Tabii alabilir. Teorik olarak yüzde 100 de alabilir. Geçerli oyların tamamı AKP’ye verilirse alır. Teorik olarak aynı durum CHP, MHP, DP için de geçerli. İşçi Partisi veya Saadet Partisi için de... Ama teori bu. Gerçekleşme olasılığı ne, gelin ona beraber bakalım.

AKP’nin “Yüzde 40 alırız, hatta aşarız” iddiasını değerlendirmek için önce 3 Kasım 2002’nin rakamlarına bakmak gerekiyor. 3 Kasım’da, gümrüklerde kullanılan oylar dahil Türkiye’deki seçmen sayısı 41 milyon 407 bin 27’ydi. Kayıtlı seçmenlerin 32 milyon 768 bin 161’i sandık başına gitti. Böylece seçime katılım oranı yüzde 79.14 olarak gerçekleşti. 8 milyon 638 bin 866 kayıtlı seçmen oy kullandı. Kullanılan oyların 1 milyon 239 bin 378’i geçersiz sayıldı. Geçersiz oyların kullanılan toplam oya oranı yüzde 3.9 oldu.

YSK, geçerli oyların sayısını 31 milyon 528 bin 783 olarak açıkladı. Bizdeki sisteme göre seçimlerin en kritik rakamı bu; geçerli oylar toplamı. Partilerin oy oranları, yüzde 10’lik seçim barajı hep bu rakama göre hesaplanıyor. Bu rakamlara göre 3 Kasım’da geçerli oyların toplamı, kayıtlı seçmen sayısının yüzde 76.14’ü olarak gerçekleşti. Bir başka deyişle her 100 kayıtlı seçmenden 76’sının oyu hesaba katıldı veya kabaca her dört seçmenden birinin...

AKP’nin iddiası ne?

Bugünkü konumuz AKP’nin yüzde 40 iddiası. O zaman gelelim AKP’ye... Kendisini tek başına iktidara getiren seçimde AKP, 10 milyon 808 bin 229 oy aldı. Bu oy sayısının geçerli oylara oranı yüzde 34.28 oldu.

Peki bu seçimde AKP yüzde 40 oy alabilir mi? Bunun cevabını bulabilmek için önce 22 Temmuz seçimlerine katılımın ne olacağını irdelememiz gerekiyor.

YSK’nın açıklamasına göre bu seçimde 42 milyon 533 bin 41 kişi oy kullanma hakkına sahip. (Bu rakama gümrükler dahil) Kayıtlı seçmen sayısı 2002 seçimlerine göre 1 milyon 126 bin 14 kişi artıyor. Artış oranı yüzde 2.72. (Kayıtlı seçmen sayısındaki artışın, nüfus artışının altında kalmasının nedeni 3 Kasım 2002’deki çifte kayıtların ortadan kaldırılması olarak açıklanıyor.)

Bu noktada en kritik rakam seçime katılım oranı. Geçen seçimde bu oran yüzde 79.14 olmuştu. (Dikkat edin, bu orana geçersiz oylar dahil) Yüzde 79.14’lük katılım oranı 12 Eylül’den sonra yapılan 6 genel seçimde gerçekleşen en düşük oran.

VATAN’ın danıştığı siyaset bilimciler 22 Temmuz seçimine katılım oranının 3 Kasım’dan önemli oranda yüksek olacağını öngörüyor. Seçim katılım konusundaki tahminler yüzde 85 ile yüzde 90 arasında değişiyor. Biz seçimin tam yaz ortasında yapılması nedeniyle, katılım oranı için verilen tahmin aralığının alt sınırı olan yüzde 85’i alarak hesap yapmayı tercih ettik.

22 Temmuz’da kayıtlı seçmen sayısı 42 milyon 533 bin 41 kişi demiştik. Katılım yüzde 85 olarak gerçekleşirse, sandık başına gidecek seçmen sayısı 36 milyon 153 bin olarak ortaya çıkıyor. Ancak bu, tahmin yürütmemiz için gereken doğru rakam değil. Bu rakamdan sandık başına gidip de (bilerek ya da kazaen) geçersiz oy kullananları da düşmek zorundayız. (Hatırlayın, yukarıda seçim sonuçlarının geçerli oylara göre ilan edildiğini, yüzde 10’luk barajın da toplam geçerli oy sayısı üzerinden hesaplandığını belirtmiştik.)

