AKP YAŞ için düğmeye bastı

YAŞ'ta, "irticai faaliyetlere katılanların" ihraç kararlarına "muhalefet şerhi" düşen AKP hükümeti, tartışmalı konuları da içeren Anayasa değişikliği paketini gündemine aldı

ÖNDER YILMAZ Ankara


Hükümet, Yüksek Askeri Şûra'da (YAŞ) "disiplinsizlik" gerekçesiyle ordudan ihraç edilen personele ilişkin kararlara karşı yargı yolunun açılması için harekete geçti. Anayasa Mahkemesi'nin yapısı, YÖK'ün yetkileri ve "2-B" olarak anılan orman vasfını yitirmiş arazilerin satışına yönelik düzenlemelerin de yer aldığı Anayasa değişikliği planına, "disiplin bozulur" gerekçesiyle ordudaki tayin, terfi ve emekliliklere ilişkin YAŞ kararları dahil edilmedi.

Geçmişin etkisi

İktidara geldikten sonra katıldığı YAŞ toplantılarında, ağırlıklı olarak "irticai faaliyetlere katılanları" kapsayan "disiplin" dosyaları uyarınca alınan ihraç kararlarına "muhalefet şerhi" düşen AKP hükümeti, tartışmalı konuları da içeren Anayasa değişikliği paketini gündemine aldı.
YAŞ kararlarını yargı denetimine açma planının çerçevesinin belirlenmesinde, bazı personelin idari yargı yoluyla terfi ettirilmesini sağlayan ve "Danıştay paşaları" olarak tarihe geçen geçmişteki uygulama etkili oldu.
Milliyet'e konuşan Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, YAŞ kararlarının yargı denetimine tamamen açık olması halinde, geçmişte yaşanan sorunların, tekrar yaşanacağını, bunu doğru bulmadıklarını söyledi.

'TSK zedelenir'

Şahin, "'Danıştay paşası' tabirleri olmuştu. Yani terfi edemeyen kişiler, yargıya giderek terfi haklarını aldılar. TSK mensupları, haklı olarak bu maddede değişiklik yapılırken, bunların göz önünde bulundurulmasını istiyor. Onun için emeklilik, tayin ve terfi işlemleri yine yargı denetimine kapalı olmaya devam etmeli. Tamamını alırsanız dünyanın en disiplinli ordularından olan TSK'da disiplin zedelenir" dedi.

'Gerekirse referandum'

Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, Meclis Başkan Vekili İsmail Alptekin'le yarın taslak üzerinde çalışacaklarını da ifade eden Şahin, pakette yer alması düşünülen düzenlemeleri, "YAŞ kararlarına yargı yolunun açılması, YÖK, 2-B, memurlara grev ve toplu sözleşme hakkı verilmesine" ilişkin konular olarak sıraladı. İdarenin her türlü tasarrufunun mutlaka yargı denetimine açılması gerektiğini belirten Şahin, Anayasa değişiklikleri için gerekirse referandumu da göze aldığını söyledi. Şahin, "Bir konsensüs sağlanırsa referanduma gidişi çok zayıf bir ihtimal olarak görüyorum. Yasalaşmazsa halka sormanın da son derece demokratik bir tavır olacağına inanıyorum" diye konuştu. Anayasa Komisyonu Başkanı Kuzu da, "367 oyun altında kalınırsa zorunlu referandum yolu açılır. Bunu da göze almak gerekir. Hiçbir korkumuz, endişemiz yok" dedi.

2-B endişesi

Ancak 2-B düzenlemesinin referanduma götürülmesinde sıkıntı yaşanabileceği uyarısında bulunan Kuzu, "Sadece bu konuda zorluk yaşanabilir. Daha iyi anlatılır ve halkın yanlış bilgilendirilmesi giderilirse sıkıntı olmaz. Halk, orman arazilerinin satıldığını sanıyor. Oysa ortada orman yok, onlarca kat apartmanlar bulunan yerlerden bahsediyoruz" dedi.

367'yi bulmak zor

Anayasa değişikliğinin "referandumsuz" gerçekleşebilmesi için en az 367 milletvekilinin kabul oyu gerekiyor. Bu durumda bile Cumhurbaşkanı, gerek görürse Anayasa değişikliğini halkoyuna sunabiliyor. 330 oyun altı ret anlamına geliyor. 330 - 367 arası oy ise zorunlu olarak referanduma gidilmesini gerektiriyor. TBMM'de 355 milletvekili ile temsil edilen AKP, 367 oyu aşmayı hedefleyecek. Bu amaçla, 158 sandalyeye sahip CHP ile uzlaşma arayacak olan AKP, istediği sonucu alamadığı takdirde 14 milletvekiline sahip ANAP'a yoğunlaşacak. 10 bağımsız milletvekilinin desteğini almış olsa dahi 367'yi bulamayacak olan AKP, girişimlerinin olumsuz sonuçlanması halinde referanduma gidilebileceğini düşünüyor.

'Danıştay paşası'

Başbakan Erdoğan ile Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, son Şûra'da, irticai faaliyete karıştıkları gerekçesiyle 11 personelin orduyla ilişiklerinin kesilmesine ilişkin karara, "yargı yolu kapalı olduğu" gerekçesiyle şerh koydu. YAŞ kararlarının yargı denetimine açık olduğu 12 Eylül 1980 öncesinde, Şûra kararıyla emekliye sevk edilenlerin Danıştay'a başvurma hakkı bulunuyordu. Bu hak nedeniyle YAŞ kararlarının esasını oluşturan "terfi" sistemine yönelik müdahaleler gerçekleşti ve bu yolla sonuç alanlara "Danıştay paşası" denildi. Eski Jandarma Asayiş Bölge Komutanı olan ve emekli olduktan sonra suikast sonucu yaşamını yitiren Korgeneral Hulusi Sayın da, Danıştay kararıyla terfi alarak generalliğe yükselmişti. Daha sonra yapılan yasal düzenleme ile Şûra kararlarına Danıştay yolu kapandı. Ancak, "YAŞ kararları dışındaki" ihtilaflar için Askeri İdare Mahkemesi'ne gidilebilmesine izin verildi. AKP Hükümeti, AİHM'nin de Türkiye'yi mahkûm etmediği ihraç kararlarının yargı denetimine açılmasını istiyor, ancak ordudaki terfilere yargı yoluyla da olsa karışmanın "hiyerarşik düzeni bozacağını" düşünüyor.