Çocuklarla tatile özel hazırlık

Çoluk-çocuk, ailece bir sömestr tatili yapmaya hazırlanıyorsanız Dr. Gülnihal Şarman'ın uyarılarını dikkate alın: Uçakla yolculuk yapacaksanız sabah saatlerini seçin, arabayla yolculuk yapacaksanız ateş düşürücüyü unutmayın.....

Klinilk Çocuk ve Genç Sağlığı Merkezi hekimlerinden Yenidoğan ve Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülnihal Şarman, tatilde çocuklarıyla yolculuğa çıkacak ailelere yönelik soruları yanıtladı:

* Tatil yerinin seçiminde nelere dikkat edilmeli?
Öncelikle çocuklara uygun bir ortam seçmeniz gerekir. Çocuklarınız ilkokul çağından küçüklerse, otel seçimi çok önemlidir. Otellerde mönü seçenekleri sunulmalı. Çocuklarınızın ağızlarına asla koymayacakları, karmaşık mönüler değil, seçeneklerin sunulduğu açık büfeleri tercih etmelisiniz. Örneğin sabah kahvaltısında yumurta seçenekleri olmalı; rafadan sert yumurta, sahanda yumurta, omlet çeşitlerinin olması onlara son derece çekici gelecektir. İştahsız ve çok seçen bir çocuğun kendi omletini hazırlatması son derece keyif verecek, evde yemediği kadar tatilde yemekten zevk almasını sağlayacaktır. Yumurta ile verdiğimiz bu örnek diğer tüm öğünler için de geçerlidir... Eğer açık büfe seçenekleri yoksa, ısmarladığınız yemeklerin çoğu sofraya geldiğinde çocuğunuz burun kıvırır, siz de sinirlenirsiniz...

DÖRT YAŞINDA KAYAK BAŞLAR
* Çocuklar kaç yaşından itibaren kayak kayabilir?
Daha neredeyse 'dayday' durmayı yeni öğrenen İsviçreli bebeklerin ayaklarına 2 yaşındayken kayaklar takılmakta, 3 yaşındaki İsviçreli bebekler ise sizi bile kıskandıracak kıvraklıkla kayabilmektedirler. Onların anne-babaları hatta anneanneleri de öyle öğrenmiş bu sporu... Türkiye'de kayak okulları 4-5 yaşından önce çocukları kabul etmez. Çocuğun talimat alabileceği, yeni bir grupta birey olarak davranabileceği, öğretmeni dinleyip uygulayabileceği en uygun yaş budur. Tatilde geçirdiğiniz her gün, çocuğunuz kayağa daha fazla alışacaktır.

* Çocuğu kış tatillerinde nasıl giydirmeli?
Eğer soğuk iklime alışık değilseniz mutlaka yanınıza kalın kıyafetler almalısınız. Kayak ve kış tatillerinde en önemli nokta kat kat giyinmektir. Güneşli bir havada katlar azaltılmalı, hava soğuduğunda, soğuk ve su geçirmeyen bir mont giyilmelidir. Donma özellikle 'uçlardan' olacağından, parmak uçları da kapalı olan eldiven, kalın çoraplar ve gerekirse de burnu kapamak üzere boyunluk veya kaşkol giyilmelidir. Çocuklara bu önlemler anlatılmalıdır. Üşümede hangi bölgelerin kapanması gerektiğini kayak yapan her çocuğa yaşına uygun bir dille anlatmak gerekir.

DİKKAT! KIŞ GÜNEŞİ YAKAR
* Dağda güneşe dikkat!
Kış tatilinde en beklenmedik kaza güneş yanıklarıdır. Güneş ışınlarının beyaz kardan her yönden yansıması nedeniyle karda güneş yanıkları çok sık olur. Örneğin biz çocuklarımızla gittiğimiz bir kayak tatilinden ikinci derecede güneş yanığı ile dönmüştük! Bu hem çok ağrılı hem de cilt kanseri için ileride sakıncalı olacak bir durumdur. Çocukların yüz, ense ve boyunlarına, dışarı çıkmadan yarım saat önce güneş koruyucu krem uygulamak gerekir. Bulutlu günlerde bile bunu yapın. Güneş koruyucu kremin koruma faktörü 40-50 SPF (sun protection factor) olmalı.

* Çocuklar uçak yolculuğundan sonra hastalanabiliyorlar. Sizce uçuştan rahatsız olmadan tatilini geçirmesi için nasıl önlem alınmalı?
Uçuşların çok kalabalık olmadığı saatleri tercih edin. Uçak temizliği gece yapıldığından sabah uçuşlarını tercih edin. Ellerinizi sık sık yıkayın; yanınızda antibakteriyal özelliği olan ıslak mendillerden bulundurun. Yakınınızda nezleli bir kişi oturuyorsa ve başka boş yerler varsa koltuğunuzu değiştirin. Kulak ağrısını önlemek için kalkış ve inişlerde çocuğunuza sakız verin, rahatlatır.

Araba koltuğunun kemerlerini ve otomobildeki emniyet kemerini takın.

* Atıştırmak için yiyecek, su, ilk yardım çantası ve çocuğunuzun kullandığı ilaçları yanınıza alın.

