Bekri Mustafa'nın şaşırtan hikayesi

İçki yasağını en sert tedbirlerle uygulatan Padişah IV. Murad’ın gazabından, onun karşısında içki içtiği halde kurtulan tek kişi olan ve padişahla meşhur diyalogları fıkralarla günümüze kadar gelen Bekri Mustafa, yıllardır bir türbede ’evliya’ sıfatıyla yatıyor.

Bu ilginç olayı, ilk yazan gazetecilerden Sefa Kaplan arkadaşımız hatırlattı. Sefa Kaplan’ın aktardığına göre, insanı güldürürken, düşündüren Bekri Mustafa’nın evliya oluş hikáyesi şöyle:

"1980’li yıllarda Eminönü’nde Bedrettin Dalan’ın kepçeleri Eminönü’nde çalışırken, Balıkpazarı’ndaki meyhanelerin ortasında, Osmanlıca ’Bekri Mustafa Baba’ yazısı bulunan bir mezar taşı bulunmuştu. Rivayetlere göre, meyhaneden çıkanlar bu mezar taşının başına sıkça geliyor ve Bekri Mustafa’yı öteki dünyada içkisiz bırakmamak için ellerindekini bu taşa boşaltıp, ’Baba, bizi neden bırakıp gittin?’ diye ona sarılıyorlardı. Neyse, yıkım sırasında, bölgedeki esnaf, "Bu mübarek zatın mezarına dokunulmasın" diye kazan da kaldırdı. Sonuçta, "Çok içen adam, ayyaş" anlamına gelen ’Bekri’ adını isminin başında kullanan Mustafa’nın sandukasının, yine müstakil türbesinin yıkılması sonucu Tarih Vakfı’nın içinde yer aldığı kompleksin girişine dahil edilen Seyyid Baba Cafer Hazretleri’nin evlatlarından, İstanbul’un fethi sırasında savaşmış olan Şeyh Abdurraif Şamadani Hazretleri’nin sandukasına komşu yapılması önerildi. Bu parlak fikir, kabul gördü ve Bekri Mustafa’nın mezarı buraya taşındı. Üzerine bir de kitabe asıldı: "Bekri Mustafa Hazretleri!" Velhasıl, yaşadığı devirde, içki yasağını en sert tedbirlerle uygulayan IV. Murad’ın bile imtiyazlı davranıp, dokunmadığı, tarihimizin önemli folklorik değerlerinden biri olan, geride onlarca güzel fıkranın, hatta bunların toplandığı fıkra kitaplarının bırakılmasını sağlayan Bekri Mustafa’nın ölüsü bile şanslı. Şimdi türbeyi ziyaret edenler, ellerini açıp, "Bekri" yani "Ayyaş" Mustafa’ya dua ediyorlar.

Bekri Mustafa kimdir?

Bekri Mustafa’nın kimliği konusunda rivayetler muhtelif. Hatta Bekri Mustafalar’ın sayısı da fazlaca. Türbede yatan Mustafa’nın mezar taşında 1902 yazıyor. Bir başka Bekri Mustafa Mezarı, Edirnekapı Mezarlığı’nda mevcut. Bunun üzerinde de 1819 yazıyor. Fıkralara konu olan Bekri Mustafa’nın ise Dördüncü Murad devrinde (1623/1640) yaşaması gerekiyor. Bununla ilgili şu bilgiler mevcut: İstanbullu yorgancı esnafından Ahmet Ağa’nın oğlu olduğu, bir süre medresede okuduğu, anasıyla babasının ölümüyle genç yaşta içkiye alıştığı anlatılır. En meşhur fıkra şudur: Dördüncü Murad bir gün veziriyle birlikte kılık değiştirip bir kayığa binmiş. Kayık denize açıldıktan sonra kayıkçı kayığın bir köşesinden bir testicik çıkarıp demlenmeye başlamış. Murad önce, padişah yasağından söz etmiş. Kayıkçı umursamamış. Padişah bu kez kendisiyle arkadaşı için birer yudum içki istemiş. Kayıkçı siz beyzadesiniz, kaldıramazsınız deyip geri çevirmiş bu isteği. Ama Murad’ın ısrarı üstüne ikram etmek zorunda kalmış. Murad içtikten sonra yeniden padişah yasağından söz edip, kendinin padişah, yanındakinin de vezir olduğunu açıklamış. Kayıkçı Bekri Mustafa da kahkahayı basmış. Beyzadem kaldıramazsın, dedim sana! Bir yudumla sen padişah oldun, yanındaki de vezir. Bir yudum daha içsen sen Allah’lığını o da peygamberliğini ilan edecek.