Danıştay 8'inci Dairesi, 'Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapan Yönetmelik'in bazı hükümlerinin yürütmesini durdurdu.

Eğitim-Sen'in, 1 Eylül 2006'da yürürlüğe giren söz konusu yönetmeliğin ilk 10 maddesinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açtığı davanın ilk etabı tamamlandı.

Yürütmesi durdurulan maddeler

Danıştay 8'inci Dairesi, yönetmeliğin ders kitaplarının değerlendirilmesi yetkisini Talim Terbiye Kurul Başkanlığı'ndan alıp Daire Başkanlığı'nın yetkisine veren 4'üncü maddesinin yürütmesini durdurdu.

Daire, yönetmeliğin, özel kesimce hazırlanan eserlerin incelenmesi ve değerlendirilmesi konusunda komisyon kurulması yetkisinin Talip Terbiye Kurul Başkanlığı'ndan alınarak ilgili birime bırakılması hükmünü düzenleyen 5'inci maddesinin de yürütmesini durdurdu.

Daire ayrıca, ders kitapları dışındaki kitaplar ile eğitim araçlarının satın alınması konusundaki başvuruların Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı'na yapılmamasını öngören 9'uncu maddenin de yürütmesinin durdurulmasına karar verdi.

Daire, diğer yedi madde ile ilgili yürütmenin durdurulması istemini oy çokluğuyla reddetti.

Daire kararından...

Daire'nin kararında, 3 bin 797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yasa'da, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın görevlerine yer verildiği anımsatıldı.

Bu yasal çerçevede, yönetmeliğin 4’üncü maddesinin yürütmesinin durdurulması istemini değerlendiren Daire'nin kararında, yönetmelikle, ''Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı'nca ders kitaplarını incelemek için üç kişiden oluşan ön inceleme komisyonu/ komisyonları kurulur'' hükmündeki 'Başkanlıkça' ibaresinin, 'Daire Başkanlığı'nca' şeklinde değiştirildiği belirtildi.

Kararda, maddenin önceki halinde 3 bin 797 sayılı yasaya uygun olarak, 'Ön inceleme komisyonu/ komisyonları' kurma görevinin Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'na bırakıldığı vurgulandı.

Daire'nin kararında, bu görevin Daire Başkanlığı'na verilmesi ve Daire Başkanlığı'nca oluşturulan ön inceleme komisyonunun yaptığı ön inceleme sonunda uygun görülmeyenlerin iade edilmesine karar verilmesinin, kitap değerlendirilmesi sürecini sona erdireceği, bu aşamada başkanlıkça yapılacak herhangi bir işlem kalmayacağı ifade edildi.

Kararda, bunun 3 bin 797 sayılı yasanın ilgili hükümlerinin uygulanmasını fiilen olanaksız kılacağı belirtilerek, hükmün bu yönüyle yasaya uygun bulunmadığına işaret edildi.

Eser inceleme ücretleri

Yine aynı maddeyle, yönetmeliğin ''inceleme ücreti' başlıklı maddesindeki, 'Başkanlıkça' ibareleri, 'Daire Başkanlığı'nca' olarak değiştirildi.

Kararda, böylece, ''incelenmesi istenen eserin inceleme ücretinin tamamının, Daire Başkanlığı'nca belirlenen döner sermaye işletmesi hesabına makbuz karşılığında yatırılması''nın ve ''eserlerin incelenmesi için döner sermaye işletmesi hesabına yatırılan ücretin bir kısmının Daire Başkanlığı'nca hazırlanan yönergede belirlenen esas ve usuller çerçevesinde ön inceleme ve inceleme hizmetlerinde görev alanlara ödeneceği''nin öngörüldüğü kaydedildi.

Kararda, ''daha önce Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nca yürütülen çalışmaların ne gibi olumsuzluklara ve karmaşaya yol açtığı, değişikliğin hangi gereklilikten doğduğu'' gibi konuların, davalı Milli Eğitim Bakanlığı'nca ortaya konmadığına işaret edildi.

Daire'nin kararında, anılan işlemlerin yardımcı birim olan Yayınlar Dairesi Başkanlığı'na bırakılmasının da 3 bin 797 sayılı yasaya aykırı olduğu vurgulandı.

