Yeni tartışma: Cumhurbaşkanlığı görevini kim yürütecek?

Anayasa Mahkemesi kararının ardından şimdi yeni tartışma görevi 16 Mayıs'ta sona erecek olan Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in görevine devam edip etmeyeceği konusu... Bu durumda Sezer mi Cumhurbaşkanlığı'na vekalet edecek, Meclis Başkanı Bülent Arınç mı? Yoksa TBMM'nin en yaşlı üyesi Şükrü Elekdağ mı? 


Baykal: Arınç vekalet edemez

CHP lideri Baykal partisinin grup toplantısında cumhurbaşkanlığı seçimi ve erken seçim konusundaki görüşlerini aktardı.

BUNLARIN REFERANSI ANAYASA DEĞİLDİR
Deniz Baykal halkın duyarlılığını harekete geçirmeyi başardıklarını belirterek “Devletin kurumlarının değil, halkın harekete geçmesini istiyorum diye söylemiştik. Bu harekete geçmiştir. Teşhislerimizi haklı çıkaran bulgular ortaya çıkmıştı. Yaşanan gelişmeler durumun ciddiyetini göstermiştir. Arınç’ın laiklik konuşması teşhisimin doğruluğunu ortaya koymuştur. Halkımız ülkenin gelecegine sahip çıkmıştır.Bu bizim anlayışımızdı. 2002 seçimlerinden sonra AKP’yi ziyaret destek vereceğimizi söyledik. Sadece ‘Türkiye’nin rotasını değiştirmeye çalışmayın, Türkiye’nin laik demokratik birikimiyle oynamayın’ demiştik. Ama tablo birkaç yıl sonra ortaya çıktı. AKP’yi yöneten kadronun zihninde ikinci bir gündem vardır. Bunları gerçekleştirmeye çalışmışlardır. Bunların referansı Anayasa değildir. Kendilerine özgü referansları vardır. AKP’nin cumhuriyet dışında bir projesi var. Cumhurbaşkanı olmak istiyorsanız referans Anayasa olmalıdır” dedi. 

Anayasa hukukçuları: Başımıza padişah çıkar

Baykal konuşmasında iktidarı cumhuriyet projesini tahrip etme anlayışı içinde olmakla suçladı. Baykal “Bu kadro, dinin Allahla kul arasında özel ilişki olduğu tespitini çok yanlış ve yetersiz bulmaktadırlar. İnancı, dini toplumsallatırmak, kamusallaştırmak bir temel anlayış olarak görmektedirler. Bunlara göre Çankaya fethedilecek bir mevki haline getirilmiştir. Çankaya için ek yeni kriterler icat etmişlerdir” dedi. 

ARINÇ VEKALET EDEMEZ 

Yeni bir anayasa değişikliğini bu meclise yüklemenin yanlış olduğunu belirten Baykal yeni bir cumhurbaşkanı seçilinceye kadar TBMM Başkanı Bülent Arınç’ın vekalet edeceği iddasının doğru olmadığını belirterek “bunun hiçbir geçerliliğinin olmadığı açıktır. Yeni cumhurbaşkanı seçilinceye kadar 10. cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer cumhurbaşkanıdır” dedi.

Baykal iktidarın cumhurbaşkanını halk seçsin önerisine de “Milletin egemenliği Meclis’te temsil edilir. Hükümet seçilmiş padişah istiyor. Sen kendi partizanını bir başka şekilde seçmeyi deniyorsun. İntikam duygusu içinde hareket ediyorsun” dedi.

Arınç: "Sezer'in görev süresi 16 Mayıs'ta bitiyor" 

Arınç: Doğruyu eğriyi bilmem, Anayasaya bakarım

TBMM Başkanı Bülent Arınç, 16 Mayıs'a kadar yeni cumhurbaşkanının seçilememesi durumunda kimin vekalet edeceği tartışmalarıyla ilgili olarak, "Benim bildiğim; alfabenin A'sı, Sayın Sezer'in görev süresi, 16 Mayıs 2007'de ne yazık ki bitiyor. Keşke 2. defa seçme imkanımız olsaydı ama bitiyor" dedi.

