Dünyanın ilk 'Bakliyat Borsası'

Mersin Ticaret Borsası (MTB) Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Özdemir, dünyanın ilk 'Bakliyat Borsası'nın Mersin'de kurulacağını ve bu noktada da çalışmaların son aşamaya geldiğini söyledi. Özdemir, borsayla birlikte Mersin'in dünya bakliyat piyasasına yön veren bir merkez haline geleceğini, böylelikle hem Mersin hem de Türkiye ekonomisinin kazanacağını belirtti.

Türkiye'nin kendi kabuğunu kırma ve dünyayla bütünleşme yolunda hızla değiştiğine dikkat çeken Özdemir, her değişim gibi söz konusu sürecin de sancılı olacağını ve bu durumun bilincinde olduklarını kaydetti. Özdemir, bazı sektörlerin ve toplumsal kesimlerin bu sancıyı daha fazla hissetmesinin kaçınılmaz olduğuna işaret ederek, belirtilen sektörlerin başında tarım sektörünün geldiğini vurguladı. Tarım sektöründeki değişim sancısının en aza indirilmesi ve çağdaş, kendi ayakları üzerinde durabilen, dünya ile rekabet eden bir tarım sektörünün oluşturulmasında ticaret borsalarına çok önemli roller düştüğünü ifade eden Özdemir, "Kaldı ki bu değişim süreci şimdiden ticaret borsalarını, asli fonksiyonlarını yerine getirme yönünde zorlamaya başlamıştır. Mersin Ticaret Borsası olarak, bu değişim sürecinin dışında kalamayacağımızın bilincindeyiz. Bu nedenle borsamızın yapısını, bu değişim sürecinin gereklerine uygun hale getirme konusunda çalışmalarımıza başladık" dedi.

MTB bünyesinde bir bakliyat alım-satım seans salonu oluşturmaya karar verdiklerini vurgulayan Özdemir, mevcut hizmet binalarının kentin en işlek caddesinde yer aldığını ve hacim olarak yetersiz kaldığı için söz konusu seans salonunun mevcut binanın içinde yapılmasının mümkün olmadığını ifade etti. Uzun ve yorucu bir sürecin ardından böylesi bir iş için ideal konumda olan arsayı kendi imkanlarıyla satın aldıklarını belirten Özdemir, arsa üzerine yapılacak tesislerin projelendirilip 2008 yılı Ağustos ayı sonunda ihalesinin tamamlandığını, Eylül ayında başlayan inşaat çalışmalarının da devam ettiğini söyledi.

Bu dönemde tarımsal piyasaların yapısını köklü biçimde değiştirecek yasal düzenlemelerin ardı ardına yapılmaya başlandığının altını çizen Özdemir, bu kapsamda Odalar ve Borsalar Kanunu ile ürün borsalarının kurulabilmesinin yolunun açıldığını kaydetti. 'Üretici Birlikleri Yasası ve Lisanslı Depoculuk Yasası' gibi yasaların çıkmasının tarımsal piyasalarda bugüne kadar görülmeyen yeni yapılanmalara zemin hazırlayacağını savunan Özdemir, "Tüm bu gelişmeler dikkate alınarak, projemiz hazırlanma aşamasında gerekli revizyonlardan geçirilmiş ve ihtiyaçlara cevap verebilecek hale getirilmiştir. Proje hayata geçirildiğinde, spot piyasa işlemlerinin yanı sıra lisanslı depoların vereceği belgelerin ve alivre (vadeli) işlemlerinin yapılması da mümkün olacaktır. Ayrıca, ülkemiz için son derece yeni bir olgu olan ürün ihtisas borsalarının ilk örneklerinden birini Mersin'de kurma konusunda bir altyapı oluşturulmuş olacaktır" dedi.

"MERSİN DÜNYANIN EN ÖNEMLİ BAKLİYAT MERKEZLERİNDEN BİRİ HALİNE GELEBİLİR"

Projenin hayata geçmesiyle bakliyat piyasasında yaşanan birçok sorununun çözüme kavuşacağını ve ilgili kesimler açısından önemli faydalar ortaya çıkacağının altını çizen Özdemir, söz konusu faydaları da şöyle sıraladı:
"Bakliyat piyasasında, arz ve talebe göre gerçek fiyatların oluşması, fiyat istikrarının sağlanması, kayıt dışılığın önlenmesi, haksız rekabetin en aza indirilmesi, tam rekabet koşullarının oluşturulması, haksız kazanç elde etme yollarının kapatılması, fiyat ve kalitede istikrarın sağlanması yoluyla tüketici refahının yükseltilmesi, üreticinin emeğinin karşılığını alması, bakliyat piyasası hakkında sağlıklı veri temini ve yayımı, üreticilerin ürün cinsi, miktarı ve kalitesi konusunda yönlendirilmesi, bakliyat piyasasında AB'ye ve dünyaya uyumun sağlanması, bakliyat ürünlerinin sınıflandırılmasında, ülke genelinde geçerli olacak standartların belirlenmesi."

