Türkiye'ye CIA uçağı sorgusu

CIA'nın Avrupa'daki gizli sorgu merkezleri olduğu ve gizli uçuşlarla terör zanlısı nakledildiği iddialarını soruşturan Avrupa Konseyi, Türkiye'nin yanıtından tatmin olmadı ve yeniden bilgi istedi.

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis, CIA'nın Avrupa'da gizli sorgu merkezleri olduğu ve zanlıların bu merkezlere Avrupa üzerinden gizli uçuşlarla nakledildiği iddialarıyla ilgili olarak yürüttüğü soruşturma kapsamında Türkiye'den ikinci kez bilgi talebinde bulundu.

Davis, Avrupa Konseyi üyesi 46 ülkeye 21 Kasım'da gönderdiği bir yazıyla iddialar konusunda sıraladığı 4 soruya yanıt verilmesini istemiş, Türkiye 20 Şubat'ta gönderdiği yanıtında "Gizli sorgu merkezleri ve uçaklar hakkında başlattığınız bir soruşturma var mı?" sorusunu yanıtsız bırakmıştı.
Genel Sekreter Davis, geçen hafta aralarında Türkiye'nin de yer aldığı eksik bilgi gönderen 37 ülkenin dışişleri bakanlarına yazdığı mektupla, eksiklerin 7 Nisan'a kadar tamamlanmasını istedi.

Yanıt bekleyen sorular

Davis, 21 Kasım'da Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'e de gönderdiği ilk mektupta, şu soruları yöneltmişti:

Yabancı servislerin ülkenizin yetki alanındaki çalışmaları iç mevzuatınızca yeterince kontrol altına alınmış durumda mı?
Ülkenizin yetki alanında, herhangi bir bireyin özgürlüğünün yabancı servislerce kısıtlanmasını engelleyecek koruma önlemi var mı?
Yabancı servislerin tutumundan kaynaklanan, insan hakları ihlali iddialarını yanıtlayacak, etkili soruşturmalar da dahil yeterli mekanizmalarınız var mı?

1 Ocak 2002'den bu yana herhangi bir kamu yetkiliniz eylem ya da ihmaliyle yabancı servislerin özgürlüğü kısıtlayıcı gizli aktivitelerine ya da tutukluların gizli nakline karıştı mı? Bu konuda ülkenizde tamamlanmış olan ya da yürütülen bir soruşturma bulunmakta mıdır?
Türkiye, Davis'in birinci sorusuna karşılık "Anayasa, TCK ve Ceza Muhakemeleri Yasaları uyarınca özgürlüklerin gelişigüzel kısıtlanması, işkence ve kötü muameleye karşı gerekli önlemlerin alındığını" belirtti.
Yanıtta, "hürriyetin kısıtlanmasının sadece yargı kararlarıyla mümkün olabileceğinin" altı çizildi.

Öte yandan bu yanıt, terörist eylemlerle bağlantılı oldukları öne sürülen kişilerin hürriyetlerinin yabancı servislerce Türkiye'de kısıtlanması durumunda, Türk yasalarına göre uygulanacak özel bir hüküm bulunmadığını ortaya koydu. Yazıda, yabancı ajanların Türkiye'deki faaliyetlerinin, yürürlükte olan düzenlemelere göre Türk makamlarının kontrolüne tabi olduğu belirtilmekle yetinildi.

Uçak yanıtı yok

Türkiye, CIA uçakları konusundaki somut bilgileri isteyen 4. sorunun ilk bölümüne "hiçbir kamu görevlisi ya da resmi sıfatla hareket eden diğer kişiler, yabancı servislerce herhangi bir bireyin özgürlüğünün kısıtlanması ya da bir yerden başka bir yere nakli eylemlerine karışmamıştır" yanıtını verdi. Ankara, uçaklara ilişkin soruşturma olup olmadığı sorusunu ise yanıtsız bıraktı.

İki kez geldiği ortaya çıktı

CIA uçaklarının Avrupa ülkelerinin hava sahasını yasadışı olarak kullandığı ve güzergâhında Türkiye'nin de bulunduğu iddiaları gündeme bomba gibi düşmüştü. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Dışişleri Bakanı Abdullah Bakan Gül, Barcelona'dan kalkan bir CIA uçağının İstanbul'a inerek bir gece geçirdiği ve Bakü'ye gittiğini doğrulamış, ancak tutuklu taşınmadığını açıklamıştı. 15 Kasım'da teknik nedenlerle iniş yaptığını söylenen Pegasus Tech Şirketi'ne ait uçağın 30 Ekim'de de Sabiha Gökçen Havalimanı'na indiği ortaya çıkmıştı.