Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören Anayasa değişikliğini iade etti.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, cumhurbaşkanını halkın seçmesini sağlayacak 7 maddelik Anayasa değişiklik paketini veto etti.

Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Sezer'in Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesi, milletvekili genel seçimlerinin 5 yerine 4 yılda bir yapılması ve TBMM Genel Kurulu'nun her durumda 184 milletvekiliyle toplanmasını düzenleyen Anayasa değişiklik paketini veto etti.

Sezer'in veto gerekçeleri

Sezer'in bu değişiklikleri Anayasa'ya aykırı bulduğunu açıkladığı metindeki gerekçelerinden bazıları şöyle.

Halka seçtirmek cumhurbaşkanını siyasallaştırır: "Bir yandan güçlü bir Başbakan, bir yandan geniş yetkilerle donatılmış ve halk tarafından seçilmiş bir Cumhurbaşkanı nedeniyle yürütme organı iki siyasal istençten oluşacak, başka bir deyişle siyasal yönden iki başlı olacak ve yürütme erki sorunlu duruma gelecektir. (...)Devleti temsil eden Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesiyle, 'dengeleyici' yetkileri 'icrai' niteliğe dönüşebilecek."

Parlamenter rejimin özüyle uyuşmaz: "Halk tarafından seçilen Cumhurbaşkanı'nın, yine seçimle işbaşına gelen yasama organı ve yürütme organının siyasal kanadı ile aynı siyasal düşünce ve görüşte olması dengelenemez bir iktidar gücü yaratılmasına; tersi durum ise, çekişmelere ve Devlet otoritesinin zayıflayıp bölünmesine neden olabilecek.

"Cumhurbaşkanı'nın halkoyu ile seçilmesi, tam çatışma ya da tam bütünleşme sonucunu doğurabilecek. Bunun, Devlet düzeneğine zarar vereceği açıktır. 

Sistem değişikliği yapmadan ya da anayasal sitemi tümüyle ele alıp gerekli düzenlemeleri öngörmeden yalnızca Cumhurbaşkanı'nı halka seçtirmek parlamenter rejimin özüyle bağdaşmamaktadır."

"Sistem değişikliği, kamuoyunda tartışılarak yapılmalı"

Sezer, seçimlerde toplam oyu yüzde 10'u geçen siyasi partilerin cumhurbaşkanı aday gösterebilmesinin halkoyuyla seçilmekle bağdaşmayacağını, halk tarafından seçilmesinin sistem değişikliği anlamına geleceğini, böyle bir değişikliğinse akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, siyasal partiler, ilgili kurum ve kuruluşlarla kamuoyunda tartışılıp olgunlaştırıldıktan sonra yapılabileceğini belirtti.

Cumhurbaşkanı değişikliklerin ""derhal yenilenmesi" gereken bir Meclis tarafından gerçekleştirildiğine dikkat çekti; "Böylesine önemli bir konunun bu kadar sıkışık bir süreçte gündeme getirilmesinin haklı ve kabul edilebilir bir gerekçesi olamaz" dedi.

"İkinci kez seçilme kaygısı taşımamalı"

Sezer, cumhurbaşkanının Anayasa'nın uygulanmasını sağlama görevini baskı ya da etki altında kalmadan eksiksiz yerine getirebilmesi için ikinci kez seçilme kaygısı taşımaması gerektiğini de yazdı. 

Bundan sonra ne olacak?

Sezer'in Anayasa paketini vetosunun ardından hükümetin paketi tekrar TBMM Genel Kurulu'na getirme hakkı bulunuyor.

Bu durumda paket TBMM Anayasa Komisyonu'na getirecek. Anayasa Komisyonu'nda AKP'li milletvekilleri çoğunlukta. Bu çoğunluk sayesinde paket Komisyon'da hiçbir zorluk çıkmadan AKP'lilerin oylarıyla virgülüne dokunulmadan TBMM Genel Kurulu'na gönderilebilecek.