Borsayla birlikte belirlenen standartlara göre sınıflandırma yapılacağını, uluslararası akreditasyona sahip bir laboratuvar kurulacağını dile getiren Özdemir, bunun yanında da ihracatçı ve sanayicilerin ürün tedariğinde karşılaşabilecekleri sorunların asgari düzeye indirgeneceğinin altını çizdi. Mersin'de yoğunlaşan bakliyat piyasasının biraz daha derinlik kazanmasıyla kentin dünyanın en önemli bakliyat merkezlerinden biri haline gelebileceğini belirten Özdemir, Mersin'in birçok özelliği nedeniyle böyle bir proje için en uygun şehir olduğunu, Türkiye'de bugün üretilen bakliyat ürünlerinin önemli bir kısmının Mersin'e geldiğini, burada işlenip standardize edilerek, buradan iç ve dış piyasalara gönderildiğini anlattı.

Türkiye'de üretilen bakliyat ürünlerinin ticaretinde ürün bazında Mersin'in payının yüzde 50'nin altına düşmediğine işaret eden Özdemir, bazı dönemlerde bu oranın yüzde 80-90'a ulaştığını ifade etti. Bakliyat ürünlerinin işlenmesine dayalı sanayinin yaklaşık yüzde 70'inin Mersin'de kurulu olduğu bilgisini veren Özdemir, "Mersin dışında kurulan işleme tesisleri ise, işleyecekleri ürünleri büyük ölçüde Mersin piyasasından temin etmektedirler. Ülkemiz bakliyat ihracatının yüzde 80-85'i Mersin üzerinden yapılmaktadır. Mersin Limanı, bakliyat üretim bölgelerinin dünyaya açılan kapısı konumundadır" diye konuştu.

"MTB'NİN TOPLAM İŞLEM HACMİ İÇİNDE BAKLİYAT ÜRÜNLERİNİN PAYI YÜZDE 40'IN ALTINA İNMİYOR"

Bakliyat piyasasının derinliği açısından bakıldığında da; Mersin bakliyat piyasasının derinliğinin, ülkenin geri kalan kısmındaki bakliyat piyasalarının toplam derinliğinden çok daha fazla olduğunu kaydeden Özdemir, Mersin bakliyat piyasasında sermaye, iç ve dış ticaret bağlantıları, bilgi ve deneyim, ürün işleme teknolojisi açısından başka şehirlerle kıyaslanamayacak ölçüde bir birikim oluştuğunu dile getirdi. Özdemir, bakliyat endüstrisinin aradığı niteliklere sahip işgücünün en rahat bulunacağı yerin de Mersin olduğunu ifade ederek, dünya bakliyat piyasalarını en iyi bilen ihracatçıların yine kentte yer aldığını hatırlattı. Mersin'in uluslararası bakliyat piyasalarında ve kuruluşlarında saygın bir yere sahip olduğuna dikkat çeken Özdemir, Dünya Bakliyat Birliği'nde Türkiye'yi Mersinli bakliyatçıların temsil ettiğini vurguladı ve söz konusu projenin sadece Mersin ekonomisine değil, aynı zamanda bakliyat ürünlerinin yetiştirildikleri bölgelere de (İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri) önemli katkılar sağlayacağını anlattı. MTB'nin toplam işlem hacmi içinde bakliyat ürünlerinin payının yüzde 40'ın altına inmediğini kaydeden Özdemir, bu oranın da genel olarak yüzde 50 dolayında gerçekleştiğinin belirtti. Hiçbir ticaret borsasında bakliyat ürünlerinin bu ölçüde işlem görmediğini savunan Özdemir, MTB'nin toplam işlem hacmi açısından Türkiye'nin en büyük 10 borsasından biri olduğunu, bunun yanında işlem hacminde de Türkiye'deki ticaret borsaları içinde 4.'lüğe kadar yükseldiğini ifade etti. Özdemir, şunları söyledi:

"Borsamız, bilgi birikimi, deneyimi, üye yapısı, mali gücü, teknik donanımı ve yetişmiş insan kaynakları ile böyle bir projeyi rahatlıkla yürütebilecek durumdadır. Bu önemli projenin hayata geçmesiyle dünyanın ilk bakliyat borsası Mersin'de kurulmuş olacaktır. Mersin, dünya bakliyat piyasasına yön veren bir merkez haline gelecektir. Bu projenin planlandığı gibi tamamlanarak, Mersin ve Türkiye ekonomisine katkı sağlamaya başlaması en büyük amacımızdır."