Geçen seçimde geçersiz oyların sayısının, kullanılan oylara oranı 3.9’u bulmuştu. Peki bu oran normal mi, trendler dahilinde mi? Evet öyle. Bu oran 1991 seçiminde yüzde 3, 1995’te yüzde 3.46, 1999’da yüzde 4.71 olmuş.

Güneydoğulu seçmenin bu seçimde “Meclis’e vekil yollamak” gibi somut bir amacının bulunduğunu öngörerek, 22 Temmuz’daki geçersiz sayılacak oyların büyük ölçüde kazaen gerçekleşeceğini varsayıp, bu oranı geçen seçimdeki gibi yine yüzde 3 alıyoruz. (Bu rakamın daha da düşüğü alınabilirdi ancak seçim pusulalarındaki kalabalık ve sıcak nedeniyle yüzde 3’ü daha uygun bulduk.)

Yüzde 85’lik katılım oranına göre sandığa gidecek seçmen sayısını 36 milyon 153 bin olarak tahmin etmiştik. (Artık 1.000’den küçük küsüratları devre dışı bırakıyoruz) Yüzde 3’lük geçersiz oyları da düştüğümüzde kullanılacak tahmini geçerli oy sayısı 35 milyon 100 bin olarak ortaya çıkıyor.

İşte sihirli sayımız!

Yeniden 3 Kasım’a ve AKP’ye dönelim. AKP 10 milyon 808 bin oyla yüzde 34.28’lik bir orana ulaşmıştı. Şimdiki iddia neydi? Yüzde 40. AKP’nin 35 milyon 100 bin geçerli oy kullanacağı bir seçimden yüzde 40’lık bir zaferle çıkabilmesi için, 14 milyon 40 bin geçerli oy alması gerekiyor.

AKP’nin 14 milyon 40 bin oy alabilmesi için 3 Kasım’da aldığı oy sayısını (10 milyon 808 bin) 3 milyon 232 bin artırması gerekiyor. Bu da, bir önceki seçime göre AKP’nin oy sayısını yüzde 29.9 artırması anlamına geliyor.

Yine bir hatırlatma yapalım: Önümüzdeki seçimdeki kayıtlı seçmen sayısı, 3 Kasım’a göre 1 milyon 126 bin kişi artıyor demiştik. Bu durumda AKP’nin 22 Temmuz’da yüzde 40’a ulaşabilmesi için, yeni seçmenlerin tümünün oyunu almadı yetmiyor. Tüm yeni seçmenlerin üzerine (tümünün geçerli oy kullanması kaydıyla) AKP’ye 2 milyon 106 bin oy daha gerekiyor.

Biraz daha kafa patlatalım

3 Kasım’da geçerli oy sayısı 31 milyon 529 bindi. Bu seçimdeki geçerli oy sayısını 35 milyon 100 olarak tahmin ettik. Bu durumda geçerli oy sayısındaki artış 3 milyon 571 bin oluyor. AKP’ye yüzde 40 için 3 milyon 232 bin yeni oy gerekiyor. Yani, yüzde 40 hedefinin gerçekleşmesi için AKP’nin, 3 Kasım’a göre fazladan kullanılacak oyların yüzde 90’ını alması lazım geliyor.

Bir daha toparlayalım

AKP’nin 22 Temmuz’da yüzde 40’a ulaşması için olmazsa olmazlar şöyle: 3 Kasım’da AKP’ye oy veren 10 milyon 808 bin kişi yine AKP’ye oy verecek. Bunların tümü hata yapmadan geçerli oy kullanacak. Bunun üzerine, yeni seçmenler veya geçen seçimde sandık başına gitmeyip de bu kez oy kullanacak olan seçmenlerin yüzde 90’ına denk gelen 3 milyon 232 bin geçerli oy daha alması gerekecek.

Bir başka taraftan bakalım: AKP’nin yüzde 40’ı yakalayabilmesi için diğer partilerin oy oranlarının 3 Kasım’la eşit oranda gerçekleşmesi (yani DP (eski DYP) ile MHP’nin barajın altında kalması), seçime katılmayacak olan ANAP ve DSP’ye giden oy oranının da (toplamı yüzde 6.35) AKP’ye kayması gerekiyor.

SONUÇ: AKP 22 Temmuz’da yüzde 40’ı yakalayabilir mi? Başta da söyledik, teorik olarak evet. Matematik olarak baktığımızda ise bunun pek de kolay olmadığını “kolaylıkla” söyleyebiliriz.