TBMM İç Tüzüğü'ne göre Anayasa değişikliği tasarısı Komisyon'un onayının ertesi günü TBMM Genel Kurulu'nda görüşülebilecek. İlk turda önce paketin tümü oylanıyor. Paketin tümü üzerindeki oylamda oy sayısının TBMM üye sayısının 5'te üçünden az olmaması gerekiyor. Bu durumda ilk turda paketin tümüne en az 330 oy çıkarsa, paketteki maddelerin tek tek görüşülmesine geçilebiliyor. Maddelerin Genel Kurul'dan geçmesi için karar yeter sayısı, yani 139 oy yeterli oluyor.

İkinci tur oylama, ilk turun üzerinden 2 tam gün geçtikten sonra yapılabiliyor. Bu turda işler biraz değişiyor. Bu turda önce maddeler tek tek oylanıyor. Daha sonra paketin tümünün oylamasına geçiliyor. Paketin tümü üzerindeki oylamada kabul oyu sayısının en az 330 olması (üye sayısının beşte üçü) gerekiyor. Bu sayı bulunamazsa Anayasa paketi kabul edilmemiş sayılıyor. "Kabul oyu" sayısı 330 ile 367 (üye sayısının üçte ikisi) arasında kalırsa Anayasa paketi otomatik olarak referanduma gidiyor. Kabul oyu sayısı 367 veya üzerine çıkarsa, Cumhurbaşkanı eğer isterse Anayasa paketini referanduma götürebiliyor. Anayasa'ya göre referandum 120 gün içinde yapılmak zorunda. Anayasa paketinin referandumda kabulü için halkın kullandığı geçerli oyların yarısından bir fazlasının Anayasa metninin kabulü yönünde olması gerekiyor.

AKP HEMEN HAREKETE GEÇİYOR

AA'nın haberine göre AKP Grup Başkanvekili İrfan Gündüz, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından bir kez daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderilen Anayasa değişikliğine ilişkin yasanın, yarın Anayasa
Komisyonununda ele alınabileceğini söyledi.

TBMM'de, gazetecilerin sorularını yanıtlayan Gündüz, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören ve Anayasa değişikliği içeren Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanununun iade gerekçelerini inceledikten sonra bir değerlendirme yapacaklarını
kaydetti.

Yasayı mutlaka bir kez daha görüşeceklerini bildiren Gündüz, ''Değişiklik yapılacak mı?'' sorusuna, ''Tahmin etmiyorum'' karşılığını verdi. Gündüz, yasanın ''parlamenter sistemin değiştirildiği'' gerekçesiyle iade edildiğini söyleyen gazeteciye, ''Öyle bir şey yok. Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinde bir değişiklik yapmıyoruz'' dedi.

Yasanın iade gerekçesinin yarın TBMM Genel Kurulunda okunacağını kaydeden Gündüz, ''Yarın Anayasa Komisyonu toplanıp, yasayı görüşebilir. Pazartesi ya da Salı günü ise oylamayı yapabiliriz'' diye konuştu.

Gündüz, ''Referandum süresini düzenleyen yasada değişiklik yapılıp yapılmayacağı'' yönündeki soru üzerine, 22 Temmuzda milletin önüne iki sandık konulabileceğini, bunun için 120 günlük sürede değişiklik yapılabileceğini
söyledi.

AK Parti'den vekillere acil mesaj: 3 Haziran'a kadar Ankara'dan ayrılmayın 

AK Parti, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de içeren Anayasa değişikliğini Meclise iade etmesini, yetkili organlarında değerlendirecek.

Alınan bilgiye göre, AK Parti, değişikliğin iade gerekçesini partinin yetkili organlarında ele alacak; paketin ne zaman görüşüleceği ve değişiklik yapılıp yapılmayacağına, bu toplantıda karar verilecek.

Değerlendirmenin bu akşam yapılabileceği bildirildi.

Öte yandan, AK Parti grubu, milletvekillerinin cep telefonlarına gönderdiği mesajda, ''Anayasa değişikliği veto edildi. 3 Hazirana kadar Ankara'dan ayrılmayın'' uyarısında bulundu.