PERES'E 'ONE MİNUTE', BEŞİR'E, 'HOŞGELDİN'
AB, Sudan Cumhurbaşkanı El Beşir'in Türkiye ziyaretine tepki gösterdi. Dönem Başkanı İsveç'in bir yetkilisi, Türkiye'den "AB ile dış politika uyumluluğu içinde olunmasını" istedi. Dış basın, bu olayı "Türkiye'ye nota" şeklinde duyurdu...
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM), savaş suçlusu olduğu gerekçesiyle hakkında tutuklama kararı çıkarttığı Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir’in Türkiye’ye gelecek olması AB’de rahatsızlık yarattı. Dönem Başkanı İsveç’in Ankara Büyükelçiliği önceki gün Türk Dışişleri nezdinde AB adına girişimde bulunarak “Türkiye’nin davet kararını gözden geçirmesi” çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu üst düzey yetkilisi Philip Gordon, Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in Türkiye ziyaretine ilişkin, “Türkiye’nin Sudan hükümetine vereceği mesajın, ABD ve Avrupa’nın tutumuyla tutarlı olmasını umduklarını” söyledi.
Darfur bölgesinde Arap olmayan nüfusa ve Hıristiyan Afrikalılara yönelik soykırım yapmaktan sorumlu tutulan, bu nedenle Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı tarafından hakkında tutuklama kararı çıkarılan El Beşir’in 8 - 9 Kasım’da İstanbul’da düzenlenecek İSEDAK toplantısına katılacak olması üzerine İsveç’in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Urban Andersson, önceki gün Dışişleri Bakanlığı’na gitti. İsveç’in Ankara Büyükelçisi Christer Asp’ın yurtdışında olması nedeniyle Dışişleri’ne giden Andersson, Afrika Dairesi Genel Müdür Yardımcısı Munis Dirik ile görüştü. Andersson tarafından Türk Dışişleri Bakanlığı’na iletilen belgede de, AB’nin UCM’ye taraf olduğu, mahkemenin ilkeleriyle AB’nin ilkelerinin uyumlu bulunduğu belirtilerek “AB, katılım ortaklığının AB’nin ortak pozisyonu ve politikalarıyla uyumu da içerdiğini Türkiye’ye hatırlatır” denildi.
Türkiye’nin aday ülke olarak dış politikasını AB’nin dış politikasıyla uyumlaştırma taahhüdünde bulunduğu hatırlatılan belgede, Ankara’dan UCM’yle işbirliğine gitmesi istendi. AB, El Beşir’in ziyaretinden duyduğu rahatsızlığı da “AB, Türkiye’yi İslam Konferansı Örgütü toplantısına katılması için El Beşir’e yaptığı daveti gözden geçirmeye çağırır” ifadeleriyle gösterdi.
ABD Dışişleri Sözcüsü Ian Kelly de, liderlerin yaptıkları eylemlerden sorumlu tutulmaları ve Sudan’da olanların da hesabının verilmesi gerektiğini düşündüklerini belirtti. Türkiye’nin, El Beşir ile ikili bir görüşme olması halinde, bu tip konuları, hesap verme yükümlülüğünün ve Sudan’daki insani krizin ele alınmasının önemine dair konuları dile getirmesini beklediklerini ifade eden Kelly, davet konusunun ise “Türk hükümetinin karar vereceği bir husus olduğunu” kaydetti.
‘Nota değil’ açıklaması
Ziyaret dış basın tarafından “AB Dönem Başkanlığı, El Beşir’in Türkiye’ye gelmesi nedeniyle Türkiye’ye nota verdi” şeklinde duyurulurken, Dışişleri Bakanlığı akşam saatlerinde “Nota verilmesi sözkonusu değildir” dedi. Bakanlık açıklamasında “ İkili bir ziyaret söz konusu değildir. AB’nin ve müttefiklerimizin yaklaşımları tarafımızdan bilinmektedir. ”
Ağır suçlamalar
Uluslararası Ceza Mahkemesi, El Beşir'i;
- Darfur'daki sivil halka yönelik saldırıları yönetmekten,
- Bölgede işlenen cinayetlerden, tecavüz olaylarından,
- İnsanların zorla yerlerinden edilmelerinden,
- İşkenceden ve mağdurların mülklerinin yağmalanmasından sorumlu tutuyor.
UCM, tutuklama kararını hayata geçirme yetkisine sahip değil. Bu kararın hayata geçirilebilmesi için UCM'nin statüsünü ve yetkisini tanıyan ülkelerin mahkemeyle ciddi bir işbirliğine girmesi gerekiyor. Taraf ülkeler, El Beşir'i kendi sınırları içinde görmeleri halinde tutuklamak zorundalar.
Hangi ülkeye gitti hangisine gidemedi
El Beşir, hakkında çıkarılan tutuklama kararından sonra Eritre, Mısır, Libya, Katar, Suudi Arabistan, Etiyopya ve Zimbabve olmak üzere toplam 7 ülkeyi ziyaret etti. Bu ülkeler UCM'ye taraf değil.
Afrika Birliği, El Beşir’le ilgili kararın uygulanmaması konusunda ülkeler nezdinde girişimlerde bulunuyor. Botsvana, Brezilya ve Güney Afrika, ülkelerine gelirse tutuklama kararı alacaklarını bildirdi.
