Binlerce kaynakça bir kitap

Dünyaca ünlü kalp cerrahımız Prof.Dr. Bingür Sönmez, binlerce hastayı ameliyat etti. Son yıllarda ise enerjisinin bir kısmını Sarıkamış şehitlerini anlatmak için kullanıyor. ‘Ateşe Dönen Dünya: Sarıkamış’ kitabını da bunun için hazırladı.

Prof. Dr. Bingür Sönmez, dünyaca ünlü bir kalp cerrahı. Bugüne kadar 11 bin hastayı ameliyat etti. Ameliyatlarını tanklarda ve helikopterlerde bulunan termal kamera ile yapan Sönmez’i bu sayfaya konuk eden doktorluğu değil, tarihçi kimliği.

Sarıkamış’ta doğan ve Sarıkamış şehitleriyle ilgili hikâyeleri dinleyerek büyüyen Sönmez, burada şehit olan on binlerce askerin hikâyesini Türkiye’ye duyurdu. Duyurdu diyoruz; çünkü Sarıkamış’ta yaşananlar birkaç yıl öncesine kadar geniş kitleler tarafından bilinmiyordu. Bilinenlerin çoğu ise eksik ve yanlıştı. Bu gerçekleri bir tarihçinin değil de bir doktorun gün yüzüne çıkartması trajik bir durum. Ama Sönmez’in Sarıkamış’ı kamuoyuna duyurma süreci de ayrı bir konu.

Sarıkamış şehitliğine defalarca basınla çıkarma yaptı, şehitlikte anma törenleri düzenledi, by-pass’lı hastalarıyla Ağrı Dağı’na çıktı. Her fırsatta Sarıkamış’ı anlattı. Ama beklediği ilgiyi bir türlü göremedi. Son bir umutla 2004’te “Sarıkamış savaşının 90. yılında 90 bin şehit anılıyor” sloganıyla birçok program organize etti. O zamanki Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök Paşa’nın dikkatini çekti bu uğraş. Özkök, Sönmez’i makamına çağırıp “Ne istiyorsunuz?” dedi. “Biz tarihi yargılamıyoruz, kimseyi rahatsız etmek istemiyoruz, biz sadece şehitleri anacağız.” cevabını verdi Sönmez. Sonra Genelkurmay Başkanlığı, bu etkinlikleri himayesine aldı. O günden beri Genelkurmay Başkanlığı, Sarıkamış şehitleri için bir basın bülteni yayınlıyor.

Ülkenin aydınlarının bile bilmediği Sarıkamış destanıyla ilgili kitap sayısı 4 yılda 30’a çıkmış. En sonuncusu ise Sönmez’in gazeteci Reyhan Yıldız ile kaleme aldığı “Ateşe Dönen Dünya: Sarıkamış” adlı kitap. Sönmez, bütün kitaplar içinde en kapsamlısının kendilerininki olduğunu söylüyor. Çünkü bu kitap için Alman ve Rus arşivlerinden sayısız belgeyi incelemişler. Yazılmayan ve konuşulmayan birçok gerçeği belgeleriyle gün yüzüne çıkarmışlar. Öyle ki 295 sayfalık kitabın kaynakçası ayrı bir kitap olarak veriliyor. 88 sayfalık Sarıkamış Harekâtı Kaynakçası’nı Bülent Ağaoğlu hazırlamış. Sönmez, Sarıkamış’ın da Çanakkale gibi ziyaret edilmesi, oradaki şehitlere de vefanın gösterilmesi gerektiğini düşünüyor. Zaten Sarıkamış kayak pistleri, tarihî yapıları ve beş yıldızlı otelleriyle uğrak bir gezi mekânı olmuş. Ama “Sarıkamış’a sadece kayak yapmaya değil, Çanakkale’de olduğu gibi şehitleri anmaya da gitmek gerek.” diyor.