Kenan Evren bu kez Milliyet köşe yazarı Hasan Cemal'e konuştu... Eyalet ve Kürt meselesi ile ilgili söyledikleriyle gündemi oluşturan 12 Eylül 1980 askeri darbesinin lideri ve eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren bu kez, katı milliyetçilikle Türkiye'nin bir yere varamayacağını açıkladı... Hasan Cemal'in "Paşa'dan telefon!" başlıklı yazısını aynen aktarıyoruz...
 
Evren Paşa'nın telefonu gelince şaşırmadım dersem yalan olur. Evren'in "Bu kadar katı milliyetçilikle, bu kadar katı kurallarla bir yere gidemeyiz" sözlerini önemsiyorum

Sabah erken cep telefonum çalıyor. "Hasan Cemal Bey" diye cızırtılı bir ses, uzaktan geliyor ve güç duyuluyor.
"Kiminle görüşüyorum?"
Kıs kıs gülen biri:
"Ben Kenan Evren, Evren..."
Bir an duraklayınca devam ediyor:
"Şaşırdınız değil mi?.."
Şaşırmadım dersem yalan olur, sabah sabah Evren Paşa'nın sesini duyunca...
Kıs kıs gülüyor yine:
"Bugünkü yazınız enfesti!"
Evren'den teşekkür telefonu...
Evet, nereden nereye?..
Bir an içimden katıla katıla gülmek geliyor, kendimi tutuyorum.
Türkiye tımarhane!
Gerçekten öyle...
Teşekkür ediyorum ilgisine.
"Kürtler isimli kitabınızı da dikkatle okumuştum. Birçok gerçeğe işaret ediyorsunuz o kitapta. Okurken de, 'Hasan Cemal de değişmiş' demiştim kendi kendime..."
Son açıklamalarıyla asıl değişenin kendisi olduğunu ima eden birkaç söz çıkıyor ağzımdan.
Mesajı hemen alıyor:
"Dünyaya ayak uydurmak lazım."
Şöyle devam ediyor:
"Efendim şimdi bazı gerçekleri biz söylemezsek kim söyleyecek?.. Sokaktaki Mehmet Ağa mı, Ahmet Ağa mı söyleyecek?.."
Siyasetçilerin, partilerin kendisini nasıl eleştirmeye başladıklarına dikkati çekiyorum.
Bu koroya Demirel'in de katıldığını belirtince, Evren Paşa Demirel'i üstü örtülü biçimde şöyle bir eleştiriyor, daha hâlâ nerelerde kalmış demeye getiriyor dikkatli sözcüklerle:
"Olmaz böyle şey. Dünya nereye gidiyor, biz nereye gidiyoruz."
Siyasetçilere de dokundurmaktan geri kalmıyor:
"Öyle konuşuyorlar, beni eleştiriyorlar. Çünkü ucunda partizanlık var, parti menfaati var. Benim hiçbir menfaatim yok. İstesem, gül gibi köşemde otururum. Ama gerçekleri söylemek mecburiyetini hissediyorum, kaç yaşında olursam olayım. Biz söylemez isek kim söyleyecek ki?" 

Tekrarlıyor:
"Dünyaya ayak uydurmak lazım."
Bu sözünün altını bir defa daha çizince, bununla neyi kastettiğini soruyorum.
Yanıtı kısa ve net oluyor:
"Bu kadar katı milliyetçilikle, bu kadar katı kurallarla bir yere gidemeyiz artık..."
Evren'in ağzından böyle bir söz çıkmasını önemsiyorum.
Bu görüşlerini komutanlarla paylaşıp paylaşmadığını, bu konuları arada bir komutanlarla görüşüp görüşmediğini soruyorum.
Çünkü biliyorum, Ankara'da bugünkü komuta kademesinde olanların önemli bir bölümü bir zamanlar Evren Paşa'nın ve 12 Eylül komutanlarının yakınında görev yapmışlardı.
Örneğin Evren Paşa Çankaya Köşkü'ndeyken, halen Genelkurmay Başkanı olan Orgeneral Büyükanıt Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı'ydı.
Bugün Kara Kuvvetleri Komutanı olan Orgeneral İlker Başbuğ aynı tarihte Muhafız Alayı'ndaydı.
Halen Genelkurmay İkinci Başkanı olan Orgeneral Ergin Saygun zamanın Genelkurmay Başkanı Necdet Üruğ'un özel kalem müdürüydü.
Evren Paşa şöyle dedi:
"Galiba nisan ayının 24'ünde Ankara'ya gideceğim. Komutanlarla görüşebilirsem, onlara da anlatacağım."
O iki cümleyi tekrarlıyor:
"Dünya nereye gidiyor, biz nereye gidiyoruz?.. Dünyaya ayak uydurmak lazım!"
Karşılıklı nezaket ifadeleriyle sona eriyor kısa telefon sohbetimiz.
Dünkü yazımda ayrıntılı olarak ele aldığım Evren Paşa'nın bu çıkışını, "Bu kadar katı milliyetçilikle, bu kadar katı kurallarla bir yere gidemeyiz" diyen sözlerini gerçekten önemsiyorum.
Evren'in kafası dinç!
Mantığı sağlam çalışıyor. Düşüncelerini hiç yan sokaklara sapmadan iyi çerçeveleyip somut biçimde pat diye ifade edebiliyor.
Yaşı 90, ama durumu böyle...
Evet, Evren Paşa bir darbe lideri olarak, bir askeri yönetimin başkanı olarak demokrasiyi, hukuku, insan haklarını hiçe sayan tutumunun hesabını vermedi.
Ama anlaşılan o ki, yıllar içinde boş durmadı, bazı şeyleri düşündü, Türkiye'yi ve dünyayı izledi, belki daha önemlisi bir vicdan muhasebesi de yaptı.
Geldiği nokta bunun işareti.
İnşallah devletin içinde de, devletin özellikle 'askeri kanadı'nda da Evren Paşa'nın Güneydoğu'yla, Kuzey Irak'la, Kerkük'le, Barzani'yle konuşup konuşmamak konusuyla ilgili son açıklamaları fikir egzersizlerine yol açar.
İyi pazarlar!