* Sıcak havalarda seyahat ederken arabanızın klimasını çocuğunuza gelmeyecek şekilde çalıştırmanızda sakınca yoktur.

* Çocuğunuzu her zaman arka koltuğa koyun. Çünkü orası en sık çarpma şekli olan kafa çarpmaları için en uzak ve en güvenli yer.

* Yolculuğa çıkarken ateş düşürücü şurup, böcek sokmasına karşı krem, koruma faktörü en az 30 SPF (bebekler için 40-50 SPF) olan güneş kreminizi yanınıza almayı unutmayın.

Klinilk Çocuk ve Genç Sağlığı Merkezi Uzman Dr. Pınar Dayanıklı, çocukların hangi sporlara yönlendirilebileceğine dair soruları yanıtladı:

* Spor seçimini çocuğun kendisine bırakmak doğru mudur?
Çoğu çocuk, seçim kendisine bırakıldığında; ruhsal yapısına ve kişiliğine uygun bir spor dalını seçecektir. Eğer seçtiği spordan memnunsa, çocuğunuz hem fiziksel hem de duygusal olarak bundan faydalanır. Babasının zoruyla futbol takımına giren bir çocuk ise, kendine güvenini tam oturtamaz. Utangaç, sessiz bir çocuğu 'diğer erkek çocuklar' gibi olmak için bir takıma sokmak doğru bir yol değildir!

TAKIM OYUNU ÖNEMLİ
* Takım oyunlarının, çocukların sosyal gelişime katkısı bireysel sporlara göre daha mı fazladır?
Arkadaşlar tarafından kabul görmek, büyüyen çocuklar ve ergenler için çok önemlidir. Bir takımın oyuncusu olmak bu yüzden önceliklidir. Futbol, basketbol gibi takım sporları böyle çocukların sosyal gelişimine; tenis oynamaktan çok daha fazla katkıda bulunacaktır. Dayanıklılık sporları olan yüzme ve atletizm, kontakt sporlardan daha güvenlidir. Takım oyunları, çocuğunuzun ergenlik dönemindeki sosyal gelişimine katkıda bulunurken, kişisel sporlar daha uzun vadede özgüven sağlar. Özetle spor, çocuğunuzun hem hoşlanacağı bir aktivite, hem de birşeyler öğrenme aracı olmalıdır. Ailenin doğru yönlendirmesi ise ailenin işe karışmasından daha yararlıdır!

KISA KONÇLU İYİDİR
* Çocuğa spor ayakkabı seçerken nelere dikkat etmek gerekir?
Kısa konçlu ayakkabılar, basketbol ayakkabılarından daha güvenlidir. Uzun süre koşarak oynanan sporlarda (jogging) topuğun iyi yerleştiği rahat bir ayakkabı şarttır. Çocuğunuz sert zeminde koşuyor (basketbol sahası gibi) ve topuk ağrısından yakınıyorsa, ayakkabının topuğuna yumuşak bir destek yerleştirilebilir. Bu destek, gelişmekte olan kemiklerin zarar görmesini engeller. Genellikle gelişmekte olan çocuklar sert zeminde uzun süre koşmamalıdırlar. Çim veya toprak zemin bu iş için daha uygundur. Ayak bileğinde daha önce bir hasar olmuşsa, yüksek konçlu ayakkabılar ve bileğin sarılması koruyucu olabilir..

* Çocuklar spora nasıl hazırlanmalı?
Forma girmek için oyuna çıkmaktansa, oyuna çıkmadan forma girmek her zaman daha doğrudur! Bu, çocukları özellikle ilgilendiren bir sözdür. Yarışmalı sporlarda 3 hafta öncesinden hazırlanmak gerekir. Vaktinden önce çok yüklenmek, kas ağrıları ve kas zedelenmesiyle sonlanır. Ergenlik öncesi ve ergenlik yıllarında çocukların kemikleri, kaslarından daha hızlı büyür. Bu yüzden önceden stretching denen kas gerici ve gevşetici hareketleri yapmak çok önemlidir. Oyundan on dakika önce, gün içinde ise birkaç kez onbeş saniyelik germe hareketleri genç sporcu için çok önem taşır. Bu hazırlıklar çocuğunuzun kaslarının zarar görme riskini azaltır ve atletik performansını artırır.

* Özellikle yarıyıl tatilinde alınan kilolar çocuğun takıma uyumunu bozabiliyor. Kilo kontrolü için ne gibi önlemler almak gerekir?
Takıma uyum nedeniyle uygulanan kısa süreli diyetler çok büyük sorundur. Kilo, vücutta iki bölümden kaybedilir: Kas ve yağ... Büyüyen çocuklardaki kilo fazlalığı yağdan kaybedilmelidir. Çocukların çoğunda, vücudun yüzde 5 ila 10'unda yağ fazlası olduğundan, bu miktarda kilo kaybı güvenlidir. Obez bir çocuk daha fazla verebilir, zayıf bir çocuk için bu miktar bile fazla olabilir. Büyüyen çocukta kilo kaybı kısıtlayıcı bir diyetle değil, hareketle yakılan kalorilerle gerçekleşmelidir.