GİDEREK ŞİŞMANLIYORUZ DİKKAT!

Hem yasaklanan Sibutramin etkin maddesi içeren zayıflama ilaçları, hem de 250 kiloluk Bülent Tigin’in mide kelepçesi ameliyatından sonra yaşanan talihsiz ölümü gündemdeydi. Bu hafta zayıflama ilaçları, diyet ve şişmanlık cerrahisini masaya yatırıyoruz. İşte merak ettiğiniz soruların cevapları...

Yavaş yavaş zayıflamak en iyisi

Yöntem ne olursa olsun, hedef belirleme herhangi bir obezite tedavi planının önemli bir parçasıdır. Bir kişi sıhhi ya da estetik nedenlerle zayıflamak isteyebilir. Kilonuzun yüzde 5’inden kurtulmak bile sağlığınıza önemli katkı sağlar. Haftada yarım kilo, birey için rahat ve güvenli bir zayıflama sağlayabilir. Bu bir yılda 12 kg. demektir. Yavaş zayıflama çok daha sağlıklıdır, çünkü hızla kaybedilen kilolar çoğunlukla hızla geri alınır. En doğru yöntem seçiminde kilonuz, yaşınız, genel sağlık durumunuz, varsa ilaç kullanımı tercihlerinize göre hekiminizin önerisi belirleyicidir. Bazen birden fazla yöntem kullanılır.

Diyetinizi programlarken seçimlerinize dikkat edin

Protein ve yağca zengin, karbonhidatça kısıtlı diyetler giderek daha popüler hale gelse de, uzun vadede başarılı zayıflama, gıda içeriğinden çok, tükettiğinden daha az kalori almakla ilişkilidir.
* Diyet yerine, sevdiğiniz ve sevmediğiniz yiyecekleri gözden geçirin, kendinize özel bir beslenme tarzı yaratın.
* Besinlerinizi çeşitlendirin.
* Tüm yağlar kötü değildir. Poliansatüre ve monosatüre yağlar kalbe yararlıdır. Fındık, tohum zeytinyağı, kanola gibi yağ kaynakları sağlıklı beslenmede önemlidir.
* Beyaz pirinç ve beyaz ekmek yerine kahverengi pirinç ve tam buğday ekmeği gibi kepekli tahıllar seçin. Tam tahıl gıdaların besin maddeleri, işlenmiş ürünlere kıyasla daha zengindir. Bunlar daha yüksek lif oranı içerir ve bu nedenle vücut tarafından daha yavaş emilir, açlık ve yeme isteğine yol açan insülinin ani yükselmesine neden olmaz.
* Günde 5 kez çeşitli meyve ve sebze kürleri * gulayın. Çeşitlendirmek önemlidir.

Egzersiz

Egzersizle yağ dokusunun eritilmesi ve kas dokusunun artırılması kalori kaybı kadar, önemlidir. Baştaki 30 dk’lık yürüyüşler, giderek uzatılmalı ve haftada 5 güne çıkarılmalıdır. Egzersiz ayrıca iştahı azaltır, tip 2 diyabet riskini ve kötü kolesterol oranını düşürür, duygusal yeteneği geliştirir ve uykuyu düzene sokar.

Çevresel faktörler

Şehir hayatı çoğumuz için hareketsiz yaşamı teşvik eder. Otomobil kullanımı, büro faaliyeti, televizyon izlemek, bilgisayar günlük yaşantımızı kuşatır.
Günlük etkinliği artırmak için atılabilecek basit adımlar vardır:
* Asansör yerine merdiven kullanın.
* Otoparkın uzak ucuna park edin, ofise yürüyün.
* Ulaşımda toplu taşım aracı kullanıyorsanız bir durak erken inin.

Tıbbi tedavi yöntemleri

Sağlığı tehdit eden obezite durumlarında tıbbi tedavi gerekebilir. Bu tür tedaviler mutlaka bir hekim tarafından yapılmalıdır.

