Can Baba'dan porteler

Doğan Kitapçılık, Can Yücel’in ölümünün 9. yılında, şairin şiir ve yazılarından seçkiler yayımlamaya başladı. Seri kapsamında ilk olarak “Portreler” ile “Ben ve Bizimkiler” adlı iki kitap okurla buluştu. Yücel’in politik yazılarını içeren üçüncü kitap “Düzünden” ise ekimde yayımlanacak.
“Portreler” ile “Ben ve Bizimkiler”, Can Yücel’in şiirlerinden oluşturulmuş tematik seçkiler. İlki, adından da anlaşıldığı gibi, şairin dostları, takdir ettikleri ve kızdıklarına dair portre çalışmalarını içeriyor.
Kitaptaki şair, yazar, sanatçı ve siyasetçiler arasında Mustafa Kemal Atatürk de var; Ruhi Su, Tezer Özlü, Gazi Yaşargil, Özdemir Asaf, Fethi Naci, İlber Ortaylı da...
Can Yücel, eşi Güler ve kızı Su Yücel’in ressamlığı dolayısıyla resimle ‘akraba’... Bu kitaptaki şiirler, fırça yerine kalemle, boya yerine sözcükle nasıl portre çizildiğinin kanıtı...
Şairin kendine özgü dili ve kıvrak zekâsı kadar derin mizah duygusu da bu portreleri benzersiz kılıyor.
Ama portre deyince sanılmasın ki tarafsız betimlemeler bunlar... Can Yücel, sevgisinde ve beğenisinde cömert olduğu kadar yergisinde de bir o kadar sert.

Ilgaz’dan Berk’e
Sözgelimi Rıfat Ilgaz’ı “Ilgaz, Anadolu’nun sen yüce bir dağısın/ Eteklerinde kitaplar...” dizeleriyle överken, geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz şair İlhan Berk için şu dizeleri kaleme almış:
“Epeydir görüşmüyoruz kendisiyle/ Seksenlik merdivenini/ Çıka çıka bitiremediği halde/ Hâlâ dinçmiş öyle diyorlar/ Bunamamış da/ Ama oldumbittim bunaktı zaten, / Haa bi de/ Şiirlerini gerdirmek için/ Avrupa’ya gidiyormuş arasıra”.
Bir başka sayfada Türk şiirinin bir diğer ustası Ece Ayhan için şöyle diyor Yücel:
“Kem gözlü bir kedi/ Patikleri Adidas/ Bulana hayatboyu kedi maması!...”

“RH Negatif!”
Hemen ardından ise Haldun Taner’e yaptığı güzelleme geliyor: “Baktım sana Yahya gibi Teşvikiye’den/ Kimler seni etmiş olmalı ki teşvik/ Küplüceye (taa) gidiyordun.../ Yürüyordun aramızda/ Yürüyordun aramızdan.../ Giderayak/ Sen belki de/ İnsan Haldun/ Çokbigüzel/ Çokbigüzel/ Çokbigüzel/ Yepyeni bir İstan-buldun.”
İkinci seçki kitabı “Ben ve Bizimkiler” ise, Can Yücel’in kendisi ve ailesi hakkında yazdığı şiirleri içeriyor. Kitap beş bölüme ayrılmış. “RH Negatif”te kendisine dair şiirler var. Bu bölüm adını “Özgeçmişim” adlı şiirden alıyor:
“Ben ömrümce muhalif yaşadım/ Devletçe de menfi bir TİP sayıldım/ Onun için kan grubum/ RH NEGATİF”.
Sonra eşi Güler Yücel’e yazdıkları geliyor:
“Ben sensiz Güler/ Boğaziçi’nde akıntısız bir vapurum/ Mesela/ Yüzmeyen bir Nuh’un teknesi, / Gökyüzünden tufan tufan ateş/ Cehennemden bir köşe, bir bucak/ Simurglar kanat çırpıyor içinde”.
Ardından da çocukları Hasan, Su ve Güzel’e, torunlarına, aile büyüklerine yazdıkları geliyor. Kitap, Yücel’in babası Hasan Âli Yücel’e yazdığı “Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim” şiiriyle bitiyor:
“Hayatta ben en çok babamı sevdim/ Karaçalılar gibi yardanbitme bir çocuk/ Çarpı bacaklarıyla -ha düştü, ha düşecek- / Nasıl koşarsa ardından bir devin,/ O çapkın babamı ben öyle sevdim.”
Serinin ekimde çıkacak üçüncü kitabı “Düzünden” ise Can Yücel’in 1967-1993 yılları arasında, Ant, Yeni Gündem, 2000’e Doğru, Gerçek dergileriyle Vatan ve De- mokrat gazetelerinde kaleme aldığı politik yazıları içerecek.



İĞNELİ

Anam babama âşık olmuş,
Babam da anama.
Gezelim bu çarşamba demiş babam.
Sur-dışlı anam, öyle şık bir fistanı yok,
Ablasının nişanlığını istemiş ödünç,
Teyzem daha toplu,
oturmamış üstüne entari,
Teyelle, iğneyle ayarlamışlar üstüne anamın.

Babam, kavilleri üzre,
gelip Topkapı dışındaki evlerine,
Anamı alıp,
kaçbir tramvaylan aktarma,
Bebeğe götürmüş o Afrodit’i
Bebek sırtlarına çıkmışlar.
Babam oturtmuş anamı çayıra,
Denizi göstermiş,
İyi şeylerden söz etmişler,
Derken öpecek olmuş anamı,
Anam çoktan razı,
Babam el atınca orasına, burasına,
Fistandaki iğneler batmaz mı eline!
Ay! demiş bağırmış babam...

O gün, o çayırda, o an
Düştüğüm için ben anamın
imgelemine,
Yaşamda da, şiirde de
Böyle iğneli konuşmaklığım.

(“Ben ve Bizimkiler”den alınmıştır)