25
Nisan
2024
Perşembe
İZMİR

Hüseyin Hilmi Paşa


(1855-1922)

Osmanlı devlet adamı.Öğrenimi hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte Midilli’de Rüşdiye’yi bitirdiği ve bir süre medrese eğitimi aldığı sanılmaktadır. İzmir’de bir dönem kanun neferi (sivil polis) olarak çalıştı. 1874’ten sonra Tahrirat Kalemi’ne girdi.1897’de kısa bir süre Adana valiliği, daha sonra 1902’ye değin Yemen Valiliği görevlerinde bulundu. Aynı yıl Selânik, Kosova ve Manastır vilayetleri genel müfettişliğine atandı.Serbest İzmir gazetesini çıkardı (1907). II. Meşrutiyet’in ilanından (1908) sonra İstanbul’a yerleşti. İştirak adlı haftalık bir dergi çıkarmaya başladı (19010). Bu derginin Divan-ı Harb-i Örfi (sıkıyönetim) kapatılması üzerine tutuklandı. Bu kez İnsaniyet adlı dergiyi çıkardı. İştirak’in yayını serbest bırakılınca bu dergi kendiliğinden kapandı.Ardından Sosyalist adlı dergiyi çıkarmaya başladı.Namık Hasan, Pertev Tevfik, İsmail Faik, Baha Tevfik ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Osmanlı Sosyalist Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı (1910).Partiye genel başkan seçildi. Mahmut Şevket paşa’nın öldürülmesi üzerine Sinop’a sürüldü (1913).Mütarekeye kadar Çorum ve Bala’da gözaltında yaşadı. Serbest bırakılınca İstanbul’a geldi ve İdrak gazetesini yayınlamaya başladı. Partisini bu kez Türkiye Sosyalist Fırkası adıyla yeniden kurdu (1919). H.Hilmi ve partisinin, düzenlemesinde, sürdürülmesinde yardımcı oldukları (1920’deki Debbağhane, tersane ve Tramvay grevleri o dönemde geniş yankı uyandırdı. Sosyalist Hilmi ya da İştirakçi Hilmi diye de anılan Hilmi, İslamcılık, Osmanlıcılık, Turancılık gibi akımların gündeme getirildiği dönemde sosyalist görüşlerin Türk aydınları arasında yayılmasına, üretim ve tüketim ilişkilerinin böyle bir anlayışla düzenlenmesine çalıştı. Sosyalist Fırkası’nın I.Döneminde Baha Tevfik, Dr.Refik Nevzat gibi düşün adamlarıyla işbirliği yaparak kendini geliştirmiştir.

Vekilinize soru sormak/sorununuzu iletmek ister misiniz?
Sorular/Cevaplar