Arınç, bir gazetecinin, "Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in görev süresi, 16 Mayısta doluyor. Bu süreçten sonra vekalet ederek, yetkilerini kullanacak kişi siz mi olacaksınız? Anayasanın 102. maddesi, 'Yenisi seçilene kadar eskisi devam ediyor' diyor. Sizin yorumunuz nedir?" sorusuna, "Burada söz konusu olan benim. Ama Anayasamız, '7 yıllık süre için seçilir' diyor. Sayın Sezer'in, çok değerli cumhurbaşkanımızın görev süresi, 16 Mayıs 2007'de bitiyor" dedi.

Bu konudaki ısrarlı sorulara, "İsterseniz siz olun, siz vekalet edin" karşılığı veren Arınç, "Anayasada, 'yeni cumhurbaşkanı seçilene kadar, eskisi görevine devam eder' ifadesi de var. Az önce Anayasayı okudunuz?" denilmesi üzerine Arınç, "Hepsini birlikte okuyun. Çok değerli hukukçularla görüşün. Benim bildiğim, alfabenin A'sı, Sayın Sezer'in görev süresi, 16 Mayıs 2007'de ne yazık ki bitiyor. Keşke 2. defa seçme imkanımız olsaydı ama bitiyor" diye konuştu.

"Doğruyu eğriyi bilmem"

Bülent Arınç, "Bu süreçte, Meclis Başkanının aynı zamanda cumhurbaşkanına vekalet etmesi doğru bir şey mi?" sorusuna, "Doğruyu eğriyi bilmem. Anayasa böyle diyor, bunu da tartışırız. Gerekirse Anayasa Mahkemesine de sorarız zaten. Bir şekilde herhalde sorulacaktır" karşılığını verdi.

"Biz de Meclisin fesih olması diye bir kurum yok" diyen Arınç, cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde, onun müeyyidesinin Meclisin derhal seçimlere gitmesi ve yenilenmesi olduğunu kaydetti.

Arınç, şöyle devam etti:

"Meclis ortadan kalkmıyor. Parlamenter demokratik sistemde 1 saniye bile Meclis kapalı olmaz. Meclisin yetkileri devam eder. Ta ki yeni Meclis seçilir, görevine başlar, yenisine devreder. Arada bir boşluk, arada bir inkıta hiçbir zaman söz konusu olmamıştır. 1960 ve 1980'de olmuştur, onları ayrı tutuyorum. Demokratik süreç içerisinde Meclis, görevlerinden 1 saniye bile uzaklaşmamıştır."




Görev süresi 16 Mayıs'ta dolacak olan Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yerine yeni cumhurbaşkanı seçilememesi halinde bu görevin kimin tarafından yürütüleceği tartışma konusu oldu. Yaygın görüş TBMM'nin en yaşlı üyesinin bu göreve vekaletedeceği. Eğer bu görüş doğruluk kazanırsa TBMM'nin en yaşlı üyesi olarak İstanbul CHP millitvekili Şükrü Elekdağ (1924 doğumlu) Sezer'in görevi bırakmasından sonra yerine Elekdağ geçecek. Elekdağ yeni cumhurbaşkanı seçilene kadar bu göreve vekalet edecek.
Tartışmaya katılan bazı hukukçular, 16 Mayıs'a kadar yeni cumhurbaşkanı seçilememesi halinde, Meclis Başkanının Cumhurbaşkanlığına vekalet edeceği görüşünü savunurken, bazı hukukçular da Cumhurbaşkanı Sezer'in görevine devam edeceğini belirttiler.

Anayasanın Cumhurbaşkanı seçimini düzenleyen 102. ve Cumhurbaşkanına vekillik etmeyi düzenleyen 106. maddelerinin birlikte değerlendirilmesi gerektiğini belirten TBMM'deki bazı hukukçular, şu görüşlere yer verdiler:

“Anayasanın 102. maddesindeki (seçilen yeni Cumhurbaşkanı, göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam eder) hükmü, seçilen yeni cumhurbaşkanının göreve başlayıncaya kadar olan durumunu düzenliyor. Oysa, vekaleti düzenleyen 106. maddede, başka bir sebeple yenisi seçilinceye kadar TBMM Başkanının Cumhurbaşkanına vekalet etmesini düzenliyor. Bu iki madde birlikte değerlendirildiğinde, yeni cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar Meclis başkanının vekalet etmesini gerektiriyor.”


