SOL ÖLMEDİ AMA, BÖYLE TOPARLANAMAZ

CHP’li Kılıçdaroğlu’nun, “Türkiye’de sol sorunu var” sözlerini değerlendiren uzmanlar ve sol siyasetçiler, solun ölmediğini ama mevcut politikalarla da solun bir yere gidemeyeceğini düşünüyor...

CHP Grup Başkan Vekili Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Türkiye’de sol sorunu var” sözlerinden hareketle solda yeni partiye ihtiyaç olup olmadığı, solun ölüp ölmediği tartışma konusu oldu. TBMM dışındaki sol partiler, sol siyasete yeni bir soluk katmaya çalışan isimler ile siyaset bilimcileri şöyle konuştu:

‘Sol iktidara ihtiyaç var’
Süleyman Çelebi (DİSK Genel Başkanı): Sol hiçbir zaman ölmedi, yeterince kendisini sunmadı topluma. Sol kimliğinden farklı kimlikle toplum önüne çıktı. Günümüzde kitlesel bir sol parti iktidarına ihtiyaç var. Özgürlükçü hedefleri toplum yönetimine taşıyacak iktidar özlemi, toplumsal kitlenin ortak talebidir. Buna giden yol buluşma noktalarında omuz omuza olmaktır. Üstelik sol bu konuda tecrübelidir. Mahalle ve varoşlardaki başarılar hatırlardadır. Bugün yeniden işçi ve emekçilerin çalışma alanları bizim öncelikli varlık alanımız olmalıdır. Sol açısından yapılması gereken unuttuklarımızı hatırlamamız, bugün yapılanları unutmamızdır. Sağ sol arasında uçurumu ortadan kaldıracak alternatifin yeniden sağ olmayacağı gerçek sol iktidara ihtiyaç var.

Kalıplara hapsolundu
Doç. Dr. Fikret Başkaya (Siyaset bilimci): Türkiye’deki sol hareket baştan itibaren resmi ideolojiden, tarihten kopamadı. Bu da kitleyle temas kurmasını zorlaştırdı. Bu yapısal sorunlara 12 Eylül’ün de eklenmesiyle solun umut olması erozyona uğratıldı. Sol da bu zaman zarfında yeniden düşünmeyi pek akıl edemedi, birtakım kalıplara hapsoldu. Bütün bunlar sol hareketin çekim merkezi olmasını, halktan yana görünmesini engelledi.

Kılıçdaroğlu’nun sözleri işin esasına yönelik değil, onlar politik laflar. Bu aşamada solun birtakım kötü alışkanlıklardan arınması lazım. Solun ölmesi mümkün değil. Sosyalizmin yok olması insanlığın geleceğinin de yok olması anlamına gelir. İnsanlığın geleceği sosyalizmden başkasında olamaz. Fakat mevcut solla da bir adım ileriye gidilemez.

Ölmedi, ölmeyecek
Zeki Sezer (Eski DSP Genel Başkanı): Solculuk ölmedi, ölmeyecek. Kendine sol diyen mevcut partiler etkisizleşti. Kılıçdaroğlu’nun söylediği o anlamda doğru; sol halktan kopmuş görünüyor. Kendisine sol diyen partiler sadece laikliği ve Atatürkçülüğü savunup, diğer toplumsal sorunları göremiyor.

CHP bu ülkeye lazım. Ama bir oluşum gündeme geldiğinde ‘aman bölmeyin’ diyerek önüne geçilmeye çalışılması, solun büyümemesine neden oluyor. Bölünme baskısıyla solu ortaya çıkaramıyoruz. Herkes için ‘rahata alıştı’ denemez. Ama sadece tuzu kurulardan oy alan bir sol bazı şeyleri eksik yapıyordur.

Birbirimizi yemek yerine sorunlara çözüm üretecek projeleri ortaya koymak gerekiyor. Bölünme ithamını bırakıp seçim barajını düşürmek lazım. Bülent Ecevit bana ‘Bir sürü kişi solda arayış içinde ama gençler, memurlar, işçiler neresinde bu işin?’ demişti.

Sol taarruz altında
Alper Taş (ÖDP Genel Başkanı): CHP’nin klasik işçi sınıfı kökenli bir sosyal demokrat parti olmadığı ortada. Dünyada kapitalizm ile sosyalizmin mücadelesinin yükseldiği konjonktürde bir denge arayışı olarak gündeme geldi sosyal demokrasi. Varolan denge durum ortadan kalkıp, sosyalizm yenilince sosyal demokrasi sağa yanaştı.

Sosyal demokratlar karar vermek durumunda; ya sosyalizme dönecekler yüzlerini, ya da bütünüyle kapitalizme angaje olacaklar. CHP zaten eskiden beri yüzünü sağa döndü. Sağa dönerek sol büyümez. Bunun dışında Türkiye’de solu büyütecek bir zihniyet ortamı da yok.

