Anamur’a yerleşen İsviçreli emekli öğretmen Walter Helbling (55), kurduğu internet sitesiyle çevre ve kültür gönüllüsü gibi çalışıyor. Anamuronline.com’da bölgeyi tanıtırken, tahrip edenleri de teşhir ediyor. Gözü hep, caretta caretta kaplumbağalarının Türkiye’deki en büyük üreme merkezi olan, henüz koruma altına alınmayan 13 kilometrelik sahilde. Kum çalınmasını, yuvaların tahrip edilmesini engellemek için hafiye gibi çalışıyor.

Kum yüklerken fotoğrafladıkları arasında DSİ gibi devlet kurumları var. Sitesine şu notu düşmüş: "Türkçe çok sağlam değil. Bu yüzden son haberlerde ya da son yükledim sayfalarda eksikleri olabilir. Yanlışlık varsa, özür dilerim." Kaplumbağalar ve kumsal için de bir slogan geliştirmiş: "33640, caretta’ların en sevdiği posta kodu."

Emekli öğretmen, piyanist, otelci ve proje yöneticisi Walter Helbling ile röportaj yaparken kahkahalara boğuldum. O "Türkiye’nin en önemli caretta caretta plajı Anamurludur" derken 1980’lerin karikatürize edilen sevimli turist tiplemesini hatırladım. İsviçre’de eşi Margrit’le (60) iki kez kursa gitmelerine karşın Türkçe’yi sökememiş, sonunda azmedip evde kitaptan öğrenmişler.

Helbling’in gayretini, web sitesi kurmasını, lobi yapmasını, kum hırsızlarına savaş açmasını yöre halkı hayretle izliyor. Geçimini bu doğa zenginliğinden sağlayanlardan bazıları "Aman ne güzel yapıyorsunuz, ama biz uğraşamıyoruz" diyor. Kimi "Bu adam niye böyle uğraşıyor, yoksa misyoner mi" diye soruyor. Neyse ki onu anlayan, çabasına el verenler var.

Helbling çifti Anamur’a ilk kez 20 yıl önce gelmiş. Bakir doğasını öylesine sevmişler ki sonraki her yıl tatillerini Anamur’da geçirmişler. 1998’de "Burada yaşayabilir miyiz" diye araştırmaya başlayıp, 2004’te Anamur’a yerleşmişler. Emekliye ayrılan Walter Helbling, Anamur’un yavaş yavaş bozulmasına razı olamamış. 2004’ten beri doğa dostu arkadaşlarıyla mücadele veriyor. Bu işi ne kadar ciddiye aldığını anlamak için, Türkiye’ye yerleşmeden kurduğu www.anamuronline.com ve iki yıl önce açtığı Anamur Forumu’nu incelemek yeterli. Sahile 300 metre uzaktaki evinden 24 saat kumsalı gözetliyor, bölgeyi geziyor, kum hırsızlığını kanıtlayıp, yetkililerden cevap istiyor.

TÜRKLERİ MAHCUP EDİYOR

Birlikte çalıştığı çevre gönüllülerinden ressam Zekiye Karamanoğlu, "Onu çok takdir ediyorum" diyor. "Yerel yönetimin, toplumun duyarsızlığını görünce Walter ve eşi, ’Zekiye bu niye böyle’ diye soruyor. Cevap veremiyorum. Türk olarak, onun duyarlılığı karşısında mahcup oluyorum."

Walter, turistik tesis kavramının dev otellerden ibaret olmadığını hatırlatıyor. Doğanın korunduğu bölgelerdeki butik otellerin, pansiyonların kaliteli müşteri çektiğini söylüyor. Hedefi Anamur’da turizmin bu yöne kayması. Caretta’ların yumurtladığı 13 kilometrelik plajın korunması.

2005’te Walter ve çevrecilerin önayak olduğu projeyle Mersin Üniversitesi, Anamur plajındaki caretta caretta yuvalarını saydı. Türkiye’de bu türün en yoğun yumurtladığı bölge olduğu anlaşıldı. Sahil henüz resmi koruma altında değil. Walter’in tahminine göre, plajdan yılda yaklaşık 100 kamyon kum çalınıyor. Kimileri resmi kurumlar. Belediye kumsala bir de yürüyüş yolu açmış. İnşaat aşamalarını fotoğraflamış: "Türkiye’de sahillerden kum almak yasak. Anamur’da kontrol yok. Fotoğrafı çektikten sonra DSİ, sahildeki kanalı temizlediklerini söyledi. Kanalda pislik duruyor, temiz kum gitmiş. Bu fotoğrafları sitede yayınlayıp, cevap istiyorum. Bazen resmi kurumlar kusurunu kabul ediyor."

EN HAREKETLİ CARETTA PLAJI

Üniversite ve sivil toplum kuruluşlarıyla, Türkiye kumsallarında koruma çalışmaları yürüten Özel Çevre Koruma Kurumu, önceki yaz deniz kaplumbağaları üzerine kapsamlı bir araştırma yaptı. Dalyan, Fethiye, Belek, Göksu ve Patara’daki özel çevre koruma bölgelerinde, sekiz kumsaldaki 968 yuvadan 34 bin 978 deniz kaplumbağasının denize ulaştığını saptadı. Anamur’dan çıkan yavru sayısı ise neredeyse 8 kumsalın toplamına eşit. Mersin Üniversitesi, geçen yaz 674 yuvadan 30 bin 444 yavrunun çıktığını tespit etti. İşte, Walter Helbling bu nedenle endişeli: "Dalyan ve Patara, kaplumbağaları turistik tanıtımda kullanıyor. Oysa, zengin caretta caretta plajı Anamur’da. Kumsal hemen çevre koruma statüsüne alınmalı. Antalya Çıralı’da 1990’da başlayan WWF projesini inceledim, çevrecilerle görüştüm. 60 civarında kaplumbağanın yumurtladığı sahili gece saat 20.00 ila sabah 08.00 arasında halka kapatıyorlar. Plaja otomobil girmiyor. Işık yakılmıyor. Organik tarımla beraber yürüttükleri bu proje sayesinde, kaliteli turiste hitap ediyorlar. Aynı proje Anamur’da uygulanabilir."

Walter Helbling Anamur Muz Üreticileri Derneği’nin de kapısını çalıp, işbirliği teklif etmiş: "Dernek, muz üretimini sürdürmek amacıyla turizmin gelişmesine karşı çıkıyor. Oysa Turizm Bakanlığı’nın stratejik planlarında Anamur turizm kenti. Dernek başkanına durumu anlattım. Çıralı’daki gibi WWF desteğiyle organik tarımı geliştirici bir proje yürütülebileceğini anlattım. Tarihi yerlerimiz Kültür Bakanlığı’ndan yeterli destek alamıyor. Birinin bir şey yapması lazım ama, kim yapacak? Bölgede yeşil alan çok. Yeni bir imar planıyla yeşil pansiyonlar kurulabilir. Geçen sene eski kaymakamımızla ilk kez caretta caretta araştırması yaptık, bu sayede veri edindik. Sadece turizm için çalışmıyoruz, bu doğal değer. Biz değerimize sahip çıkıp, korumaya çalışıyoruz."