Türkün yumurta savaşı
Türk kökenli Alman vatandaşı Ahmet Doğan'ın 1999 yılında Türkmenistan'da kurduğu yumurta çiftliği, Türkmenistan ile önce Almanya, daha sonra da Avrupa Birliği arasında ciddi bir gerginliğe yol açtı.
Hikâye, Almanya'nın Leverkusen kentinde oto galerisi bulunan Adem Doğan'ın Türkmenistan'da yatırım yapmasıyla başladı. Türkmenistanlı ortağıyla birlikte Tarım Bakanlığı'ndan 20 hektarlık bir arazi ve yıkık dökük bir baraka kiralayan Doğan, yaklaşık 5 milyon dolarlık bir harcamayla tavuk çiftliği kurdu. 2000 yılı başında 100 bin tavukla üretime başlayan ve kısa sürede işleri geliştiren Doğan, günde 200 bin yumurta üretip ülkenin 'Yumurta Kralı' oldu.
Ancak işadamının komşu ülkelere açılma hayalleri bir anda suya düştü. Türkmenistan hükümeti, tesisin kullanım hakkını Savunma Bakanlığı'na devretti. Ardından Meclis Başkanı arayarak Savunma Bakanlığı'nın tesise yüzde 50 ortak yapılmasını, iki yıl sonra da çiftliğin bakanlığa devredilmesini istedi. Doğan, teklifi reddedince Türkmen yetkilililer ile Doğan arasında, Almanya ve AB'nin de dahil olduğu 'yumurta savaşı' başladı.
Alman hükümeti devrede
Doğan, 2002'nin sonuna kadar geçerli olan süre bitmeden Alman hükümetine başvurdu. Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı, bu teklifin Alman yatırımına el konulması anlamına geleceğini belirtip Türmenistan'ı uyardı. Uyarı üzerine geri adım atan Savunma Bakanlığı, bir süre bekledikten sonra yine atağa kalktı ve Doğan'ı kira sözleşmesini feshetmekle tehdit etti.
Yine Almanya'nın Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı devreye girdi ve Türkmenistan'ı tesise el konulursa ticari ilişkileri dondurmakla tehdit etti. Olay büyüyerek Avrupa Komisyonu'na kadar gitti. Avrupa Doğan'ın arkasında olunca Türkmenistan yine geri adım attı. Ancak kısa süre sonra daha sert yöntemlere başvurmaya başladı. Tarım Bakanlığı'nın tahsis ettiği yeni bir arsa nedeniyle Doğan'ın ortağı tutuklanırken, Alman vatandaşı Doğan'a dokunulmadı. Aynı yıl hükümet, tavuk ithalatını yasakladı. Bunun üzerine Doğan, Savunma Bakanlığı'ndan yeni bir arsa kiraladı ve yeni bir tavuk yetiştirme çiftliği kurdu.
Bakanlık tesise göz koydu
Bu tesise de göz koyan bakanlık, binanın kendisine gerekli olduğunu belirterek, sözleşmeyi feshetti. Doğan yeniden Alman hükümetine başvurdu. Ancak ne eski Ekonomi ve Çalışma Bakanı Wolfgang Clement, ne halefi Michael Glos, ne de Dışişleri Bakanı Walter Steinmeier, Doğan ile Türmenistan yetkilileri arasındaki savaşı sona erdiremedi.
Hatta Türkmenistan Devlet Başkanı'nın ölmesi bile tesisleri kurtaramadı: Savunma Bakanlığı, 2006'nın sonuna doğru Doğan'ın tavuk yetiştirme çiftliğini yavaş yavaş yıkmaya başladı. Bununla yetinmeyip gazını ve suyunu kesti. Gelişme üzerine devreye AB Dışilişkiler Komisyonu Başkanı Javier Solana girdi.
Türkmen yetkililerle görüşen Solana, Doğan'a 'her şey yolunda' sözünü vermesine rağmen, askerler tesisi adım adım yıkmaya devam etti. Bunun üzerine Doğan, yumurta sevkiyatını durdurarak, hükümet üzerinde baskı kurmaya çalıştı. Ancak depoların yumurta ile dolması ve sonuç vermemesi üzerine, yeniden devam kararı aldı. Yumurta savaşından da, konuyu Türkmen yetkililerle görüşmekten de bıkan Almanya, Doğan'ı kaderine terk etti.
"Burası muz cumhuriyeti. Bakanlığın yaptığı anlaşmanın değeri yok. Benim burada başarısız olmam Avrupa'nın başarısız olmasıdır" diyen Doğan, havlu atmasına ramak kaldığını söyledi. Özbekistan'da bir tavuk çiftliği kuran Doğan, mart ayında üretime geçecek.
