Bakana direnince gitti

**3.5 katrilyonluk kayba göz yummayan Gümrük Müsteşar Vekili Tuna Turagay, 250 müfettişle gümrüksüz akaryakıtı denetlemeye başladığı, 5 milyar Avro'luk kayıp nedeniyle freeshop'ların kapatılmasını önerdiği ve içki ithalatında ikili fiyatla devletin zarara uğratılmasına karşı çıktığı için görevinden oldu.

İLHAN TAŞCI

ANKARA - Türkiye'nin 2 yıllık vergi kaybının 10 katrilyon lira olduğu saptanan akaryakıt kaçakçılığına dönük mücadele kararlılığı Gümrük Müsteşar Vekili Tuna Turagay 'ı görevinden etti.

Turagay, Gümrük Teftiş Kurulu ile birlikte harekete geçerek yurt genelinde akaryakıt depolayan antrepoların ani denetimine başladı. Yaklaşık 250 müfettiş ve kontrolörün katıldığı denetimlerde çok sayıda depoda, bilgisayarlı sayaç kullanılmadığı ve nereden geldiği belirlenemeyen akaryakıta ulaşıldı. Turagay görevden alınmadan önce Hazine'nin 3.5 katrilyon lira zarara uğradığı freeshop'ların kapatılmasını önermiş, ancak Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen tarafından bu öneri reddedilmişti.

Bir yılı aşkın süredir Gümrük Müsteşarlığı'na vekâlet eden, özellikle akaryakıt kaçakçılığıyla etkin mücadele kararlılığıyla öne çıkan Turagay, geçen hafta sürpriz şekilde görevinden alındı. Yerine Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü Cihat Ancın getirildi. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Turagay'ın yoğun çalışma sonucu yorulduğu için kendi isteğiyle ayrıldığını açıkladı. Ancak, müsteşarlık kulislerinde Turagay'ın kendi isteğiyle ayrılmadığı, son dönemde imza attığı operasyonların alınmasında etkili olduğu konuşuluyor.

TBMM'de oluşturulan Akaryakıt Kaçakçılığını Araştırma Komisyonu'nun raporunda, son 2 yılda kaçakçılık nedeniyle Türkiye'nin kaybının 10 katrilyon lira olduğu belirlemesine yer verildi. Bunun üzerine Turagay, Gümrük Teftiş Kurulu ile birlikte akaryakıt kaçakçılığıyla etkin mücadeleye ağırlık verdi. Bu çerçevede, Türkiye genelinde akaryakıt depolayan antrepolar, ani baskınlarla denetlenmeye başlandı. İlk aşamada, akaryakıt antrepolarında yapılan sayım ve denetimlerde çok sayıda deponun otomatik bilgisayarlı sayaç kullanması gerekirken kullanmadığı belirlendi. Antrepoların bazılarında ise ''önemli miktarda'' nereden girdiği belli olmayan akaryakıt yakalandı. Akaryakıt depolarına dönük inceleme ve soruşturma halen sürüyor.

Hazine zararı sürüyor
İçki ithalatında bazı şirketlerin kendi firmaları ile freeshop'lara ürün satışında ''ikili fiyat'' uygulaması, 24 Haziran 2004 tarihli onayla uygun görüldü. Ancak, Gümrük Teftiş Kurulu Başkanlığı ikili fiyat uygulamasının Hazine'yi ''ciddi'' kayba uğrattığı uyarısında bulundu. Tuna Turagay, bazı şirketlerin kendi firmalarına 33 dolardan, freeshop'lara 88 dolardan mal vermesinin Hazine zararına yol açtığını ve usule uygun olmadığını da belirterek 17 Mart 2005 tarihinde ikili fiyat uygulamasını iptal etti.

Gümrük Başmüfettişi Mehmet Eryılmaz tarafından hazırlanan 15 Temmuz 2004 tarihli raporda da freeshop'lar nedeniyle son 5 yılda 2 milyar Euro (3.5 katrilyon lira) Hazine kaybı oluştuğu vurgulandı. Raporda, AB ülkeleri ile ABD'de de ülkeye girişte gümrüksüz satış mağazası bulunmadığına işaret edilerek kapatılması gerektiği belirtildi. Bunun üzerine Turagay, her geçen gün Hazine zararını arttıran freeshop'ların kapatılması önerisini, Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'e iletti. Ancak Tüzmen, Turagay'ın freeshop'ların kapatılması önerisini reddetti. Tuna Turagay'ın freeshop'ların kapatılmasını önerdiği hafta görevden alınması da dikkat çekti.