Nezle deyip geçmeyin

Endoskopik sinüs cerrahisi, rinoplasti (Fonksiyonel ve estetik burun cerrahisi), burun ve sinüs hastalıkları, burun ve sinüs tümörleri ile uvulopalatofaringoplasti (Horlama ve OSA cerrahisi) de bunun içinde. Hacettepe Üniversitesi KBB Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Metin Önerci, uluslararası namlı bir rinolog.

Öyle ki hem Türk Rinoloji Derneği Başkanı, hem de Avrupa Rinoloji Derneği Başkanı. Ve de 6 bin üyeli Uluslararası Rinoloji Derneği IRS’nin 8 yıllığına seçilen genel sekreteri. Ne de olsa, 1897’de Türkiye’nin ilk rinoloji kitabı "Emraz-ı Enfiyye Ve Bel’umiye-i Enfiyye"yi yazan Hekimbaşızade Doktor Muhiddin’in torunlarından... 1955 Mardin doğumlu Metin Önerci, 1979 Hacettepe Tıp mezunu. Eşi Semra Önerci ise, ODTÜ Kimya Mühendisliği ’nibitirdikten sonra ODTÜ Çevre Mühendisliği’nde mastır yapmış. İki kızlarından büyüğü olan Özlem, Başkent Tıp’ta 5. sınıf öğrencisi. Zeynep ise Hacı Ömer Tarman Anadolu Lisesi 2. sınıfta. Bu kadar bilgiden sonra, tatlı tatlı girelim asıl konumuza... Doktor, hastasını uyarmış: "Bu uyku haplarını almaya devam ederseniz, sizde alışkanlık yaratır." Hasta gülmüş; "Doktor Bey, ben bu hapları otuz yıldır alıyorum, alışkanlık yaptığını daha hiç görmedim."

İstanbul’da kar diz boyu, Ankara desen ondan daha beter. Her yerde kar var, nezle, griple birlikte. Metin Önerci hocayla konuşmanın tam mevsimi.

Alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Burnun tanımı bu kadar basit midir? Nedir zavallının nezleden, gripten çektiği.

- Burun çok mükemmel bir şekilde yaratılmış, her derde deva bir organdır. Tüy hücreleri, geçen havayı filtre edip temizler, ısıtır ve nemlendirir. Burundan giren hava arkaya giderken vücut ısısına uygun hale getirilir. Bunun içindir ki, normalde nefes burundan alınıp verilir. Ağızdan nefes alanlarda ağız kuruması, akciğer hastalıkları, boğaz ağrıları daha sık olur. Burun, akciğerlerin açılmasını sağladığı için, ağızdan nefes alınınca yeteri kadar hava girmez. Nezle, özellikle bahar ve kış aylarında görülen virütik enfeksiyonlardır. Bunun tedavisi için antibiyotik kullanılması asla doğru değildir.

7 GÜN 1 HAFTA SÖZÜ

"Nezle tedavi olursa 7 günde, tedavi olmazsa bir haftada geçer" sözü doğru mu hocam?

- Gerçekten çok doğrudur. 7 günde geçmeyen nezle durumlarında hastalık sinüzite değişmiş olabilir. Hapşırmak burnu temizleme refleksidir, vücudu korur. Bir de "A Grubu Beta Hemolitik" denen streptokok bakterilerin yaptığı hastalıklar vardır. Özellikle kış aylarında, kapalı ortamlarda bir arada bulunanlarda boğaz iltihaplanmalarına neden olur. Streptokoklar, solunum yollarından havayla çıkan damlacıkların insandan insana geçmesiyle bulaşır. Genellikle 5-15 yaş arasındaki çocuklarda hastalık yapar. Çocuğun ateşi 38’e çıkar, yutkunma ve beslenmesi güçleşir. Streptokoklara bağlı boğaz iltihaplarını önlemenin kesin bir yöntemi yoktur. En doğrusu, bu rahatsızlığı olan kişilerle yakın temasta bulunmamaktır.

Bir de saman nezlesi var.

- Saman nezlesi, bahar aylarında çiçek tozlarına karşı alerjiden ileri gelen nezledir. Saman veya bahar nezlesi, su gibi burun akıntısı, hapşırma, kaşıntı ve burun tıkanıklığı yakınmaları ile ortaya çıkar. Ana babadan birinde saman nezlesi olan çocuklarda saman nezlesi olma ihtimali yüzde 30, her ikisinde saman nezlesi olan çocuklarda ise yüzde 60’tır. Saman nezlesi bahar aylarında görülür. Eğer nezle yıl boyu sürüyorsa bunun nedeni genellikle ev tozu alerjisidir.

