Soba zehirlenmelerine dikkat!
Mersin Üniversitesi (MEÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil Kumbur, soba ve kaloriferlerde kullanılan kalitesiz yakıtların, hava kirliliğini arttırırken zehirlenmelere de neden olduğunu ve ısınma maliyetlerini yükselttiğini söyledi.
Kumbur, yaptığı açıklamada, kış mevsiminin gelmesiyle birlikte artan soba zehirlenmelerine dikkat çekerek, soba yakma teknikleri konusunda bilgiler verdi.
Tarım, ticaret, sanayi, ulaşım ve yaşam faaliyetlerinde gerekli önlemler alınmadığı için hava kirliliğinin her geçen gün arttığına işaret eden Kumbur, "Solumakta olduğumuz temiz havada yüzde 78 azot, yüzde 21 oksijen ve yüzde 1 diğer gazlar bulunmaktadır. Bu oran azot oksit, kükürtoksit, partiküller ve hidrokarbonların havaya karışması ile bozulmakta ve hava kirliliği sorunları ortaya çıkmaktadır. Kış aylarına girdiğimiz bu günlerde Mersin ve Tarsus kent merkezinde soba ve kaloriferlerde kullanılan kalitesiz yakıtlar, soba ve kalorifer yakma tekniklerinin iyi bilinmemesi nedeniyle hava kirliliği daha da artmakta, soba zehirlenmeleri ve ısınma maliyetlerinde artış yaşanmaktadır. Meteorolojik faktörlerin de katkısı ile özellikle Mersin kent merkezinde kış aylarında bu sorun daha da artmaktadır" dedi.
Isı tasarrufu ve soba zehirlenmelerinin yaşanmaması için evlerde ve işyerlerinde hava izolasyonlarının iyi yapılması, kaliteli yakıt kullanılması, bacaların düzenli olarak temizlenmesi ve gaz sızdırmazlığının sürekli kontrol edilmesi gerektiğini ifade eden Kumbur, "Ülkemizde ve kentimizde, her yıl kış aylarında bir çok kişi sobalarda kömürün bilinçsizce yakılmasından zehirlenmektedir. Tüm uyarılara rağmen her yıl kömürden kaynaklanan zehirlenmeler ve yangınlarda ölenlerin sayısı artmaktadır. Ölümler kömürden olmayıp, sobaların yakılma yönteminin doğru bilinmemesi yada ihmalkarlıktan kaynaklanmaktadır. Doğru yakılmayan sobada hangi kömür yakılırsa yakılsın zehirlenme olabilir. Soba alırken, kurarken ve yakarken bazı çok basit kurallara uyulması halinde bu tip üzücü olaylar yaşanmayacak veya en aza indirilecektir. Üzücü olaylarda suç, yüksek kalorili çevre dostu kömürlerde olmayıp yanlış soba yakma tekniği ve standart dışı soba kullanımından kaynaklanmaktadır" diye konuştu.
Sobadan can kaybını önlemek için kaliteli yakıt seçmek, sobayı üsten yakmak ve sobanın hava alıcı yerlerini kapatmamanın en önemli 3 husus olduğunu dile getiren Kumbur, soba kullanırken dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıraladı; "TSE belgeli sobalar alınmalıdır, soba ve borularda sızdırma sorunu ve delikler olmamalıdır. Soba önerilen yere kurulmalıdır. Isıdan daha iyi yararlanmak için duvar ile soba arasında yaklaşık 50 santimetre mesafe bulunmalıdır. Kömüre göre yakma sistemi seçilmelidir. İthal kömür yanma için yüksek ısı ister, bu yüzden yanma bölgesi ateş tuğlalı döküm sobalar tercih edilmelidir. Tuğlasız sobalar ısıyı hemen dışarı verdiğinden yetersiz ısınmanın yanı sıra eksik yanma nedeni ile zehirleyici karbon monoksit oluşumuna neden olabilir. Soba verimli yanma için en fazla üçte iki oranında kömürle doldurulmalıdır, soba yanarken yanma havası ve duman klapeleri kapatılmamalıdır. Sobanın havalandırma sistemi, yanma için yeterli oksijeni sağlamalıdır. Soba üstten yakılmalı ve üzerine hiçbir kömür ilavesi yapılmamalıdır. Yanan sobaya üstten kömür ilave edilirse, alttaki ateşin etkisi ile ilave edilen kömür bünyesindeki yanabilir gazlar yanmadan baca ile çevreye verilir. Bu durum enerji israfı ve zehirlenmelere neden olabilir."
SOBA ZEHİRLENMELERİ
Yatarken sobaya üstten kömür atıp alt ve üst kapakları kapatarak baca klapesini de kısmanın, zehirlenmeye ve ölüme davetiye çıkarmak anlamına geleceğini vurgulayan Kumbur, "Böylece havasız kalan sobada eksik yanma olur, bacadan dışarı atılamayan zehirli karbonmonoksit gazı da odaya sızar. Karbonmonoksit gazı renksiz, kokusuz, lezzetsiz, havadan hafif zehirli bir gazdır. Havadaki oranı yüzde 0,1 olursa 1 saat içinde ölüme sebebiyet verebilir. Bu zehirli gaz insanı çok tatlı bir uyku verip öldürür. Karbonmonoksit, uyku halinde kandaki hemoglobinle oksijene oranla 250 kat daha iyi ve kolay birleşir. Soba zehirlenmelerinin bir nedeni de kaçak kömür kullanımıdır. Kaçak kömürün ağır yanması ve zehirleyici gaz içermesi nedeniyle zehirleme riski yüksektir" dedi.
Önerilere uyulmadığı taktirde oluşacak hava kirliliğinin, herkesi rahatsız edebileceği ve karbonmonoksit gazı zehirlenmesi gibi ölümle sonuçlanan çok daha üzücü olaylarla sebebiyet verebileceğinin unutulmaması gerektiğini belirten Kumbur, "Kurallara uygunsuz bir yakma, bizleri daha az ısıtıp daha çok ısınma masrafı yapmak zorunda bırakacaktır. Ölümler kömür den olmayıp, sobaların yakılma yönteminin doğru bilinmemesi yada ihmalkarlıktan kaynaklanmaktadır" diye konuştu.