ÖZDEN: “SEZER'İN GÖREVİ 16 MAYIS'TA BİTER”


Bugün NTV'de iki kez bu tartışmayı ortaya koyan Anayasa Mahkemesi eski Başkanı Yekta Güngör Özden, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in görev süresinin 16 Mayısta sona ereceğini söyledi. Özden, Anayasa'ya göre bu tarihten sonra Cumhurbaşkanlığına TBMM Başkanı'nın vekalet etmesi gerektiğini savundu. Özden, Anayasa'nın 102. maddesindeki “seçilen” ibaresinin seçilmiş cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar geçecek süre için mevcut cumhurbaşkanının görev süresinin devam edeceğini öngördüğünü kaydetti.

ATİLLA KART: “GÖREVİNE DEVAM EDER”

TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi ve CHP Konya Milletvekili Atilla Kart da cumhurbaşkanı seçim sürecinin Anayasa'nın 102. maddesinde açık bir şekilde düzenlendiğini, bu maddenin son fıkrasında da çok açık bir şekilde yeni cumhurbaşkanı seçilinceye kadar mevcut cumhurbaşkanının görevine devam edeceğinin belirtildiğini ifade etti.

SAMİ SELÇUK: “TBMM BAŞKANI VEKALET ETMEZ”


Yargıtay Onursal Başkanı Sami Selçuk ise “Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılamazsa eski Cumhurbaşkanı göreve devam eder. Cumhurbaşkanı seçiminin yapılamaması boşalma sayılmaz. O yüzden TBMM Başkanı vekalet etmez” dedi.


PROF. EROĞUL: “VEKALET, BOŞALMADA SÖZ KONUSU”


Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi, Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Cem Eroğul ise “Anayasa'da besbelli, yazılmış. Anayasa'ya 1961 Anayasası'ndan farklılıklar getirdiler. 1961 Anayasası'na göre Cumhurbaşkanı ayrılınca Senato başkanı vekalet ederdi. Bu sürecin uzadığını gördüler ve 1924 Anayasası'na geri dönerek, 'eski Cumhurbaşkanı devam eder' dediler. Bana göre de eski Cumhurbaşkanı göreve devam eder. TBMM Başkanı'nın vekalet etmesi için ölüm, çekilme gibi boşalmaya yol açabilecek sebep olacak” diye konuştu.

PROF. TURHAN: “ZORLAMA BİR YORUM”

Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Turhan da “Cumhurbaşkanı seçilememesi halinde Ahmet Necdet Sezer devam eder. Devam etmeyeceğini söylemek tamamen zorlama bir yorum olur” dedi.

ANAYASA'NIN 101-102 VE 106. MADDELERİ

I.CUMHURBAŞKANI

A.NİTELİKLERİ VE TARAFSIZLIĞI

Madde 101.- Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kırk yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış kendi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından yedi yıllık bir süre için seçilir.

Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri dışından aday gösterilebilmesi, Meclis üye tam sayısının en az beşte birinin yazılı önerisiyle mümkündür.

Bir kimse, iki defa Cumhurbaşkanı seçilemez.

Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.

B.SEÇİMİ

Madde 102.- Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılır.

Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından otuz gün önce veya Cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasından on gün sonra Cumhurbaşkanlığı seçimine başlanır ve seçime başlama tarihinden itibaren otuz gün içinde sonuçlandırılır. Bu sürenin ilk on günü içinde adayların Meclis Başkanlık Divanına bildirilmesi ve kalan 20 gün içinde de seçiminin tamamlanması gerekir.

En az üçer gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde üye tam sayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa üçüncü oylamaya geçilir, üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğunu sağlayan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Bu oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamada en çok oy almış bulunan iki aday arasında dördüncü oylama yapılır, bu oylamada da üye tam sayısının salt çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri yenilenir.

Seçilen yeni Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder.

F.CUMHURBAŞKANINA VEKİLLİK ETME

Madde 106.- Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar, ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde de yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.