SIK YAPILAN BİR YANLIŞ

Burun damlaları gerçekten masum ilaçlar mıdır?

- Uzun süre burun damlası kullanmak, burun damarlarının büzülmesini engelleyeceği için zararlıdır. Bu nedenle 5 günden fazla kullanmak sakıncalıdır, ayrıca bağımlılık da yapar. Bir başka yanlış da, serum fizyolojik dediğimiz damlanın sebil gibi kullanılması. Serum fizyolojiğin en önemli dezavantajı, Ph’nın burna uygun olmaması. Sürekli damlatılırsa burun mukozasını şişirir ve rahatsızlığın iyileşmesini engeller. Dünyada burun Ph’ıyla aynı olan serum fizyolojikler üretildi, henüz Türkiye’de yok. Bunu evlerimizde şöyle basit bir yöntemle hazırlayabiliriz. Bir bardak dolusu suya, bir çay kaşığı tuz, 1/3 çay kaşığı yemek karbonatı koyup karıştırın, bununla burnu yıkayın.

Ev tozu alerjisi olan çocuk için ne yapmalı

* Ev tozu alerjisi olan çocuklar için ne yapmalı?

- Yıl boyu süren nezle veya alerjiler genelde ev tozu alerjileridir. Bu çocuklar özellikle sabahları kalktıklarında çarşaf ve yorganlarından etrafa yayılan ev tozu nedeniyle hapşırırlar. Su gibi burun akıntısı, burun kaşıntısı ve burun tıkanıklığı hastaların esas şikayetleridir. Bu hastalarda ev ısısı 21 derece olmalıdır. Kalorifer üzerine nemli bir bez konulabilir ama, odada buhar yapılmamalıdır. Yerler halı ise her gün süpürmekte yarar var. Aslında halı yerine kilim tercih edilmesi daha doğru olur. Tüylü, pelüş oyuncak veya giysiler hastanın odasından uzaklaştırılmalıdır. Evde kuş, kedi, köpek gibi hayvanlar olmamalıdır. Kedi tüyünün 6 ay evde kalacağı unutulmamalı, evcil hayvanlar eve sokulmamalıdır. Haftada bir kez ıslak bezle toz alınmalıdır. Ayrıca, evde kuru çiçek, hasta odasında ise canlı çiçek de bulundurulmamalıdır.

Sinüziti önemseyin hayatınızla oynamayın

- Burun yanlarındaki sinüs adı verilen boşlukların iltihaplarına sinüzit diyoruz. Bu boşluklar, burun ve boğazın nemlendirilmesinde salgılarıyla önemli rol oynar. Bu salgılar sinüs ağızlarından buruna boşalırlar. İşte bu sinüs ağızlarının tıkanması sinüzite yol açar. Sinüzit, dünyada en sık karşılaşılan 3. hastalıktır. Sinüzit düzgün tedavi edilmezse, oluşacak bir beyin apsesi hastanın hayatına mal olabilir. Tıbbi tedaviyle düzelmeyen sinüzitlere ise cerrahi tedavi yapılır. Dürbün dediğimiz endoskoplarla burun içine girip, ortalama 45 dakikada sinüslerin ağzını kapayan dokuları alıyoruz. Halk arasında "acı kavun" adlı bitkinin burun içine uygulanmasının yararlı olduğu söylenir. Bitkinin dokular üzerinde kuvvetli bir büzme etkisi olduğu doğru ama, içinde ölümcül derecede alerjiye neden olabilecek maddeler var.

Geniz eti 3 yaşında iken alınmalı

Bir de çocukların geniz eti adlı dertleri var.

- Lenf bezleri de, bademcikler gibi gırtlaktaki lenf topaklarıdır. Bademcikler ağzın gerisinde, lenf bezleri ise gırtlağın en üstündedir. Her ikisi de vücuttaki enfeksiyonları filtre eder. Bunlar özellikle 3 yaşına kadar çok yararlıdırlar. Ergenliğe yaklaştıkça burun etleri (lenf bezleri) hemen hemen yok olur, bademcikler de fındık büyüklüğüne iner. Geniz eti, küçük yaştaki çocuklarda görülen ve tedavi edilmezse yüzde şekil bozukluğuna yol açabilen en önemli hastalıklardan birisidir. Yalnızca burun tıkanıklığına yol açmakla kalmaz, kulak iltihaplarına veya kulakta sıvı toplanmasına; akciğer sorunlarına yol açabilir. Geniz etinin alınması için en uygunu 3 yaştır. Gecikmeler yüz gelişimi üzerinde olumsuz etkide bulunur.