Türkiye'nin sesi AKM'de

Ünlü Guitar Player'ın iki sayfa ayırdığı Erdem Helvacıoğlu için bu dergide yer almak bir rüyanın gerçeğe dönüşmesi gibi: "Dergiyi elime aldığımda dergiye üye olduğum gençlik günlerini hatırladım."

Yeni albümü 'Altered Realities' yurtdışında çok iyi eleştiriler alan Erdem Helvacıoğlu, İstanbul Bienali'ne de AKM'yle ilgili bir ses enstalasyonuyla katılıyor. Helvacıoğlu, 'AKM'nin arşivindeki kayıtları dinlerken sanki Türkiye'nin işitsel tarihini duydum' diyor


Erdem Helvacıoğlu, elektronik müzik ve ses tasarımcılığının dünyaca tanınan isimlerinden. 'Yurtdışında Türkiye'den daha çok tanınıyor' dersek yanlış olmaz. 1975 Bursa doğumlu Helvacıoğlu'nun yeni albümü 'Altered Realities', ABD'nin en prestijli plak şirketlerinden New Albion etiketiyle yayımlandı. All About Jazz dergisinin 'Çığır açıcı', Vintage Guitar dergisinin 'Devrimci' gibi sıfatlarla nitelendirdiği albümle ilgili ünlü Guitar Player dergisi de iki sayfasını Helvacıoğlu söyleşisine ayırdı. 20 yıldır müzikle uğraşan, iyi bir gitarist olan Helvacıoğlu, Robert Koleji ve YTÜ Endüstri Mühendisliği bölümünün ardından İTÜ MİAM'da ses mühendisliği eğitimi gördü. Geçen yıl FIFA 2006 Dünya Futbol Şampiyonası için özel bir beste hazırlayan Erdem Helvacıoğlu, şu sıralar devam eden İstanbul Bienali'ne AKM'nin dünü, bugünü ve geleceğiyle ilgili 'Sessiz Duvarlardaki Hatıralar' adlı ses enstalasyonuyla katılıyor. Helvacıoğlu'yla bienal işini ve albümünü konuştuk.

İstanbul Bienali'nde yer alma sürecinden bahseder misin?
Bienalden yaklaşık bir sene önce bir görüşme talebi geldi. Bu ilk görüşmede bienal kapsamında üç adet ses enstalasyonuna yer vermek istediklerini belirttiler. Bu üç işten birisini de benim yapmamı uygun görmüşler. Ben tabi ki hemen kabul ettim bu teklifi. Sao Paolo ve Venedik ile birlikte anılan, dünyanın en önemli üç bienalinden biri olan İstanbul Bienali'nde yer almak çok heyecan verici gerçekten. Ayrıca bir ses enstalasyonu ile yer almak daha da heyecan verici. Sonra küratör Hou Hanru ve bienal ekibi ile birçok toplantı yaptık. İlk olarak kısa ve basit bir mekân sesi olarak planlanan eser, üzerinde çalışmaya devam ettikçe uzun ve kapsamlı bir hal almaya başladı. Yaz boyunca süren yoğun bir çalışmanın ardından, halen AKM'de sergilenmekte olan ses enstalasyonum son halini aldı.

Bienaldeki performansını kendi kelimelerinle nasıl tanımlarsın?
Bienaldeki eserin adı 'Sessiz Duvarlardaki Hatıralar'. Beş bölümden oluşan 58 dakikalık, sekiz hoparlör için tasarlanmış bir ses enstalasyonu. AKM'de büyük fuayede 4 Kasım'a kadar yer alacak. Eser, AKM'de şu ana kadar yapılan gösterilerin kayıtlarını, mekânın bugünkü sesini ve çeşitli kişilerle AKM hakkında yapılan röportajların ses kayıtlarını ve tüm bu kayıtların proses edilmiş örneklerini içeriyor. Eser, bir anlamda AKM üzerinden Türkiye'nin dününü, bugününü ve geleceğini sorguluyor.

