Tarihe sahip çıkıldı

Türkiye'den çalınan iki çini karo, Londra'da müzayedede bulundu. Birinin satışı Vakıflar Müdürlüğü'nün girişimiyle durduruldu..

Türkiye'den çalınan ve Interpol aracılığıyla aranan iki çini karo, Londra'da bir müzayedede bulundu. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün girişimi ile 1920'de Eyüp Sultan Camisi'nden çalınan çini karonun satışı durduruldu. Vakıflar Genel Müdürlüğü, çalıntı iki çini için, 2004 yılında uluslararası ihbarda bulundu. Interpol'ü harekete geçiren Genel Müdürlük Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu, Londra'da Sotheb'ys müzayede evinde iki çininin izine rastladı. Müzayedenin internet kataloğunu inceleyen kaçakçılıkla mücadele bürosu ekipleri, 282 lot numaralı çininin çalıntı olduğunu Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Interpol'e bildirdi. Vakıflar Genel Müdürlüğü çininin satışını durdurmayı başardı. Lale ve yaprak motifli çininin iadesi için harekete geçildi. Bu arada karoların Türkiye'ye iadesine karar verilmesinin ardından özel bir ekibin çiniyi teslim almak üzere Londra'ya gönderileceği öğrenildi. Londra Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtma Müşaviri İrfan Önal, çininin Türkiye'ye iadesi için hukuksal sürecin başlatıldığını belirterek, "Bu çininin satışı UNESCO sözleşmesine aykırı. Satışa çıkaran sorumluluk altına giriyor. Uluslararası çeşitli anlaşmalar var ve eserler kendi topraklarına dönsünler diyor ama iade süreci zaman alıyor. Hukuki işlemler başlatıldı. Eseri Türkiye'ye kazandırmaya çalışacağız" dedi. Sadece Türkiye'nin değil Akdeniz çevresindeki diğer ülkelerinde milli hazineleri olan tarihi eserlerinin çalınması durumuyla karşı karşıya olduklarını belirten Önal, 'Anadolu medeniyetler beşiği. Geçtiğimiz yüzyılda bir şekilde çıkmış. Akdeniz çanağındaki bütün ülkelerin başında olan bir dert. Türkiye, çalınan eserlerinin geri alınması için elinden gelen çabayı gösteriyor' dedi. 8 Ekim müzayedesi kataloğunda 282'nci sırada açık artırmaya çıkarılacak İznik çinisinin çekildiğini doğrulayan Sothbey's basın sözcüsü Matthew Floris, 'Sotheby's olarak iddiayı çok ciddiye alıyoruz. Sotheby's olarak çalıntı bir eserin bize gelmesini bizde istemeyiz" dedi.

İkinci çininin satılması önlenemedi

Takkeci İbrahim Ağa Camisi'nden 1500'lü yıllarda çalındığı iddia edilen ikinci çini karonun iadesinde zorluk çekiliyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü üzüm salkımlı çini karonun satışını durdurmayı başaramadı. Çini karoyu takip eden Vakıflar Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu, müzayedede tarihi çininin satılmadığını tespit etti. Bu çini karonun iadesi için girişimler devam ediyor. Bu arada Eyüp Sultan Camisi'ne ait olan çininin bir benzerinin Paris'teki Pescheau - Badin müzayede evinde geçen yıl tespit edildiği, satışın durdurulup eserin geri alınması için eseri müzayedeye koyan kişiye dava açıldığı öğrenildi.

'Bütün çalındı, tek tek satışta'

Türkiye'nin tarihsel ve kültürel mirasının korunması ve kaçırılan eserlerin geri getirilmesi konusunda yıllarca süren araştırma ve çalışmalar yapan, "Karun Hazinesi" ile "Elmalı Definesi"nin iadesinde öncü rol alan Cumhuriyet Gazetesi yazarı Özgen Acar, çinilerin öyküsünü şöyle özetledi: "Eserin satışının durdurulması istendi. Tek bir parça önemli değil gibi görünüyor. Ancak, Eyüp Sultan'dan çalınma işi bir bütün olarak yapıldı. Bütün söküldü ve götürüldü. Çini parçalar zaman içinde tek tek satıldı. Yani, tek tek toplamak bir bütün oluşturma açısından önemli. Ben, bu çininin satışının yapılacağını önceden Kültür Bakanlığı'na bildirdim."