Sol büyük taarruz altında, elbirliğiyle sadece ideolojik değil, terörle de baskı altına alındı ve bugünkü AKP zihniyeti türedi. AKP aslında köktendinci değil kökten piyasacı. O yüzden biz yeniden başlamayı göze almak durumundayız. Kürt sorunu da sınıf sorununda önüne geçtiği için bu da toplumu milliyetçileştiriyor. Varoşları biz tekrar ele almalıyız. Kaybettiğimiz budur, emekçilerle yoksullarla içeriden ilişki koptu. Bu insanların değerler topluluğuna dönük manevi açılım yapılması lazım. Toplumsal solu yaratmalıyız.

CHP özeleştirisi yapıldı
Doç. Dr. Tanju Tosun (Ege Üniversitesi, siyaset bilimci): Kılıçdaroğlu’nun söyledikleri CHP’de unutulmaya yüz tutmuş siyaset, toplum ve ekonomiyi soldan okuma anlamında önemli. Yapılan, CHP içinden bir CHP ve merkez sol özeleştirisidir. Kılıçdaroğlu aslında bilinçaltında yerleşik olan CHP’nin bugüne kadar ne yapmadığını dillendiriyor ve CHP adına malumu ilan ediyor. Kılıçdaroğlu aslında CHP’nin toplumla buluşabilmesi adına ‘bu düzen değişmeli’ mesajını veriyor ve kralın çıplak olduğunu ilan ediyor.

Bugün CHP, AKP karşısında varolabilmek için, özeleştiri yapmak yerine kolaycılığa kaçarak AKP eleştirisini yeterli görüyor.

Türkiye’de ölen sol değil, tasfiye olan; yıllardır sol adına toplumun önüne takdim edilen öznel solculuktur. Sorun, Türkiye’de solun toplumun hissiyatı, değerlerini de yok saymayacak bir özgürleşme programı ve mutluluk vaadiyle sol siyaseti yeniden tanımlamasıdır. Kitleler ancak gerçekçi bir ütopya ile solun yanına çekilebilir.

Lafta değil içerikte
Celal Doğan (DP GİK Üyesi): Emek ve üretim ilişkisi varolduğu sürece sol kavramı ölmez. Türkiye’de bir yanlışlık var: Kimin sol olduğundan çok, solun kapsadığı kesimlerin kimler olduğu konusu muğlak. Kim gerçekten solu temsil ediyor? Lafta değil içerikte sol olmaya bakmak lazım. Solda olması gerekenlerin sağa doğru kaydıklarını görüyoruz.

Bunun nedeni de solun yapması gereken birtakım hususları sağın alıp çözüyormuş gibi yapmasıdır. CHP’nin hükmü şahsiyetiyle polemiğe girmek istemiyorum ama vatandaşın oyuyla CHP’nin aslında nerede olduğunu değerlendirmek lazım. Siyaset çözüm üretme mekanizmasını arayan aygıttır, kitlelerin sorunları çözen itibar görür.

Kavramsal olarak sağ ve sol bitmez ama sorunları çözen tercih edilir. CHP’nin sahip olması gereken işçiler, köylüler, dar gelirliler, çiftçiler orada yok, burada bir terslik var. CHP’nin bu kesimin temsilcisi olmadığı aşikârdır.

Geçmiş programla olmaz
Mustafa Sarıgül (Şişli Belediye Başkanı, Türkiye Değişim Hareketi Kurucusu): Biz, ‘sol bitti mi?’ sorusunu yeni soruyorsak geç kaldık demektir. Sol bitti mi demek yerine, belki de yeni başlıyor demek gerekir. Sol siyaset bitmedi. Ancak, koşullar değişti. Bu durumda geçen yüzyılın programları ve eylemleri ile özgürlüğü, adaleti, hakça paylaşımı sağlayamayız. Yeni koşullara uygun programlar ve projeler gerekiyor.

Programınızı anlatmak için içtenlikle halkınıza gideceksiniz. Eksik bile olsa bir demokrasiniz varsa, orada güç halkın gücüdür. Onsuz hiçbir şey yapamazsınız.
İşte Türkiye Değişim Hareketi derken bunu söylüyoruz. Son birkaç gündür dünyada olup bitenleri yeni fark edenleri görüyorum ve aracılığınızla ‘günaydın’ diyorum. Hayır, sol bitmedi. Ancak, siyasette yeni bir anlayışa, yeni bir enerjiye, yeni bir değişime ihtiyaç var.

CHP’yi sol sanıyor
Erkan Baş (TKP Genel Başkanı): ‘Sol öldü’ tartışmalarının önemli nedenlerinden birisi, solun öldürülmek istenmesidir. Ülkemizde de solu öldürmek için çaba harcanmasına rağmen bunu başaramadılar. Solu öldürmek isteyenler aslında insanlığın eşitlik ve özgürlük düşlerini öldürmek istiyorlar. Bu da ancak ‘insanlığın öldürülmesi’ ile mümkün olabilir.

CHP, kendini halka anlatmayı değil AKP’yi iktidara taşıyan güçlere anlatmayı tercih etmektedir, ‘sağ politikaların’ nedeni budur. Son olarak, Kılıçdaroğlu için üzüldüğümüzü de ifade etmek isterim. Sanıyorum, kendisi de maalesef CHP’yi hâlâ sol sanıyor ve sağcılık yapmak zorunda olduklarına kendisini ve toplumu ikna etmek istiyor.