’On-line, check-up, chat’ gibi İngilizce sözcüklerin Türkçe’de kullanımı iki kuruluşu karşı karşıya getirdi. Türk Dil Kurumu (TDK) yeni sözlüğüne bu sözcükleri orijinal halleriyle, Türk Dil Derneği ise kendi bastırdığı sözlüğe Türkçe okunuşlarıyla (onlayn, çekap, çet) aldı.

İki kurumun uzmanları da kendi yaptıklarının doğru olduğunu savunurken, diğerini "Türkçe’yi yozlaştırmakla" suçladı. Hürriyet, kamuoyunda hangisinin doğru olduğuna ilişkin soru işaretlerine neden olan yazılım çelişkisini taraflarına sordu. Tarafların karşılıklı suçlama ve savunmaları dil bilimcilerini de böleceğe benziyor. İşte tarafların sözleri:

İNŞALLAH İLE OKEY ARASINA SIKIŞTIRDILAR

Sevgi Özel (Dil Derneği Başkanı) Sözcüğün İngilizcesini bilen İngilizce-Türkçe sözlüğe bakar. Niye Türkçe sözlükte özgün yazımını arasın. Yabancı sözcüğü özgün biçimiyle niye alalım sözlüğe. Okunuşuyla yaygın kullanım olmuşsa o girer sözlüğe. Zaten İngilizce sözcüklerin saldırısı altındayız. Bir İngilizce sözcüğü alıp da yaygınlaştırmaya çalıştırmanın ne alemi var. ’Okeylemek, start almak’ sözlerini almışlar mesela sözlüğe. İngilizce sözcükten fiil yaratıyorlar. Hastanelerin birçoğunda doktorlar ’çekap’ diye yazar. Türkçe’ye böyle girmişse şöyle yazacaksın diye niye zorlayayım. Balık adları, çiçek adları, Türkçe’ye dünya kadar okunduğu gibi giren adlandırmalar var. Ayrıca sözlükte namaz seccadesi, ahir zaman peygamberi gibi yanlış tamlamalar da var. Seccade zaten namaz için kullanılmaz mı? Tüm dinsel tamlamalar var, Atatürk’ün devrimlerine yönelik tamlamalar yok. TDK’nın devlet kurumu oluşu göz önüne alınırsa dil ve yazım birliğinin devlet eliyle bozulduğu apaçık ortadadır. Türkçe ’inşallahla okey’ arasına sıkışmış durumda.

BU NE TÜRKÇE NEDE İNGİLİZCE

Prof. Dr. Şükrü Akalın (Türk Dil Kurumu Başkanı) Bir dilin söz varlığında kullanılan tüm sözcük ve deyimler o dilin sözlüğüne yansır. Senin şairin, yazarın, gazetecin, spikerin bu sözcükleri kullanıyorsa bunların bilinmemesi durumunda insanların bakacağı tek yer o dilin sözlükleridir. Sözcüklerin sözlüğe alınmasında en önemli ölçüt kullanım sıklığıdır. On-line, mortgage sözlerin Türkçe karşılığını yaygınlaştırmanın bir yolu da, bu sözcükleri sözlüğünüze alıp bunların birer alıntı sözcük olduğunu, dilimizde de karşılığı bulunduğunu belirtmektir. İnsanımız Türkçe yayınlarda gördüğü on-line sözünün Türkçe karşılığını bulmak için İngilizce sözlüğe mi bakmalı? Kaldı ki bir sözcüğün ait olduğu dildeki karşılığı başka olabilir, sizin dilinizde kazandığı anlam başka olabilir. Ense Türkçe’de kafanın arka kısmı, ait olduğu Arapçada kafa demek. ’Okeylemek’ TDK’nın benimsediği sözcük değil; ancak uçağa binmek üzere gitsem, görevli ’biletiniz okeylendi mi’ diye soruyor. Biz Türkçe karşılıkların kullanılması için bunu yapıyoruz. Yanlış olan yol, Dil Derneği’nin izlediği yoldur. Dünyada hiç ’onlayn’ diye yazılan bir sözcük yoktur; bu sözcük ne Türkçe’dir ne İngilizcedir. Türkçe’yi esas yozlaştırmak, yabancılaştırmak budur.