Akupunktur

Diğer agresif tedavilerden önce başvurulabilecek bir yöntemdir. Akupunktur tedavisinin yetkin bir hekim tarafından gerçekleştirilmesi önemlidir. Ülkemizde artık bazı tıp fakültelerinde akupunktur polikliniği mevcuttur. Zararsızlığı da göz önüne alındığında ilk seçenekler arasında öne çıkıyor.

Reçeteli ilaçlar

Hiçbir ilaçtan mucizevi sonuçlar beklememek gerektiği akılda tutularak, diyet ve yaşam tarzı değişikliklerinin kilo kaybında başarısız olduğu durumlarda denenebilir. İlaçlar ya bazı yağların emilimini engelleyerek (Orlistat) veya doygunluk hissi yaratarak (Sibutramin) etki gösterirler. Sibutramin, yan etkileri nedeniyle AB ve ülkemizde yasaklanmış olup, FDA tarafından kan basıncı ve kalp hastalığı için uyarı konmasına karar verilmiştir. Ayrıca ağız kuruluğu, kabızlık, baş ağrısı ve uykusuzluk gibi belirtilere neden olabilir. Orlistata bağlı ishal, diyabetli hastalarda kan şekerinde düşme, şişkinlik gibi belirtiler görülebilir.

Takviye ürünler

Pek çok tezgah üstü ürün yağın hızlı yakılması ya da açlığın azaltılmasında etkililik iddiasıyla satılıyor. Bu ürünlerin bir bölümü ciddi yan etkilere yol açabilir. Klinik araştırmaları bulunmadığından risk/yarar profilleri iyi bilinmiyor. Müshil olarak kullanılan bazı ürünler, potasyum kaybına yol açabilir.

Cerrahi tedavi

Tüm diğer seçeneklerin başarısız ya da sakıncalı olduğu ölümcül obezitede cerrahi seçeneklere başvurmak zorunlu olabilir.
Potansiyel adaylar:
* 40 veya daha yüksek bir Vücut Kitle İndeksi’ne (VKİ) sahip olanlar.
* İdeal kilodan 50 kg daha fazla erkekler, 40 kilo daha fazla kadınlar.
* VKİ 35 ve 40 arasında olup, tip 2 diyabet, uyku apnesi veya kalp hastalığı olanlar.
Farklı cerrahi yöntemlerin tümü ya emilimi engelleyici, ya kısıtlatıcı, bazen de her iki yöntemin kombinasyonu şeklindedir.
Mide by-pass’ı (emilimi engelleyici) yöntemler sindirim sisteminin çalışma şeklini değiştirir.
Midenin zımbalanması (kısıtlama) yönteminde ise sindirim fonksiyonu bozulmaz, ancak mide hacmi ciddi şekilde azaltılarak yiyecek miktarı kısıtlanır.

Riskler: Her iki yöntemin de enfeksiyon, kan pıhtısı, akciğer sorunları, ülser kanaması ve safra taşı oluşumu gibi riskleri vardır.

Fazla kiloların neden olduğu hastalıklar

* Yüksek tansiyon * Diyabet * Kalp hastalığı
* Osteoartrit * Uyku apnesi ve solunum problemleri * Kanser * Metabolik sendrom * Psikososyal etkileri

Obezitenin ölçütü: VKİ

Kiloluluk durumunun bilimsel ölçüsü vücut kitle indeksidir. Vücut kitle indeksi (VKİ), vücut ağırlığı (kg), boy uzunluğunun (m) karesine bölünerek hesaplanır.

20 yaşlarında birinin VKİ ve vücut ağırlığı değerleri

VKİ Kilo
20-25 İdeal
25-30 Kilolu
30-35 Obez
35-45 Sağlık açısından önemli
45-50 Aşırı obez
50 ve üstü Morbid (ölümcül) obez