gösterdi.

İYİ DİNLEYEMİYORUZ

İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı yasa tasarısı taslağının gerekçesinde, “herhangi bir telekomünikasyon aracının izlenebilmesi için öncelikle onu kullanan kişinin belli olması gerekmektedir. Dolayısıyla mevcut mevzuata göre; ülkedeki tüm cep telefonlarının veya bir bölümündekilerin, numara ya da kişi belirtilmeden izlenmesi mümkün değildir” denildi.

YASALAR DİNLEMEYE ENGEL

Başta PKK olmak üzere terör örgütlerinin teknolojik gelişmeleri eylemlerde kullandığına dikkat çekilen gerekçede, şu ifadeler kullanıldı: “Terör örgütünün, eylemleri için cep telefonlarını tercih etme nedenlerinin; kolay temin edilmelerinin yanı sıra, bunların izlenmesindeki teknik zorluklar ile izlenebilmelerine imkan sağlayan yasal ve bürokratik prosedürlerin sıkı kurallara tabi olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Bu yüzden telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin tespiti, dinlenebilmesi, sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi ve kayda alınabilmesine imkan sağlayan mevzuatta değişiklik yapılmasına ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir.”

JANDARMA ZATEN DİNLİYOR

İçişleri Bakanlığı'nın görüşünü sorduğu Telekomünikasyon Kurumu ise bu düzenlemeye karşı çıktı. Kurumun hazırladığı görüşte, Anayasa'nın “Haberleşme Hürriyeti” başlıklı 22'inci maddesi ile 5397 sayılı kanun ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin haberleşme özgürlüğünü düzenleyen maddelerine dikkat çekildi. Görüşte, Jandarma'nın zaten yasalar çerçevesinde önleyici ve koruyucu tedbirler kapsamında telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimi denetlediği de vurgulandı.

Geri çevrilme oranı yüzde 1

Telekomünikasyon Kurumu Başkanı Tayfun Acarer, güvenlik birimlerinin telefon dinleme ve iletişim takibiyle ilgili taleplerinin kısa sürede karşılandığını söyledi. Acarer, “Güvenlik birimlerinin yasalara uygun hakim kararıyla birlikte Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'dan talep ettikleri dinleme ve iletişim takibine çok kısa sürede izin veriyoruz. Herhangi bir gecikme, bekleme sözkonusu değildir. Yapılan başvurulardan geri çevrilenlerin oranı yüzde bir bile değildir” dedi.

TASLAKTAKİ İLGİLİ BÖLÜM

İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan ve tüm cep telefonlarının dinlenmesine imkan veren yasa taslağının gerekçesinde şu ifadeler yeraldı: “Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu'nun ek 5. maddesinin 1. fıkrasında yeralan usulle terörle mücadele kapsamında suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla sınırları belirtilen bir bölge içindeki cep telefonlarının sadece mevkilerinin eş zamanlı veya belli bir süre içinde tespiti ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.”

Sınırsız dinleme olmaz

Kurumun hazırladığı karşı görüşte şöyle denildi: “Yasayla öngörülen bu çerçeve, ölçülülük ve orantılılık ilkeleri doğrultusunda somut ve belirgindir. Oysa taslakta 'terörle mücadele kapsamında' ibaresi kullanılarak, sınırları belirsiz, muğlak ve geniş bir düzenleme yapılmıştır. Bu durum, mevcut anayasal ve yasal düzenlemelerle çerçevesi ve sınırları belirlenen istihbari ve önleyici amaçlı olarak telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişime müdahalenin sınırlarını çok genişletebilecektir. Kanun tasarısı taslağında düzenlenen konuda herhangi bir kanuni düzenlemeye gereksinim bulunmadığı değerlendirilmektedir.”