Gebelik reflüsü

Hamileliği sırasında midesinde veya göğüs kemiği arkasında yanma-ağrı hisseden anne adaylarına ilk söylenen; ’Bebeğin saçları çıkıyor’ cümlesidir.

Bu yaklaşım nereden geliyor bilinmez ama suçlunun bebeğin saçları değil, gebelik reflüsü olduğu kesin.

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Ege Reflü Çalışma Grubu Koordinatörü Doç. Dr. Serhat Bor, gebelik reflüsü ile ilgili bilgiler verdi...

* Gebelik reflüsü nedir?

Reflü, asit başta olmak üzere ’mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu göğüs kemiği arkasında, yukarı yükselen yanma veya ağza acı-ekşi su, yemeklerin gelmesi’ olarak tanımlanır. Gebelik dışında reflü sorunu olmayanlarda ise, sadece bu dönemde ortaya çıkan sorunlar gebelik reflüsü olarak kabul edilir. Gebelik dışı reflüde sık görülen ses sorunları, farenjit, öksürük gibi yandaş bulgulara gebelerde fazla rastlanmaz. Yakınmalar genellikle doğum ile birlikte hemen kaybolur.

ŞİKAYETLER SIK GÖRÜLÜYOR
* Sık görülen bir durum mudur? Yabancı yayınlarda görülme oranı yüzde 30-80 arasında bildirilir. İzmir’de yapılan bir çalışmada anne adaylarının yarısı yukarıda sıralanan yakınmaları haftada bir veya daha fazla yaşadığını belirtmiş.

* Gebelik reflüsü neden olur?
Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması için mideyi yemek borusundan ayıran kapağın iyi çalışmaması gerekir. Annenin büyüyen karnının artırdığı karın içi basıncının etkisiyle, mide içeriği mekanik olarak yukarı itilirken, gebelikte artan hormonlar yüzünden yemek borusu alt ucundaki kapak da açık kalmaya başlar.

* Tanı için bebeğe riskli işlemler gerekir mi?
Hayır. Reflü tanısı sadece yakınmalarla koyulur. Sadece hekimin belirleyeceği çok özel durumlarda endoskopi önerilir ki, bu işlemin de bebeğe herhangi bir zararı olmaz.

* Tedavisi var mı?
Pratik hekimlikte gebelik gidişinde hiç ilaç kullanılmaması eğilimi ağır basar. Anne adayları da bunu (bazen gereğinden de fazla abartarak) kabullenir. Fakat gebelik reflüsü kader ve katlanılması gereken bir hastalık değildir. Bugün özellikle hamileliğin üçüncü ayı bittikten sonra bebeğe zararsız ve reflüye etkili tedaviler vardır. Bu etkili tedavilerin kullanılması anne adaylarının yaşam kalitesini artırır. Yıllarca gebelik reflüsü masum bir durum olarak kabul edildi. Doğum yaptıktan sonra tamamen ortadan kaybolacağı varsayıldı. Bizim İzmir Bornova’da yaptığımız çalışmada 1180 kadını inceledik. Hiç hamilelik döneminde reflüsü olmamışsa, bugün reflü olma olasılığı yüzde 5.5, eğer ikiden fazla gebeliğinde reflüsü olmuşsa, bugün için reflü olma olasılığı yüzde 40’a yükseliyor.

GENETİK GEÇİŞLİ OLABİLİR
* İlaçlar bebek için zararlı mı? Tüm ilaçların doktora danışılması gerektiğini hep söyleriz (ve bu çoğu kere hastalar tarafından göz ardı edilir!) fakat hamilelik sırasında kullanılacak ilaçların mutlaka hekim tarafından verilmesi gerekir. Reflü tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar hamilelikte kullanılmaz. Kullanılması güvenli ilaçlar da yakınma şiddetine göre belli bir sırayla verilmelidir.

* Hastalık genetik midir?
Son yıllarda hastalığın nedenleri gittikçe daha fazla ilgi çekmeye başlamıştır. Örneğin, tek yumurta ikizlerinde reflü sıklığı çift yumurta ikizlerinden daha fazla. Bu nedenlerle, bir genetik eğilimden söz edilmekle birlikte hassas anne babaları heyecanlandırmamak için genetik yükün çok da önem taşımadığı, sadece risk faktörlerinden birisi olduğu vurgulanmalıdır. Reflü hastalığında genetik eğilim oldukça azdır.