Ön inceleme yapılması yetkisi

Yönetmeliğin 5’inci maddesinin de yürütmesini durduran Daire'nin kararında, dava konusu yönetmelikten önce özel kesimce hazırlanan eserlerin incelenmesi ve değerlendirilmesinin Başkanlıkça oluşturulacak komisyonlarca yapılacağının düzenlendiği anımsatıldı.

Yapılan değişiklikle hangi yolla temin edilirse edilsin bütün eserlerin incelenmesinin aynı maddede düzenlendiği belirtilen kararda, eserlerin incelenmesi ve değerlendirilmesi işini yapacak inceleme komisyonunun oluşturulması görevinin de Başkanlık'tan alınarak 'ilgili birime' bırakıldığı kaydedildi.

Kararda, bu inceleme komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda 90'dan aşağı puan alan eserin reddedileceğinin hüküm altına alındığı ifade edildi.

''Böylelikle Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın seçim alanına müdahale edilmiştir” denilen kararda “Önceki düzenlemede, Başkanlıkça oluşturularak, komisyonca yapılan inceleme sonunda 80'den aşağı puan alan ve bu nedenle reddedilen eserlerin incelenmesinde ve reddedilmesinde Başkanlık yetkili iken dava konusu yönetmelikle Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın bu yetkisi 3 bin 797 sayılı yasa hükmüne aykırı şekilde ortadan kaldırılmıştır” denildi.

Satın alacak birime yetki verilmesi

Yönetmeliğin 9’uncu maddesinin de yürütmesini durduran Danıştay 8’inci Dairesi'nin kararında, yönetmeliğin, dava konusu yönetmelikten önceki, 'Ders Kitapları Dışındaki Kitaplar ile Eğitim Araçlarının İncelenmesi, Seçimi ve Kullanımı' başlıklı maddesinin son fıkrasında, Bakanlığın satın alacağı eğitim araçlarının incelenmesi için başvuruların, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'na yapılacağının düzenlendiği anımsatıldı.

Dava konusu maddeyle bu başvuruların, 'eğitim aracını satın alacak' birime yapılması öngörülerek, 3 bin 797 sayılı yasadaki, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı görevleri arasında sayılan ''satın alınması veya imal edilmesi öngörülen eğitim araç ve gerekçelerinin eğitime katkıları ve ekonomik yönden incelemedeki uygun görülenleri ilgililere bildirmek'' hükmüne aykırı bir durum yaratıldığı vurgulandı.

Daire'nin kararında, Danıştay 8’inci Dairesi'nin daha önce verdiği bir kararla, ''ders kitapları dışındaki kitaplarla eğitim araçlarının okullarda kullanımından önce denetim veya gözetim dışında tutulması ve herhangi bir değerlendirmeye veya seçime gerek görülmeden okullarda kullanılabileceğine'' ilişkin yönetmelik hükmünün, milli eğitimin temel amaçları yönünden, hizmet gereklerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildiği de anımsatıldı.

Karşı oylar

Daire'nin çoğunluk kararına katılmayan Danıştay 8’inci Dairesi Başkanı Güngör Demirkan, karşı oy gerekçesinde, ''dava konusu yönetmelikle getirilen düzenlemelerin, çağın ve eğitimin gereklerine uygun, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın işlevselliğini artırmaya yönelik olduğundan yürütmenin durdurulması isteminin tümüyle reddi gerektiği'' yönünde görüş bildirdi.

Çoğunluk kararına katılmayan Üye Atıl Üzelgün ise dava konusu yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması istemi reddedilen diğer maddelerinin de 3 bin 793 sayılı Kanun'a aykırı olduğunu savundu.

Üzelgün, “Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı'na Kanun ile verilen görevlerin, kuruluş ve işleyiş yönünden daha bilimsel, daha bağımsız olan kuruldan alınarak, etkilenmeye daha açık bir yardımcı hizmet birimine bırakılmasında, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygunluk bulunmadığından, diğer maddelerin de yürütmelerinin durdurulmasına karar verilmesi gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum” dedi.