12 Eylül 1980 askeri müdahalesiyle askıya alınan demokratik faaliyetlerin serbest bırakılmasından sonra kurulan ve seçime katılmasına izin verildiği için "12 Eylül Partileri" olarak tanımlanan üç partiden biri olan ANAP da, DYP ile birleşmesinin ardından tarihe karıştı. 

12 Eylül'de askeri müdahaleyle faaliyetlerine son verilerek kapatılan partiler ve ardından gelen siyasi yasaklardan sonra 25 Nisan 1983 yeni siyasi partilerin kurulmasına ve siyasi faaliyetlere izin verilmişti. Mayıs 1983 itibarıyla da birden fazla parti kuruldu. 16 Mayıs 1983'de önce emekli Orgeneral Turgut Sunalp başkanlığında Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP), ardından 20 Mayıs 1983 de eski Başbakan Yardımcısı Turgut Özal liderliğindeki Anavatan Partisi (ANAP) kuruldu. Aynı gün eski Başbakanlık Müsteşarı Necdet Calp de Halkçı Parti'yi (HP), emekli Orgeneral Fethi Esener Büyük Türkiye Partisi'ni (BTP) kurdu. Bunu Erdal İnönü'nün başkanlığında 6 Haziran 1983 de kurulan Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) izledi. 

Seçim tarihinin 6 Kasım 1993 olarak ilan edilmesinden kısa bir süre sonra 31 Mayıs'ta Büyük Türkiye Partisi 31 Mayıs'ta kapatıldı. SODEP'in seçime katılması da 27 Haziran'da veto edildi. Böylece 12 Eylül'den sonra yapılan ilk serbest seçimlere ANAP, MDP ve HP katıldı. 12 Eylül döneminde kuruldukları için de bu partiler 12 Eylül partisi olarak anıldı.
Seçimlerin ardından ilk kongrelerini yapan MDP ile HP kendilerini feshetti, MDP ANAP ile, HP de SODEP ile birleşti. 12 Eylül sonrası kurulan ve seçime girmesine izin verilen üç partiden ikisi tarihe karıştı. Ancak, ilk seçimlerde iktidara gelen ANAP yaşamını sürdürdü. İlk seçimlerde yüzde 45.14 oy alan ve altı genel başkan değiştiren ANAP'ın, oy oranı son seçimlrede yüzde 5'e düştü. Tarihinde ilk kez Meclis dışında kalan ANAP, Erkan Mumcu'nun liderliğinde Meclis'te grup kurmayı başardı. 

12 Eylül sonrası siyasi tarihin önemli partisi olan ANAP, 24'üncü kuruluş yıldönümüne günler kala, 11 Temmuz 1983'de kendisine rakip olarak kurulan, Süleyman Demirel desteğindeki DYP ile birleşme kararının ardından tarihe karıştı. Bu birleşmeyle, merkez sağda yedekte durması planıyla 12 Eylül döneminde kurulan DYP de ismen varlığını ortadan kaldırdı, iki partinin tüzel kişilikleri sona erdi.