Bu serginin içeriği sizsiniz!

Serginin içeriği sizsiniz!..
 

Sergide, yaratıcılığı harekete geçiren işlerin en ilginç örneği, Björk’ün albümünde de kullanılan ‘Reactable’.

Sanatla çok uzaktan ilgilenenlerle çok yakından ilgilenenlerin bir ortak merakı varsa, bu hiç kuşkusuz sanatın geleceğine ilişkindir. Sanatla uzaktan ilgilenenler, tarihselleştirilme biçimi itibarıyla hep bir akımlar silsilesi olarak görünen sanatsal gelişmelerin bir sonraki büyük atılımını merak ederler. O atılımın adı konsun isterler, ‘İzlenimcilik’ gibi, ‘Kübizm’ gibi. Günümüz sanat ortamı, bu tür bir beklentiyi tam anlamıyla tatmin edemese de üslupsal dönüşümlerden çok malzeme/mecra bağlamında tanımlanan ‘yeni medya sanatı’, ‘dijital sanat’, ‘trans-genik sanat’ gibi yeni başlıklarla sanat izleyicisinin merakına seslenmeyi sürdürür. Sanatla çok yakından ilgilenenlerse, yeni atılımlara yol açacak yeni trendleri merak ederler, ilk başta küçük bir azınlığın ancak hissedebildiği o trendleri görebilmeyi, okuyabilmeyi umarlar.

‘Kullanıcı sanatı’
Şu sıralar Santralistanbul’da süren ‘Haritasız: Medya Sanatlarındaki Kullanıcı Çerçeveleri’, işte tam da bu konuyu düşündürüyor. ‘Kullanıcı Sanatı’ başlıklı yeni bir önerme temelinde kurgulanan sergide, 20. yüzyıl boyunca izleyici katılımını esas almış yapıtlara ve söylemlere de selam edilerek, günümüzün yeni medya kültürünün sanatı, sanatçıyı, sanat ortamlarını ama özellikle izleyicinin pasif konumunu nasıl dönüştürmeye başladığı üzerinde duruluyor. Duchamp’ın hayaletinin ortalıkta olmasına şaşmamak gerek değil mi? Duchamp’ın sergi girişinde yer alan “İzleyici, yaratıcı eyleme katkıda bulunur” sözleri, neredeyse her yapıtı bizzat izleyicinin gerçekleştirdiği bu serginin sloganını oluşturuyor. Slogan diyorum, çünkü: Yeni iletişim teknolojilerin, bu teknolojileri kullananları ‘aktive’ ettiğini, yeni demokratik ortamların, yeni kamusal alanların açıldığını görmezlikten gelmek pek mümkün görünmüyor. Bu çerçevede ‘kullanıcı sanatı’, izleyiciye yaratıcı bir alan açan sanatı tanımlıyor, yeni teknolojilerin sunduğu olanaklar aracılığıyla izleyici yaratıcı eylemi bizzat gerçekleştirmiş oluyor. Bu anlamda sergideki ilginç örneklerden biri, Björk’ün ‘Volta’ albümünde kullanılan ‘Reactable’: Marcos Alonso, Gunter Geiger, Sergi Jorda ve Martin Kaltenbrunner’in tasarladığı bu ‘dokunmatik’ elektronik müzik aletiyle, bir elektronik müzik bestecisi olmanız olası! Yine dikkat çeken işler arasında, Evelina Domnitch ile Dmitry Gelfand’ın sese duyarlı sıvı aracılığıyla sesin görselleştirilmesine dayanan ‘Camera Lucida’ (bu arada sergiden sonra NASA’nın desteklediği bir araştırma projesinin konusu olacakmış), Sebastian Neitsch ile Jan Berstein’ın insan etkilerine tepkiler verebilen robotu ‘Scared Cube’, Robotlab’ın portre çizebilen robot kolu ‘Autoportrait’, Masaki Fujihata’nın gerçek ile sanal arasındaki ilişkiyi irdeleyen, ‘okur’un hayal dünyasına müdahale eden ‘Beyond Pages’ gibi işleri sayılabilir. Birkaç Türk sanatçısının da yer aldığı sergi, tanınmış ve tanınmış pek çok sanatçının katıldığı uluslararası bir toplam oluşturuyor; ama belirtmek gerek ki sanatçı isimleri arka planda kalıyor: Ön planda yapıtlar var ve elbette her bir yapıtı yeniden ve yeniden kurgulayan, düzenleyen, şekillendiren, ‘kullanan’ izleyici.

Sanatta yeni teknolojiler
Sanatta yeni teknolojilerin kullanımına yönelik çalışmalarda Avrupa’nın en önemli merkezlerinden biri olan ZKM Karlsruhe Sanat ve Medya Teknolojileri’nin koleksiyonundan derlenen ‘Haritasız’, eşzamanlı olarak gerçekleştirilen ve öğrencilerin yeni medya işlerinden oluşan ‘Track’ sergisiyle birlikte hem Santralistanbul’da hem İstanbul’da bugüne kadar gerçekleştirilen en kapsamlı yeni medya sergisi. Sanat, bilim, teknoloji arasındaki yeni etkileşim biçimlerini merak edenlerin, pasif izleyici olmayı değil, aktif katılımcı olmayı yeğleyenlerin ve sanatın olası geleceğini merak edenlerin mutlaka izlemesi gereken bir sergi. Ayrıca çocukların ve yetişkinlerin aynı ilgiyle izleyebilecekleri (ya da belki yetişkinlerin çocuklaştığı mı demeli?), son derece eğlendirici de bir sergi, gidecekseniz (ki kaçırmayın!) geniş zaman ayırın.
‘Haritasız: Medya Sanatlarında Kullanıcı Çerçeveleri’, 16 Ağustos’a kadar Santralistanbul’da. (Tel: 0212 444 0 428)