AKM gibi bir imgeyle müziğini birleştirmek veya AKM'yi müzikalize etmek nasıl bir deneyimdi?
AKM ile ilgili böyle kapsamlı bir iş yapmak rüyaların gerçek olması gibi bir şey. Bence İstanbul'da, hatta belki tüm Türkiye'de tarihi, mimarisi, görselliği ile en ilginç ve çarpıcı kültür merkezlerinden biri. Eser için çalışırken özel izinle AKM'nin ses arşivine girme şansını elde ettim. 30 senelik kayıtları dinlerken, sanki Türkiye'nin işitsel tarihini de duymaya başladım. Bundan sonra AKM gibi, dünyanın başka yerlerinde simge olmuş tarihsel mekânlar için de yeni eserler üretmek istiyorum.
Son albümün 'Altered Realities' ABD'nin prestijli plak şirketlerinden biri New Albion etiketiyle yayımlandı. Alanında otorite kabul edilen Guitar Player dergisi de sana iki sayfa ayırdı.
'Altered Realities' albümü yayımlandıktan sonra yurtdışı basınından gerçekten çok büyük bir ilgi gördü. All About Jazz dergisi 'Çığır açıcı', Vintage Guitar dergisi 'Devrimci' gibi sıfatlarla adlandırdı albümü. Bu dönemde Guitar Player dergisinin editörlerinden Barry Cleveland benimle bağlantıya geçti. Albümü çok beğendiğini ve röportaj yapmak istediğini belirtti. Bu beni çok heyecanlandırdı tabii. Bir haftalığına Istanbul'a geldiği bir dönemde Barry ile tanıştık. İlk önce ben ona dergi için yaptığı özel röportajlar hakkında sorular sordum. En son olarak David Torn, Andy Summers gibi efsane gitaristler ile yaptığı röportajlardan bahsetti. Red Hot Chili Peppers grubunun turne otobüslerinden, John Frusciante'nin plak koleksiyonundan konuştuk. Daha sonra stüdyomda uzun bir röportaj gerçekleştirdik.
Yaptığımız bu röportaj derginin eylül 2007 sayısında yer aldı. Düşün, dünyanın en çok satan, en prestijli gitar dergisi, kapağında RUSH grubu gitaristi
Alex Lifeson var ve senin için iki sayfa ayrılmış! Dergiyi elime alıp, kendi röportajıma baktığımda aklıma dergiye üye olduğum gençlik günlerim geldi.
O zamanlar heyecanle gitaristleri, gitar ekipmanını dergiden takip eder, dergide yer alan her şeyi detayına kadar okurdum. Guitar Player'de yer almak bir rüya idi benim için ve gerçek oldu.

Biraz da 'Altered Realities'den bahsedelim. Bu albüm senin için ne ifade ediyor? Hangi duyguları, hangi olayları, hayatın hangi periyotlarını yansıtıyor?
'Altered Realities', benim için çok özel ve kişisel bir albüm. Akustik gitar ve 'live electronics' (canlı ses işlemleri) öğelerini şu ana kadar duyulmamış veya pek denenmemiş şekilde birleştirmeye çalıştım. Çok çeşitli tınıları ve sinematografik özelliğinden dolayı dinleyicinin zihninde birçok farklı resmi, olayı ve duyguyu canlandıran bir albüm bu.
'Altered Realities' ABD'de basıldı, satışa çıktı, oldukça iyi tepkiler aldı. Türkiye'de ise hâlâ satışı yok.
Sanıyorum bu ay içinde Türkiye'de de yayımlanacak. Avrupa distribütöründe oluşan bir anlaşmazlıktan ötürü bir gecikme oluştu ne yazık ki. Yerli piyasa için lisanslanmayacak, yabancı albüm statüsünde satılacak. İstanbul'da yaşayan bir Türk besteci olarak, aralarında John Cage, Harold Budd'ın da bulunduğu inanılmaz bir kataloğa sahip, dünyanın en saygın plak şirketlerinden New Albion'dan albüm yayımlamak tabii ki çok gurur verici bir olay. Ancak yaşadığım ülkeye albümümün ithal bandrolü ile gelecek olması bir yandan da çok ironik bir durum tabii ki.

Müzikle sadece besteci-icracı olarak değil, profesyonel yapımcılık ve mühendislik kanadıyla da iç içesin. Müzik teknolojileri eğitimi sana neler kattı?
Bugün müzik teknolojisini bilmek bir besteci için en büyük avantaj. Bu eğitim sayesinde prodüksiyon ve onu oluşturan tüm öğeler hakkında yorum yapma yeteneğiniz gelişiyor. Artık çağdaş müzik, bestecilerin yarattığı kişisel özel ses dünyalarına göre tanımlanıyor. Bir eserin çok doğru bir zamanında yer alan ilginç bir tını, virtuoziteden çok daha fazla önem taşıyor. Hayat nasıl değişiyorsa, müzik de öyle ve bu değişen uluslararası müzik dünyasında teknolojiyi bilmek artık çok önemli.

Yurtdışında hatırı sayılır başarılara imza atıyorsunuz, Türkiye'den daha çok tanınıyorsunuz. Burada hak ettiğin ilgiyi bulamamak, anlaşılamamak gibi dertlerin var mı?
Açıkçası ben, kendimi nasıl daha çok geliştirebilirim, uluslararası arenada daha neler yapabilirim, hangi sanatçılar ile ortak projeler geliştirebilirim bunlar üzerinde kafa yormaya çalışıyorum. Mesela, dünyanın en önemli çağdaş müzik topluluklarından Bang on a Can tarafından sipariş edilen yeni eserimin prömiyeri Şubat 2008'de New York'ta yapılacak. Mayıs 2008'de de New York Carnegie'de başka bir prömiyerim var. Ben bu tip uluslararası önem taşıyan, özel projelerin sayısını artırma peşindeyim açıkçası. Umarım uluslararası başarılarım Türkiye'de yakın gelecekte daha çok duyulur ve anlaşılır.

'Altered Realities' albümünü internette www.newalbion.com/NA131/ web sitesinde dinleyip, sipariş edebilirsiniz.