Reklamlar bıktırdı!

Dizi arası reklam, maç seyrederken reklam, sinemada film izlerken reklam! Reklam arası dizi izlemek, maç seyretmek artık bir işkence. Ve bu işkencenin dozu her geçen gün biraz daha artıyor.

Tam reklam bitecek sanıyorsunuz, yeni bir ara kuşak başlıyor. Bu da bitti derken, "tanıtıcı reklamlar" devreye giriyor. Dizi zar zor başladı diyelim, en heyecanlı yerinde yeni bir reklam daha. Bir de kanallar anlaşmış gibi aynı anda reklama giriyor. Durumdan herkes şikayetçi ama çözüm bir türlü bulunamıyor. Gerçi izleyicinin bulduğu bir çözüm var: Diziyi ertesi gün internetten takip etmek. Bu yöntemi deneyen kişi sayısı da son dönemde gittikçe artıyor. Televizyonlarda neden bu kadar reklam var sorusu aklınıza takılabilir. Televizyon eleştirmenlerinin ve reklamcıların hemfikir oldukları nokta reklam fiyatlarının düşük oluşu. Yani kanallar reklamların ücretlerini düşük tutup sürümden kazanıyor. Peki reklamların süresini kim belirliyor ve bir reklam kaç dakika olmalı?

Bu sorunun muhatabı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK). RTÜK, TBMM'nin belirlediği kanunlarla reklamların denetimini sağlamaya çalışıyor. Kanunlara göre reklamlar, günlük yayın süresinin yüzde 15'ini geçmemek zorunda. Ancak, ürünlerin alımının, satımının, kiralanmasının veya hizmetlerin topluma doğrudan sunulmasını sağlamak üzere bu oran spot reklamların yüzde15'ini aşmaması kaydıyla yüzde 20'ye çıkarılabilir. Kısacası bir saatlik yayın içerisinde spot reklamlara ayrılan süre yüzde 20'yi aşamaz.

Konulu filmlerin durumu biraz daha farklı. Kırk beş dakikadan fazla olan filmler, her kırk beş dakikalık süre sonunda bir kez ya da kırk beş dakikadan sonraki her yirmi dakika da bir reklam alabilir. Bizim televizyoncularımız bu konuda tabiri caizse biraz uyanık davranıyor. Reklamlardan sonra on saniye daha dizi yayını yapıp yeniden reklama gidiyor.

Bu sıkıntılar sadece dizilerde var sanmayın. Filmler, haberler, yarışma programlarında da aynı bombardımana maruz kalıyor. Maçlarda da durum aynı. Maç izlerken 3-4 dakikada bir yayınlanan reklamlar taraftarları çileden çıkarıyor. Maçın en önemli anında ekranda beliren banka ya da terlik reklamı seyir zevkini öldürüyor. Atılan gölü yeniden görmemiz için birkaç dakika beklemek şart. Bu bekleme süresinin fazla olduğu bir diğer yer ise sinema salonları. İzlemek istediğimiz film başlayana kadar bazen 20 dakikalık bir reklam kuşağıyla karşılaşıyoruz. Aldığımız patlamış mısır ve içecekler çoktan bitmiş oluyor.

***

İhmaller bize iletilirse gerekeni yaparız
Emir M. Ulucak (Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Genel Başkan Yardımcısı): Biz kanunlarda belirlenen maddeleri yerine getirmekle yükümlüyüz. Kanunlar olması gereken reklamların yayın çerçevesini belirliyor. Bu kurallara uymayanlar suç işliyordur. Son dönemde yoğun şikayetler geliyor. İzleyiciler şikayetlerini bize ilettikleri zaman kanal izleyici temsilcileri ve uzmanlarımızla beraber yeniden değerlendirmeler yaparız. Ortada bir ihmal var ise gereken yapılır.

***

Televizyonlar reklam çöplüğüne döndü
Ali Er (Tüketicileri Koruma Derneği Başkanı): İzlenen programın en heyecanlı yerinde reklama gidiliyor. İzleyici artık bunaldı. Mecburen kanal değiştiriyor. Kanal sahipleri de sözde uyanıklık yapıp aynı anda reklama gidiyor. Avrupa'da futbol maçlarında reklam kirliliğini ortadan kaldırmak için yasaklar getirilirken, biz reklam çöplüğünde yaşıyoruz. Açıkça kanunlar ihlal ediliyor. İzleyicimiz buna sessiz kalmamalı. Kimse kimseye zorla reklam izletemez.

***

Reklamın süresine değil içeriğine bakıyoruz
Ziyyat Bartu (Sanayi Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Reklam Kurulu Genel Müdür Yrd.): Televizyonlarda dönen reklamların sürelerini RTÜK, içeriğini ise Reklam Kurulu Başkanlığı denetler. Reklam isterse gün boyu yayınlansın bu bizi bağlamaz. Biz reklamın içeriği ile ilgileniriz. Reklamlar haksız rekabet, müstehcenlik ve yanlış bilgi içerdiğinde biz harekete geçeriz. Uzmanlarımız konuyu araştırır ve yönetim kurulumuz problemli bir yayına gerekli cezayı keser.

***

Seyirci reklamsız mecralara yöneldi
Yüksel Aytuğ (Televizyon eleştirmeni): Televizyon yöneticileri işi abartıyor. Kuralları kimse uygulamıyor. RTÜK'ün yeni bir kanun değişikliğine gideceğini duyuyoruz. Öncelikle mevcut kuralları uygulasınlar. İnsanlar artık reklamlardan bunaldı, reklamsız mecralara yönelmeye başladı. Bir dizi televizyonda yayınlandıktan 5 dakika sonra internete düşüyor. İnternetten dizi izleme oranı sürekli artıyor. Televizyoncular reklam ücretlerini artırmalı. Kısa ve öz reklamlar yayınlanmalı.