Louvre Müzesi müdürü, çalınan çinilerin yerini görmek istemedi

Ayasofya Müzesi’ni dün ziyaret eden Louvre Müzesi Müdürü Henri Loyrette, Sultan II. Selim Türbesi’nden 110 yıl önce kaçırılan çini panonun yerini görmek istemedi.

1895’te çalınan ve bugün Fransa’da kendi müzesinde sergilenen çini panonun ait olduğu türbeyi görmeden Ayasofya’dan ayrılan Loyrette, “Sultan II. Selim Türbesi’ni görmeyecek misiniz, buradan kaçırılan çinileri iade etmeyi düşünüyor musunuz?” şeklindeki sorularımıza tepki gösterdi. Israrlı sorularımız karşısında sinirlenen ve “Ben buraya niye geldim, siz neyi merak ediyorsunuz?” diyerek gazetecilere çıkışan Loyrette, şöyle konuştu: “Çinileri biz en iyi şekilde saklıyor ve değerlendiriyoruz. Nereden geldiği de dahil, sergilendikleri yerde yazıyor. Louvre’da başka ülkelerden gelmiş çok sayıda eser var. Bunları resmi yollardan aldık. Kesinlikle kaçırma, çalma ve saklama söz konusu değil. Eserlerin restorasyon sırasında çalındığına dair söylentiler var. Ancak bunlar ispatlanamaz, belgelenemez. Ayrıca bizi ilgilendiren, bizim kanuni yollarla satın almış olmamız.”

Türk devletinden bugüne kadar kendilerine bu çinilerle ilgili bir talebin de gelmediğini belirten Loyrette, “Biz buraya Türk müzeleriyle ilgili nasıl dostane ilişkiler kurarız diye geldik. Eğer bize sorduğunuz soru ile ilgili bakanlık düzeyinde bir talep gelirse değerlendiririz. Çinilerin buradan kaçırıldığını belgelemeleri lazım.” dedi. “Zaten belgeli, buradan gittiğini siz söylüyorsunuz.” sözleri üzerine ise Henri Loyrette, “Türkiye’nin müzelerinde de İran, Irak ve Lübnan’dan gelmiş eserler var. Geri vermek söz konusuysa o zaman siz de diğer ülkelerden aldıklarınızı verin. Ayrıca bana hiçbir kurumdan resmi bir istek yapılmadı.” şeklinde konuştu.

Louvre Müzesi Müdürü Henri Loyrette ile konuşmamıza, Louvre’un İslam Eserleri Uzmanı Sophie Makariou da katıldı. II. Selim panosunun 1905’te müze tarafından satın alındığını söyleyen Sophie Makariou, “Ben çalınma hikâyesini duyduktan sonra panoyla ilgili gerekli bilgileri ve belgeleri Ayasofya’ya yolladım. Yeni arşiv belgeleriniz varsa bize yollayın, değerlendirelim, dedim. Kimseden cevap gelmedi. Bizim önümüze gazete makalelerini değil, arşiv belgelerini koymanız lazım. Ayrıca basına yansımadan bizimle diyalog kurulmalıydı ve resmi yollardan araştırma sürdürülmeliydi.” dedi.

Aslında Louvre Müzesi Müdürü Henri Loyrette ve yardımcılarından oluşan Fransız heyeti, Ayasofya Müzesi yetkilileri tarafından çok sıcak karşılandı. İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Bilgili ile Ayasofya Müzesi Müdürü Jale Dedeoğlu, heyete müze ile ilgili bilgi verdi. Çay ve kahveler içildi. Daha sonra diplomatik bir dille, 1895’te Sultan II. Selim Türbesi’nden çalınan çiniler hatırlatıldı. İlk kez Ayasofya’yı ziyaret ettiğini söyleyen Henri Loyrette, “O zaman bakalım şu çinilere.” diyerek müzeyi gezmeye başladı. Yaklaşık iki saat süren gezinin son durağı, Sultan II. Selim Türbesi’ydi. Ancak türbe bahçesinin önüne gelindiğinde Louvre Müdürü Loyrette, karar değiştirdi ve çalınan çinilerin yerini görmek yerine dışarıda telefonla konuşmaya başladı. Bir süre içeri girmeyen Loyrette, arkadaşlarının türbeyi gezmesine sessiz kaldı. Henri Loyrette başkanlığındaki heyet, yarın Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç ile görüşecek. Bakan Koç da bu görüşmede, türbeden çalınan çinileri gündeme getirecek.

İlk kez Zaman gündeme getirmişti

Louvre Müzesi Müdürü Henri Loyrette’nin Ayasofya ziyareti sırasında yeniden gündeme gelen Sultan II. Selim Türbesi’nden 110 yıl önce çalınan çinilerle ilgili haberi, 14 Temmuz 2003’te ilk kez Zaman yapmıştı. 1895’te türbenin onarımı sırasında sökülüp yerine sahteleri takıldıktan sonra kaçırılan eserlerin Louvre’da sergilendiğinden Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bilgisi yoktu. Haber yayınlandığı gün Zaman’a bir açıklama yapan dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, çinilerin geri getirilmesi için hukuki mücadeleyi başlatacağını söylemişti. Ancak, Loyrette’nin açıklamasına bakılırsa bugüne kadar çinilerin iadesiyle ilgili Fransızlara herhangi bir talep iletilmemiş.